كارشناسان با تاكيد بر بزرگ شدن زلزله‌هاي منطقه زاگرس تاكيد كردند
«فرونشست» و «لغزش»
در كمين تهران نشسته است
گروه اجتماعي | همزمان با استمرار و تكرار زلزله‌هاي كوچك و بزرگ در اقصي نقاط كشور و البته در حواشي تهران، ديروز كارشناسان زلزله‌شناسي كشور در نشستي، به بررسي ابعاد مختلف آثار وقوع زلزله احتمالي در پايتخت پرداختند .
كارشناسان با تاكيد بر اينكه زلزله‌هاي منطقه زاگرس به سمت بزرگ شدن حركت مي‌كند، يادآور شدند: در صورت وقوع زلزله احتمالي مهم در شهر تهران، اين شهر علاوه بر خرابي‌هاي ناشي از اين زلزله، با مخاطرات تركيبي همچون «فرونشست» و «لغزش» مواجه خواهد بود.
دكتر ابراهيم مقيمي عضو هيات علمي دانشكده جغرافياي دانشگاه تهران در نشست تخصصي زلزله تهران با تاكيد بر اينكه در زمان وقوع زلزله همه تحت تاثير آن قرار مي‌گيرند، گفت: پس از زلزله ۲۱ آبان ازگله كرمانشاه زمين نيز دچار گسيختگي‌هاي شديدي شد، به‌گونه‌اي كه قبلا ما تصور نمي‌كرديم كه چنين وضعيتي در اين منطقه رخ دهد و شواهدي براي آن نيز وجود نداشت. وي با تاكيد بر اينكه در زمان وقوع زلزله مهم در تهران، مخاطرات آن تركيبي خواهد بود، خاطرنشان كرد: به اين معنا در صورتي كه زلزله به بزرگاي زلزله ۲۱ آبان ماه ازگله رخ دهد، علاوه بر اثرات زلزله شاهد فرونشست زمين و لغزش هم خواهيم بود.
يكي از اظهارنظرها درخصوص زلزله‌هاي اخير كشور اين است كه زلزله‌هاي ايران به سمت بزرگ مقياس شدن در حركت هستند. اين محقق حوزه زلزله نيز با تاييد اين نظريه گفت: اين ادعا، ادعاي درستي است، شاهد اين امر، زلزله ۲۱ آبان ماه سال گذشته ازگله است كه تا غرب مديترانه شعاع لرزش‌هاي آن منتشر شد. مقيمي با تاكيد بر ضرورت پايش لرزه‌خيزي تهران، خاطرنشان كرد: بعد از زلزله سال گذشته كرمانشاه، پنج هزار و ۵۰۰ پس‌لرزه بعد از يك سال به ثبت رسيد كه چنين وضعيتي تاكنون در زاگرس گزارش نشده بود. عضو هيات علمي پژوهشگاه بين‌المللي زلزله‌شناسي و مهندسي زلزله با تاكيد بر اينكه هر سه هزار تا سه هزار و 500 سال يك‌بار گسل شمال تهران گسيخته مي‌شود، گفت: از دو هزار و 300 سال گذشته پيرامون تهران زلزله‌هايي به‌ويژه روي گسل شمال تهران رخ داده است، ولي هيچ كدام از آنها در تهران نبوده است. اما اين تنها نشستي نبود كه ديروز درخصوص زلزله و عواقب آن برگزار شد. در نشستي ديگر با عنوان «زلزله تهران قبل و پس از زلزله» دكتر مهدي زارع
با اشاره به زلزله‌هاي مهم شهر تهران، ادامه داد: زلزله ۳۱۰ ميلادي اولين زلزله تاريخي ايران است كه از طرف يوناني‌ها ثبت شده و داراي مستندات تاريخي است.
زارع با طرح اين سوال كه چرا در دو هزار و 300 قبل و به‌ويژه ۵۰ سال گذشته زلزله مهمي در تهران رخ نداده و لرزه‌خيزي چنداني بر گسل شمال تهران مشاهده نمي‌شود، ادامه داد: مطالعات ما نشان مي‌دهد در ۳۰ هزار سال گذشته پهنه گسل شمال تهران، ۹ زلزله با بزرگاي بالاي ۷ را تجربه كرده است. اين محقق زلزله‌شناس با تاكيد بر اينكه خطر زلزله در تهران تنها منحصر به گسل شمال تهران نمي‌شود، يادآور شد: گسل مشاء از ۳۵ كيلومتري تهران عبور مي‌كند، علاوه بر آن گسل‌هاي جنوب تهران شامل گسل «پيشوا»، «ايوانكي» و «ري» همچنين گسل ماهدشت در كرج نيز تهران را تحت‌تاثير قرار مي‌دهند.
وي با اشاره به وضعيت ساخت و سازها در تهران، افزود: شهر لواسان به عنوان يكي از شهرهاي مهم استان تهران با حدود ۱۹ هزار نفر جمعيت روي گسل شمال واقع است و اين گسل تا روستاي «كلان» كه به گسل مشاء مي‌رسد، ادامه دارد. اين محقق زلزله با تاكيد بر اينكه محل تلاقي گسل شمال تهران و مشاء در ۱۰ كيلومتري شمال شهر جديد پرديس واقع است، خاطرنشان كرد: تلاقي دو گسل امري بسيار مهم است؛ زيرا حركت يك گسل موجب القاي حركت گسل ديگر مي‌شود.
وي اظهار كرد: براساس مطالعه‌اي كه روي آهنگ بالا آمدن لبه گسل مشاء انجام شد، مشاهده كرديم چهار ميلي‌متر در سال اين گسل بالا مي‌آيد كه مطالعات ديگر اين امر را تاييد كرد. زارع با اشاره به وجود ۷ رود-دره در تهران، افزود: علاوه بر آن ساخت و سازها در ولنجك در پهنه گسل شمال تهران رخ داده و پاركينگ تله‌كابين توچال روي صفحه‌هاي گسل شمال تهران، همچنين شهرك پليس و واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد نيز روي اين گسل بنا شده‌اند.
وي با تاكيد بر اينكه در طول ۸۵ سال توسعه شهر تهران در جهت تخريب فضاي طبيعي و گسترش زمين‌هاي ناامن در تهران بوده است، اضافه كرد: اين درحالي است كه سالانه ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار نفر به جمعيت آن اضافه مي‌شود.
اما علاوه بر تهران، وقوع زلزله در حاشيه شهر چه عواقبي را به دنبال دارد؟ سوالي كه زارع در پاسخ به آن گفت: آنچه مسلم است اينكه بسياري از ساخت و سازهاي حاشيه تهران هم از منظر زلزله و خطرات آن، اصولي و علمي نيستند. به عنوان مثال مسكن مهر قرچك روي گسل پيشوا ساخته شده؛ پژوهش‌ها نشان مي‌دهد گسل پيشوا در محدوده قرچك زير آبرفت‌ها پوشيده است و در شمال قرچك به كهريزك مي‌رسد.
زارع در بخش ديگري از سخنان خود به اهميت گسل‌هاي جنوب تهران اشاره كرد و گفت: در جنوب تهران مساله تشديد خسارت بر اثر خاك نرم را هم داريم. يعني پس از هر رخداد لرزه‌اي سطح جنبش زمين در اين منطقه سه تا چهار برابر بيش از مناطق مركزي و شمال تهران قابل انتظار است. از اين رو بلندمرتبه‌سازي روي خاك‌هاي نرم اقدامي كاملا غيرعلمي و نابخردانه است؛ زيرا موجب تمركز جمعيت زياد در منطقه مي‌شود. عضو هيات علمي پژوهشگاه زلزله با اشاره به وجود بافت فرسوده در تهران، گفت: بافت فرسوده غير از بافت‌هاي فرسوده موجود و ساختمان‌هاي قديمي، شامل ساختمان‌هاي بلندمرتبه بي‌كيفيتي هم مي‌شود كه به تازگي ساخته شده و مي‌شوند. وي اضافه كرد: متخصصان سازه سازمان نظام مهندسي تهران در بررسي بعضي بتن‌ريزي‌هاي ساخت و سازهاي سال ۹۷ روي مقاومت بتن‌ريزي‌هاي اين ساختمان‌ها مشاهده كرده‌اند مقاومت لازم را ندارد؛ زيرا مقاومت بتن در حداقل ۲۵ مگاپاسكال قابل انتظار است كه اين ميزان در ساختمان‌هاي خراب شده سرپل‌ذهاب ۱۱ مگاپاسكال و در بعضي مناطق تهران در سال ۹۷ حدود ۵ تا ۶ مگاپاسكال گزارش شده است.