سفر رهبر كره شمالي به چين
در آستانه ديدار احتمالي دوم با رييس‌جمهور امريكا
كيم در پكن به دنبال چيست؟
شهاب شهسواري
كيم جونگ اون، رهبر كره شمالي در سفري اعلام نشده به چين رفته است؛ سفري كه روز دوشنبه در سكوت خبري از پيونگ‌يانگ با قطار سبز رنگ شخصي كيم آغاز شد و قرار است تا سه روز ادامه داشته باشد و در طول آن ديداري ميان رهبر كره شمالي و شي جين‌پينگ، رييس‌جمهور چين انجام خواهد شد. سفر غافلگيركننده كيم به چين در حالي انجام مي‌شود كه رييس‌جمهور امريكا روز دوشنبه خبر داده بود كه كشورش در حال رايزني با مقامات كره شمالي براي تعيين مكان ديدار دوم ميان دونالد ترامپ رييس‌جمهور امريكا با كيم جونگ اون رهبر كره شمالي است. خبر اين سفر ابتدا از سوي خبرگزاري يونهاپ كره جنوبي اعلام شد كه خبر داد يك قطار كره شمالي از مرزهاي اين كشور با چين عبور كرده است و تصور مي‌شود يك مقام بسيار بلندپايه كره شمالي در اين قطار باشد. ساعاتي بعد رسانه‌هاي چين و كره شمالي خبر دادند كه كيم جونگ اون با همراهي همسرش ري سول جو، مقام ارشد امنيتي كره شمالي كيم يونگ چول و وزير خارجه، ري يونگ هو به چين سفر كرده‌اند. اين سفر همزمان با تولد 35 سالگي كيم جونگ اون و به دعوت شي جين‌پينگ رييس‌جمهور چين انجام مي‌شود.
دو مقام ارشدي كه كيم را همراهي مي‌كنند، همان مقام‌هايي هستند كه مسوول پيش بردن مذاكرات با دولت امريكا هستند. به نوشته روزنامه موهاوا ايبو، چاپ كره جنوبي، مقام‌هاي ارشد وزارت خارجه امريكا به تازگي با مقام‌هاي كره شمالي در هانوي پايتخت ويتنام ديدار كرده‌اند. به نوشته اين روزنامه، اين ديدارها شايعه ميزباني ويتنام را براي ديدار دوم ميان رييس‌جمهور امريكا و كره شمالي تقويت مي‌كند. اولين ديدار ميان كيم و ترامپ به عنوان اولين ديدار رهبران امريكا و كره شمالي از زمان جنگ كره، خرداد ماه سال جاري در سنگاپور برگزار شد. در پي اين ديدار كه رييس‌جمهور امريكا آن را «ديدار تاريخي» توصيف مي‌كرد، يك توافقنامه چهار پاراگرافي ميان دو كشور با هدف «خلع سلاح هسته‌اي در شبه جزيره كره» بسته شد.
انگيزه‌هاي كيم
روزنامه واشنگتن‌پست در گزارش خود از اين سفر غافلگيركننده مي‌نويسد: «رهبر كره شمالي بلافاصله قبل يا بعد از هر ديدارش با رييس‌جمهور امريكا يا رييس‌جمهور كره جنوبي به چين سفر كرده است.» بر اساس اين تحليل كيم در آستانه ديدار دومش با ترامپ به پكن رفته است تا خط‌مشي خود را در رابطه با امريكا با برادر بزرگ‌تر هماهنگ كند. ريچارد انگل خبرنگار ارشد سرويس جهان شبكه خبري ان‌بي‌سي در حساب كاربري شبكه اجتماعي توييتر خود مي‌نويسد: «چين مي‌خواهد هر بار يك گام يا بيش از يك گام جلوتر از امريكا باشد.» به نوشته اين خبرنگار امريكايي: «رييس‌جمهور چين، شي جين‌پينگ، يك بار ديگر اقدام پيشدستانه‌اي در برابر ترامپ انجام داد. اين اتفاق هر بار رخ مي‌دهد. ترامپ مي‌خواهد دوباره با كيم جونگ اون ديدار كند و ناگهان يك نشست غافلگيركننده در چين برگزار مي‌شود.»
در عين حال رويترز مي‌نويسد كه سفر ناگهاني كيم به چين ممكن است، هشداري به امريكا در راستاي تهديد اخير او مبني بر «انتخاب مسير جايگزين» براي گفت‌وگوهاي هسته‌اي باشد. هري كازيانيس، پژوهشگر مركز نشنال اينترست امريكا به رويترز مي‌گويد: «كيم بسيار علاقه‌مند است تا به ترامپ يادآوري كند جز گزينه‌هايي كه از سوي واشنگتن و سئول پيشنهاد مي‌شود، گزينه‌هاي ديگري هم دارد. در واقع او در سخنراني سال نو خود با اشاره به عبارت مسير جديد قصد داشت، تهديد كند كه بن‌بست در مذاكرات با امريكا مي‌تواند پيونگ‌يانگ را به پكن نزديك‌تر كند. تصور مي‌كنم كه اين سفر بايد دولت امريكا را به شدت نگران كند.»
اهرم فشار پكن
لو كنگ، سخنگوي وزارت خارجه چين در پاسخ به خبرنگاران در مورد احتمال ارتباط سفر كيم به چين، با ديدار احتمالي آينده رهبر كره شمالي با رييس‌جمهور امريكا پاسخ واضحي نداد، اما تاكيد كرد: «چين همواره از استمرار گفت‌وگوها ميان دو طرف حمايت كرده است و تلاش كرده تا اين گفت‌وگوها به نتايج درخوري برسند.» گفت‌وگوهاي رهبران چين و كره شمالي در شرايطي انجام مي‌شود كه پكن و واشنگتن با اقدامات ترامپ براي وضع تعرفه بر واردات امريكا از چين در شرايطي قرار گرفته‌اند كه با عنوان «جنگ تجاري» توصيف مي‌شود. برخي ناظران معتقدند كه چين ممكن است از اهرم كره شمالي براي فشار به واشنگتن براي گرفتن امتيازهاي بيشتر در مذاكرات تجاري استفاده كند، اما وزير خارجه امريكا مي‌گويد كه چيني‌ها وعده داده‌اند كه چنين اقدامي انجام نخواهند داد. مايك پمپئو وزير خارجه امريكا، دوشنبه شب در مصاحبه‌اي با شبكه خبري سي‌ان‌بي‌سي گفته بود: «چيني‌ها به وضوح تاكيد كرده‌اند كه مساله كره شمالي و مذاكرات تجاري، دو بحث كاملا متمايز و جدا از هم هستند.» ديپلمات ارشد امريكا اقدامات پكن در رابطه با مذاكرات كره شمالي را تحسين كرد و گفت: «رفتار آنها كاملا نشان مي‌دهد كه به وعده خود پايبندند و ما هم از اين نوع رفتار سپاسگزاريم. چين در واقع يك شريك ارزشمند در تلاش براي تقليل ريسك توانايي‌هاي هسته‌اي كره شمالي بود و من انتظار دارم كه اين شراكت ادامه پيدا كند.»
عقب‌نشيني‌هاي بدون دستاورد ترامپ
يك روزنامه معتبر امريكايي با انتشار يادداشتي به قلم هيات سردبير اين روزنامه با اشاره به سابقه تصميم‌هاي يك‌جانبه ترامپ بدون هيچ دستاوردي براي امريكا تاكيد كرده است در شرايطي كه ديدار اول ترامپ و كيم هيچ دستاوردي نداشت، حالا ترامپ اصرار دارد ديدار دومي هم با او داشته باشد. روزنامه يو‌اس‌اي تودي، در سرمقاله خود با اشاره به اظهارنظر ترامپ در مورد ديدار قريب‌الوقوع دوم ميان او و كيم جونگ اون مي‌نويسد: «قريب به 7 ماه از ديدار اول مي‌گذرد و همچنان تهديد اتمي سر جاي خودش باقي مانده است. بدتر اينكه با وجود برگزاري نشست قبلي، كيم جونگ اون هفته پيش در سخنراني سال نو ميلادي‌اش تاكيد كرد كه همچنان بر شرطي كه پيش از ديدار با ترامپ داشت مصر است، اينكه تا پيش از برداشته شدن تحريم‌هاي تحت رهبري امريكا، خبري از خلع سلاح نيست. حتي كيم يك گام فراتر گذاشت و گفت كه در صورت برداشته نشدن تحريم «يك مسير جديد» براي گفت‌وگوهاي هسته‌اي انتخاب مي‌كند. اين روزنامه تاكيد مي‌كند هفت ماه بعد از ديدار كيم و ترامپ «حتي گام اول خلع سلاح، يعني اعلام مكان تاسيسات و حجم مواد هسته‌اي و سلاح‌هاي زرادخانه اتمي كره شمالي هم برداشته نشده است، گام‌هاي بعدي مانند برچيدن تاسيسات، بازرسي و راستي‌آزمايي جاي خود دارد.» اين روزنامه با انتقاد از برنامه ترامپ براي ديدار دوم با كيم مي‌نويسد: «اما واكنش ترامپ به همه اينها چه بود؟ درخواست نشستي ديگر، يك فرصت ديگر براي كيم.» به نوشته اين روزنامه سراسري امريكا «بزرگ‌ترين نگراني، سابقه تصميم‌هاي خلق‌الساعه و يك‌جانبه ترامپ در سياست خارجي است كه هيچ دستاوردي براي امريكا در پي ندارد: توافق با انتقال سفارت امريكا به قدس [اشغالي] بدون دريافت هيچ تضميني از اسراييل براي صلح، فروش سلاح‌هاي بيشتر به عربستان سعودي بدون تلاش براي پايان جنگ مهلك اين كشور در يمن و برنامه‌ريزي براي يك عقب‌نشيني عمده نيروهاي نظامي امريكايي از افغانستان بدون رسيدن به توافق صلح با طالبان.»