حذف چهار صفر از پول ملي جدي شد
اقدامات اخير بانك مركزي حاكي از آن است كه موضوع حذف چهار صفر از پول ملي بار ديگر جدي‌تر از قبل به جريان افتاده است؛ چراكه به گفته رييس كل اين بانك، دو روز پيش لايحه آن از سوي بانك مركزي به دولت ارايه شده است.
حذف صفر از پول ملي ايران در جمهوري اسلامي تاكنون چندين‌بار مطرح شده، اما هيچ‌گاه اقدامات اجرايي به صورت جدي در راستاي آن انجام نگرفته است كه سال‌هاي ۱۳۷۲ و ۱۳۸۶ از نمونه‌هاي بارز اين موضوع هستند. آذر دو سال پيش بود كه براي نخستين‌بار، حذف چهار صفر از پول ملي به‌طور جدي‌تري از سوي مسوولان وقت پيگيري شد تا جايي كه در جلسه هيات وزيران، واحد پول ايران، تومان و برابر با
۱۰ ريال تعيين شد.با اين اقدام به نظر مي‌رسيد كه بانك مركزي به دنبال حذف صفر از پول ملي است كه ولي‌الله سيف، رييس‌كل وقت بانك مركزي گفت كه اين موضوع به معناي حذف صفر از پول ملي نيست، اما دولت و بانك مركزي به دنبال اين موضوع هستند كه در لايحه‌اي جداگانه نسبت به حذف چهار صفر از پول ملي اقدام كنند. از سوي ديگر، تغيير واحد پول ايران از ريال به تومان نيازمند تصويب مجلس و شوراي نگهبان بود كه دولت با وجود تصويب اين امر در هيات وزيران، موضوع را مسكوت نگه داشت و اين تغيير در همين مرحله نيمه‌تمام ماند و لايحه‌اي از سوي دولت براي حذف چهار صفر از پول ملي نيز به مجلس ارايه نشد. اما اين‌بار و با گذشت دو سال پس از آن اتفاق، حذف صفر از پول ملي ايران، رنگ و بوي جدي‌تري به خود گرفته و به نظر مي‌رسد كه حتي اقدامات ابتدايي آن نيز انجام شده است. نخستين جرقه از جدي شدن دوباره حذف چهار صفر از پول ملي زماني زده شد كه بانك مركزي در هفته گذشته از اسكناس ۵۰ هزار توماني جديد خود رونمايي كرد و در طراحي اين اسكناس نكاتي وجود داشت كه توجه برخي را به خود جلب كرد. نكته مهم نخست، استفاده از رنگ‌آميزي متفاوت در ارقام
چاپ شده روي اسكناس بود به‌طوري كه چهار صفر بعد از عدد ۵۰ با رنگ متفاوت و كم‌رنگ‌تر طراحي شده‌اند و در قسمت پاييني اسكناس نيز عدد ۵۰ به‌طور جداگانه درج شده است. دومين نكته، استفاده از طرح كوه دماوند پشت اسكناس‌هاي جديد ۵۰ هزار توماني است كه اين طرح پيش از اين پشت اسكناس‌هاي ۱۰۰۰۰ ريالي (۱۰۰۰ توماني) قديمي استفاده مي‌شد و شايد اين موضوع نيز اشاره ديگري به حذف چهار صفر از پول ملي داشته باشد.
اما در حالي كه گمانه‌زني‌ها درخصوص اين موضوع ادامه داشت، روز گذشته عبدالناصر همتي، رييس‌كل بانك مركزي در نشستي كه به دعوت فراكسيون ولايي مجلس شوراي اسلامي برگزار شد، سياست‌هاي پولي و ارزي دولت را تشريح و اعلام كرد: لايحه حذف چهار صفر از پول ملي، روز گذشته از سوي بانك مركزي تقديم دولت شده است و اميدوارم
هر چه سريع‌تر اين مهم به نتيجه برسد. هر چند كه پيش از اين گفته شده بود كه در شرايط تورمي نبايد اقدام به حذف صفر از پول ملي كرد و بايد تورم تقريبا ثابت شده باشد، اما به نظر مي‌رسد كه اين اقدام براي تصويب و اجرا به زمان نياز دارد و به احتمال قوي تا آن زمان بانك مركزي سياست‌هاي خود را در جهت كنترل تورم نيز پيش خواهد گرفت؛ موضوعي كه همتي در جلسه روز گذشته در كنار حذف صفر از پول ملي، روي آن تاكيد ويژه‌اي كرده بود. اين‌بار بانك مركزي با قدرت جدي‌تري به حذف صفر از پول ملي ورود كرده و اقدامات نخستين آن را نيز انجام داده و به نظر مي‌رسد كه لايحه اين امر در صورت تصويب هيات وزيران به مجلس ارايه شود، اگر مانند گذشته باز هم اين موضوع در همان مرحله دولت مسكوت نماند. حذف صفر از پول ملي كشورها نخستين‌بار پس از پايان جنگ جهاني دوم تجربه شد و پس از آن به ويژه از دهه ۶۰ و ۷۰ ميلادي به اين سو اين عمل بارها و بارها در كشورهاي مختلف كه اكثرا كشورهاي در حال توسعه بودند، به اجرا درآمد. عمده اقتصاددانان بر اين عقيده‌اند كه حذف صفر از اسكناس هيچ‌گونه تاثيري بر شاخص‌هاي اقتصادي و طرف عرضه و طرف تقاضا ندارد و بيشتر اثر رواني بر جامعه مي‌گذارد. به عقيده برخي كارشناسان اقتصادي، افزايش ظاهري قدرت پول ملي، آسان‌سازي مبادلات، محاسبات و خريد و فروش‌هاي مردم از اثرات قابل تحقق حذف صفرها است، اما براي حذف صفرها ارتقاي شاخص‌هاي اقتصادي همچون افزايش توليد، نرخ سرمايه‌گذاري، آزادسازي‌هاي اقتصادي، رفع انحصارات، حضور بانك‌هاي خارجي در كشور و حضور بي‌قيد و شرط سرمايه‌گذاران خارجي نيز بايد انجام شود. داده‌هاي بانك جهاني و صندوق بين‌المللي پول حاكي از آن است كه دست‌كم ۵۰ كشور جهان تاكنون اقدام به حذف صفر از پول ملي خود كرده‌اند كه در برخي از اين كشورها براي تكميل چرخه رواني نسبت به تغيير نام واحد پول نيز اقدام شده است.