تصوير جهان با روش انيميشني
زهره عواطفي حافظ
«ببين، ببين اين يعني رياضي، يعني قدرت آمار»
اين اولين مواجههام با هانس روزلينگ بود، دو سه سالي از فارغالتحصيليام ميگذشت و بابت ليسانس رياضيام يك نفر براي رضاي خدا كف دستم...، هيچي نينداخته بود اما او يكبار ديگر ذوق رياضيات را در دلم بيدار كرد. هانس از حدود سال 2005 راه افتاد از اين طرف به آن طرف دنيا و مثل رامبد جوان در برنامه خندوانه پشت تريبون ميرفت و ميگفت حال ما چطوره؟ و نمودارهايش كه به بهترين منابع سرشماري و معيارهاي بهداشت جهاني مجهز بودند با آن توپهاي رنگي رنگياش فرياد ميزدند: «عالييي» و اين امر باعث شده بود كه به يك دانشمند مثبتانديش (خوش خيال خودمان) معروف شود. اما جذابيت نمودارهايش باعث شد ديگر پروژهها و تحقيقاتش را دنبال كنم و متوجه شدم كه اين مرد بزرگ نه اينكه خوشبين و مثبتانديش نيست بلكه يك پزشك و آماردان سوئدي بسيار جدي و به قول خودش يك تحليلگر جدي است. روزلينگ حتي سعي در پيشبيني آينده هم نداشت، او تنها روند اتفاقات رخ داده در جهان را به يك روش انيميشني بسيار ساده فهم به نمايش گذاشته است. او معتقد است دنيا در تمام معيارهاي قابل اندازهگيري، رشد قابل ملاحظهاي كرده است. البته يك نكته كمي علميتر آنكه او معيار تحقيقاتش را بر اساس توليد ناخالص داخلي قرار داده و در تحليل نمودارهايش با ميانگينگيري عرف مخالف است. سطح آموزش عمومي، حتي آموزش براي زنان بسيار مطلوب گرديده است.91 درصد مردم زمين امروزه در كشورهاي با درآمد متوسط و بالا زندگي ميكنند؛ در حالي كه صد سال پيش تقريبا 80 درصد مردم در فقر شديد زندگي ميكردند. زاد و ولد كم شده چون ديگر مردم فقير نيستند كه به دليل نياز به نيروي كار بچهدار شوند. نرخ مرگ و مير مردم بر اثر حوادث طبيعي يك چهارم شده است. هر بار كه يكي از تحليلهاي او را نگاه ميكنم گوشم تيز است كه اسم ايران را با آن لهجه مختصرش ميآورد يا نه و وقتي آن دايره نماد ايران شبيه يك حباب سبك و سريع بين كشورهاي در حال توسعه خودش را تا سطح كشورهاي پيشرفته بالا ميكشد و حتي در برخي از موارد بالاتر از خيلي كشورهايي قرار ميگرفت كه ما حسرتشان را ميخوريم، اشك توي چشمم جمع ميشود. اميدوارم يكي از اين نمودارها را از سايت گپ مايندر دريافت كنيد و خودتان بدون هيچ پيش فرضي واقعيت را تماشا كنيد. آقاي بندري يك خاطرهاي از هانس تعريف ميكند . بعد از يكي از كلاسهايش متوجه دختري ميشود كه دارد گريه ميكند. از سر دلجويي سراغش ميرود و پرسوجو ميكند و ميفهمد دانشجويش يك ايراني است. دختر ميگويد كه سالهاست به سوئد آمده ولي اولين بار است كه يك سوئدي درباره ايران اينطور مثبت حرف ميزند و هانس به او ميگويد كه همه حرفهايش بر اساس آمار و حقايق سازمان ملل و سازمان بهداشت جهاني است. كنترل جمعيت و كاهش مرگ و مير نوزادان در ايران شبيه يك معجزه اتفاق افتاده است. چه بخواهيم باور كنيم و چه سياهنمايي به قول هانس مگا كج فهمي حاصل از نحوه خبر رساني شبكههاي خبري كه حاصل تصورات غلطي است كه حتي اساتيد و مديران حوزه بهداشت و سردمداران كشورها دارند و متعلق به 60 سال پيش است را پيشه كنيم، جهان به سمت پيشرفت در حال حركت است و بايد خوشبختانه بگويم الان از هفت ميليارد جمعيت اين كره خاكي تنها يك ميلياردشان در فقر شديد هستند و اين يعني زير پانزده درصد. ديگر تصور آنكه دنيا به دو بلوك كشورهاي در حال توسعه و كشورهاي توسعهيافته تقسيم ميشود يك خاطره دور است.