امريكا براي خروج نيروهايش از سوريه شرط‌هاي تازه‌اي مطرح كرد
عقب‌نشيني سينوسي
شهاب شهسواري
اظهارنظرهاي متناقض مقام‌هاي امريكايي در مورد ادعاي عقب‌نشيني نيروهاي نظامي ايالات متحده از خاك سوريه، نشان مي‌دهد فرمان دونالد ترامپ، رييس‌جمهور اين كشور در مورد خروج فوري نظاميان امريكا از سوريه به هيچ وجه از يك استراتژي برنامه‌ريزي شده و انديشيده پيروي نمي‌كند. 19دسامبر سال گذشته ميلادي، 20 روز پيش، دونالد ترامپ ادعا كرده‌بود كه فورا تمامي نيروهاي نظامي امريكا را از خاك سوريه خارج مي‌كند. بلافاصله بعد از اين فرمان وزير دفاع و نماينده ويژه امريكا در امور سوريه در اعتراض به اين تصميم از مقام خود كناره‌گيري كردند. اما در طول 20 روز گذشته اظهارات مقام‌هاي امريكايي به شكل سينوسي در حال تغيير است. جان بولتون مشاور امنيت ملي رييس‌جمهور و مايك پومپئو وزير خارجه امريكا به آسياي غربي سفر كرده‌اند تا با مقام‌هاي كشورهاي منطقه در مورد اجراي اين تصميم مشورت كنند. اما ادعاي خروج «فوري» و «بلاقيد و شرط» نظاميان امريكايي از خاك سوريه مانند همه تصميم‌هاي خلق‌الساعه ديگر او به تدريج به تاريخ مي‌پيوندد و حتي شخص ترامپ هم مدعي مي‌شود كه هيچ‌گاه در مورد «فوري» بودن اين اقدام صحبت نكرده و منظورش «عقب‌نشيني تدريجي» بود. جان بولتون، مشاور امنيت ملي دونالد ترامپ، به فلسطين اشغالي رفته‌است تا با مقامات اسراييلي در مورد گزينه‌هاي پيش روي امريكا رايزني كند. بولتون روز يك‌شنبه با بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير رژيم صهيونيستي ديدار و گفت‌وگو كرد. به نوشته بلومبرگ در ديدارهاي بولتون به جز مساله خروج امريكا از خاك سوريه و «مقابله با نفوذ ايران»، مسائلي مانند سرمايه‌گذاري‌هاي كمپاني‌هاي فن‌آوري چيني در سرزمين‌هاي اشغالي هم مطرح شده‌است، امريكا موضع سرسختانه‌اي در برابر رشد و توسعه نفوذ كمپاني بزرگ‌فن‌آوري چين در جهان اتخاذ كرده‌است و به صورت پيوسته منافع اين كمپاني‌ها را تهديد مي‌كند. نتانياهو هفته گذشته در برزيل با مايك پومپئو وزير خارجه امريكا هم ديدار كرده‌بود. در آن ديدار وزير خارجه امريكا به او تضمين داده‌بود كه امريكا تمام قد از عمليات نظامي تجاوزكارانه اشغالگران فلسطين به خاك سوريه حمايت مي‌كند.
پايگاه تنف تخليه نمي‌شود
بولتون در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالي در مورد جدول دقيق زمانبندي عقب‌نشيني امريكا از سوريه خبر داد كه جدول زمانبندي وجود ندارد و پيش از عقب‌نشيني «شروطي بايد عملي شود.» همزمان شبكه تلويزيوني ان‌بي‌سي در گزارشي مدعي شده‌است كه نظاميان امريكايي كه در پايگاه تنف در جنوب سوريه مستقر هستند، قرار نيست خاك سوريه را ترك كنند. بولتون تاكيد كرده‌است كه پيش از هرگونه تصميم براي خروج 200 نيروي نظامي امريكا از پايگاه تنف «نگراني‌ها و خواسته‌هاي اسراييل و اردن را در نظر مي‌گيرند.» پايگاه تنف در جنوب شرقي سوريه و در نزديكي مرزهاي عراق و اردن، پايگاهي در ميان بيابان است كه 200 نظامي امريكايي با ادعاي «مقابله با نفوذ ايران» در آن مستقر هستند. به گزارش ان‌بي‌سي، جان بولتون در سفر به سرزمين‌هاي اشغالي فلسطين به مقام‌هاي اسراييلي اطلاع مي‌دهد كه امريكا بر خلاف ادعاي «عقب‌نشيني كامل از خاك سوريه» قصد ندارد اين پايگاه را تخليه كند. امريكا ادعاي مي‌كند براي «قطع خط ارتباطي ميان ايران و جنوب لبنان» در اين منطقه از سوريه مستقر شده‌است و هدف از استقرار اين نيروها «حفظ امنيت اسراييل» است.
گزينه‌هاي متنوع حمله به سوريه
بولتون در عين حال در پاسخ به خبرنگاران دولت مركزي سوريه را هم تهديد كرده‌است و با مطرح كردن ادعاي «استفاده از سلاح شيميايي» در سوريه گفته‌است كه اين اقدام همچنان براي امريكا خط قرمز محسوب مي‌شود و «پاسخ قاطع‌تر از گذشته به چنين اقدامي داده‌خواهدشد» وي گفته‌است: «گزينه‌هاي متنوعي براي واكنش به اين اقدام سوريه وجود دارد.» او به خبرنگاران همراهش گفته‌است: «اگر دو حمله قبلي امريكا به خاك سوريه به اندازه كافي واضح نبود، حمله بعدي خيلي واضح‌تر خواهد بود.»
«تركيه بايد تضمين بدهد»
بولتون در عين حال نسبت به گمانه‌زني‌ها در مورد جايگزيني نيروهاي تركيه به جاي نظاميان امريكايي در شمال شرقي سوريه هم شروطي تعيين كرده‌است. جان بولتون به خبرنگاران گفته‌است: «تصور نمي‌كنم تركيه در انديشه اجراي عملياتي باشد كه كاملا آن را از قبل با ايالات متحده هماهنگ نكرده‌است، آنها دست كم از قبل با ما هماهنگ مي‌كنند تا نيروهاي ما در معرض خطر نباشند، همزمان بايد اين شرط رييس‌جمهور را هم بپذيرند كه هيچ يك از نيروهاي مسلح مخالف دولت سوريه كه در كنار امريكا جنگيده‌اند نبايد در معرض خطر قرار گيرند.»
به گفته اين مقام ارشد امريكايي «اهدافي هستند كه لازم است قبل از عقب‌نشيني از خاك سوريه به آن برسيم، هر جدول زمانبندي براي عقب‌نشيني بعد از آن اعلام خواهد شد كه سياستگذاري‌هاي لازم در مورد اين اهداف انجام شود.» جان بولتون همچنين تاكيد كرد: «مادامي كه تركيه تضمين ندهد كه امنيت كردهاي سوريه حفظ مي‌شود، از عمليات نظامي تركيه در خاك سوريه حمايت نمي‌كنيم.» تركيه به‌شدت نسبت به همكاري ارتش امريكا با گروه‌هاي مسلح كرد در خاك سوريه معترض است، آنكارا گروه‌هاي مسلح كرد سوريه را گروه‌هاي تروريستي تلقي مي‌كند و اعلام كرده‌است كه قصد دارد در خاك سوريه به آنها حمله كند. اظهارات پنج‌شنبه هفته گذشته مايك پومپئو وزير خارجه امريكا در مصاحبه با فاكس‌نيوز كه گفته‌بود «تركيه بايد دست از قتل عام كردها بردارد» با واكنش بسيار منفي از سوي مقام‌هاي تركيه مواجه شده‌است. جان بولتون كه از هفته گذشته اعلام كرده‌بود قصد دارد به تركيه و سرزمين‌هاي اشغالي فلسطين سفر كند، بعد از چند روز تاخير عاقبت وارد سرزمين‌هاي اشغالي شد و پيش از سفر به تركيه در مورد «لزوم تضمين تركيه براي امنيت كردها» قبل از عقب‌نشيني امريكا از خاك سوريه صحبت كرد. به نوشته بلومبرگ تركيه بارها از امريكا درخواست كرده‌است كه نيروهاي مسلح كرد متحد خود را از شمال سوريه تخليه كند و قبل از عقب‌نشيني از سوريه، سلاح‌هايي را كه در اختيار كردها قرار داده‌است از آنها پس بگيرد.
توافق كردها با دمشق
يك فرمانده ارشد نيروهاي شبه نظامي كرد در شمال شرقي سوريه، روز شنبه به آژانس فرانس‌پرس خبر داده‌است كه مذاكرات گروه‌هاي كرد با دولت مركزي سوريه ادامه دارد و رسيدن به يك توافق نهايي براي بازگشت حاكميت دولت مركزي بر مناطق كردنشين «اجتناب‌ناپذير» است. ردور خليل، به فرانس‌پرس گفته‌است: «توافق حكومت خودمختار مناطق كردنشين با دولت مركزي سوريه اجتناب ناپذير است، چرا كه سرزمين‌هاي ما بخشي از خاك سوريه هستند. مذاكرات با دولت مركزي در مورد جزييات نهايي نحوه مديريت شهر منبج ادامه دارد و نشانه‌هاي مثبتي از به نتيجه رسيدن اين مذاكرات مشاهده مي‌شود.» به گفته اين مقام ائتلاف «نيروهاي دموكرات سوريه» اگر مذاكرات براي حمايت از حقوق مردم منبج به نتيجه برسد، احتمالا توافق مشابهي هم براي واگذاري امنيت مناطق تحت كنترل كردها در شرق فرات و استان ديرالزور با دمشق انجام خواهد گرفت. اين فرمانده كرد گفته‌است: «ما همچنان اختلافاتي با دولت مركزي داريم كه نيازمند مذاكرات بيشتر با حمايت بين‌المللي است.» نيروهاي كرد حاضر در منبج، درست بعد از اعلام خروج نيروهاي امريكايي از سوريه با صدور بيانيه‌اي خواهان حضور ارتش در اين شهر و حفاظت از امنيت شهروندان در برابر «احتمال عمليات نظامي تركيه» شده‌بودند.