دعواي كارلوس كي‌روش با منتقدانش، رفته‌رفته در حال تبديل شدن به يك بحران ملي است. تيم ملي ايران در جام ملت‌هاي آسيا سه بازي خوب ارايه و به راحتي از گروهش صعود كرده است، اما الان كمتر كسي به اين موضوع توجه دارد يا از آن راضي و خشنود است. هوش و حواس همه متوجه مصاحبه‌هاي كي‌روش است. اينكه قبل و بعد هر بازي چه مي‌گويد. ايران در سال 1992 در مرحله گروهي جام ملت‌هاي آسيا حذف شد. در سال 1996 هم خوش درخشيد و با بدشانسي فينال و قهرماني را از دست داد. اما در آن دو دوره، برد و باخت تيم ملي اين همه حاشيه نداشت و چنين آميخته نبود به بحث‌هاي سياسي و فرهنگي و غيره. اين‌بار اما گويا دعواي كي‌روش و مخالفانش، اهميتي بيشتر از بازي‌هاي تيم ملي پيدا كرده است. واقعا هم كه در دو روز گذشته، بازي ايران و عراق در حاشيه جر و منجر كي‌روش و مخالفانش قرار گرفت.
همه‌چيز از علي كريمي شروع شد
تيم ملي ايران، لااقل فعلا، گرفتار هيچ بحراني نيست ولي تقابل كي‌روش با انبوهي از آدم‌هاي ريز و درشت فوتبال ايران، تيم ملي را منشا بحران در فوتبال و ورزش ايران كرده است. وضعيتي كه امروز با آن مواجهيم، سرآغازش حضور علي كريمي در برنامه نود براي مناظره با محمدرضا ساكت بود. كريمي در آن برنامه به كي‌روش هم تاخت و كي‌روش او را بزدل خطاب كرد؛ صفتي كه با صد من سريش هم به علي كريمي نمي‌چسبيد و واكنش منفي بسياري از پرسپوليسي‌ها و غير پرسپوليسي‌هاي طرفدار علي كريمي را برانگيخت. وحدتي كه بين عموم فوتبالدوستان ايران بر سر حمايت از تيم ملي در جام جهاني 2014 و جام ملت‌هاي 2015 وجود داشت، از زمان درگيري كي‌روش و كريمي مخدوش شد. اما نتايج خوب تيم ملي، به ويژه نمايش تاكتيكي و جنگندگي غرورآفرين شاگردان كي‌روش، آن وحدت ملي مخدوش شده را احيا كرد. ولي اولين مصاحبه كي‌روش با تلويزيون، زماني كه هنوز تيم ملي در روسيه بود، با حملات تند و تيز او به برانكو توام شد و همين موجب شكاف مجدد بين پرسپوليس و تيم ملي شد؛ شكافي كه بسياري از هواداران پرسپوليس را خواهان ناكامي تيم ملي كرده است تا مبادا كي‌روش موفقيت تيم ملي در جام ملت‌هاي آسيا را چون چماقي بر سر برانكو و باشگاه پرسپوليس بكوبد. غيبت كي‌روش در فينال ليگ قهرمانان آسيا و متهم شدن دستيارش به شادي در ورزشگاه پس از ناكامي پرسپوليس در فتح ليگ قهرمانان آسيا، هيزم‌هاي تازه‌اي بودند كه در تنور اين تقابل افتادند و آن را شعله‌ورتر كردند. اعتراض پرسپوليسي‌ها به تمايل كي‌روش به حضور حداقلي بازيكنان پرسپوليس در تيم ملي نيز مزيد بر علت بود. به هر حال تيم ملي در حالي براي فتح جام ملت‌هاي آسيا وارد امارات شد كه بي‌تعارف، بسياري از هواداران پرسپوليس خواهان ناكامي كي‌روش بودند و ناكامي كي‌روش هم معنايي ندارد جز ناكامي تيم ملي. اين «بسيار» شايد اكثر هواداران پرسپوليس را فرانگيرد ولي كثيري از آنها را در بر مي‌گيرد. در چنين شرايطي، شايد بهتر بود كه كي‌روش مثل برانكو در طول برگزاري جام ملت‌هاي آسيا سكوت مي‌كرد تا تنش و تقابل تشديد نشود. ولي كي‌روش در نشست خبري‌اش اولين بازي ايران در جام 2019، به برانكو تاخت و او را متهم به «حمايت هوشمندانه» از سركو كاتانچ، مربي كروات تيم عراق كرد. با اينكه كي‌روش در پايان اين نشست خبري از خبرنگاران بابت طرح «مسائل خانوادگي» عذرخواهي كرد، ولي او اين رويه را ادامه داد و پس از بازي ايران و عراق، سخناني گفت كه منتقدان تازه‌اي برايش خلق كرد.
كي‌روش رسول خادم نيست
كي‌روش پس از مساوي ايران و عراق، سه ادعاي مهم عليه سلطاني‌فر، وزير ورزش، مطرح كرد. او وزير ورزش را متهم كرد كه اولا حامي باشگاه پرسپوليس است، ثانيا بعد از پيام تشكر رهبر انقلاب بابت بازي‌هاي خوب تيم ملي در جام جهاني به ضديت با سرمربي تيم ملي افتاده، ثالثا در پي ثبت قرارداد فدراسيون با كي‌روش نبوده است. كي‌روش دقيقا گفت: «يك واقعيت وجود دارد آن هم اين است كه خواسته وزير محترم ورزش ايران اين نيست كه كارلوس كي روش در تيم ملي بماند. ايشان در حالي كه بايد تحت هر شرايطي از من، تيمم و همه همكارانم حمايت مي‌كردند هيچگاه اين زحمت را به خود ندادند و مهم‌تر از همه برنامه‌هاي آماده‌سازي مد نظر من را با ترديد اجرايي كردند؛ برنامه‌اي كه ضربه‌هاي زيادي خورد تا تيم آنگونه كه بايد آماده وارد امارات نشود. بعد از پيام تشكر رهبر انقلاب بعد از جام جهاني، وزارت ورزش كاملا عليه من شد. شما الان شاهد هستيد كه به غير از يك باشگاه خاص در ليگ برتر بقيه باشگاه‌ها از همه مسائل رقم خورده گلايه دارند. شفاف درباره اين گمانه‌زني‌ها توضيح دهم. تنها مطلبي كه الان مي‌توان بگويم اين است كه شش ماه پيش فدراسيون فوتبال تصميم گرفت قرارداد من با اين تيم شش ماهه باشد. اين تصميمي بود كه گرفته شد و در آن برهه من احساسم را با آقاي تاج در ميان گذاشتم. اما اين خواسته‌اي بود كه از طرف فدراسيون و آقاي تاج گرفته شد. الان بايد بگويم چيزي را فهميدم كه اگر آن موقع مي‌فهميدم هرگز قراردادم را با تيم ملي تمديد نمي‌كردم و آن هم اين است كه وزارت ورزش هرگز به دنبال ثبت قرارداد با من نبود. مطلبي كه آن موقع نمي‌دانستم و الان فهميدم اين است كه به آقاي تاج گفته شده بود كه قرارداد با من تمديد نشود. من اگر اين مطلب را مي‌دانستم هرگز در ايران نمي‌ماندم. نمي‌خواستم برخلاف ميل جناب آقاي وزير باشد. آقاي تاج قبل از اين به من گفته بودند كه چرا از تيم ملي و فدراسيون حمايتي نيست. من هم اصلا دوست نداشتم به فدراسيون يا تيم ملي آسيبي وارد شود. آقاي سلطاني فر به هر دليلي برنامه يا گزينه‌اي ديگر دارند.» در بين سخنان كي‌روش، اين ادعاي او كه وزير ورزش پس از پيام تشكر رهبر انقلاب، كاملا عليه تيم ملي شد، ادعاي سنگيني بود كه نشان مي‌داد كي‌روش به خوبي با مسائل سياسي ايران آشنا است. در واقع كي‌روش به موقعيت دولت برآمده از انتخابات سال 1396 واقف است و مي‌داند كه در تقابل با وزير ورزش اين دولت، چگونه بايد سخن بگويد كه به زيان آقاي وزير تمام شود. پس از اين جمله كي‌روش، برخي جوانان جريان راست راديكال، ظاهرا در حمايت از كي‌روش و در اصل در نفي دولت روحاني، كليپ تحسين‌آميزي براي كارلوس كي‌روش ساختند و از او تجليل كردند. كي‌روش پيش از اين نشان داده بود كه فضاي سياسي و اجتماعي ايران را به خوبي مي‌شناسد؛ زماني كه ايستادگي‌اش براي بازگشت سردار آزمون به تيم ملي را، ايستادگي در برابر فشار افرادي قلمداد كرد كه در پي حذف سردار از تيم ملي‌اند به دليل اينكه سردار اهل تسنن و تركمن است. يعني كي‌روش به نقش مهم مذهب و قوميت در فضاي سياسي ايران واقف است و از آن به خوبي به نفع خودش بهره‌برداري كرد. در جريان حذف خودخواسته رسول خادم از فدراسيون كشتي، بسياري از كشتي‌نويسان نوشتند كه «رسول مقهور سياست‌بازي آقايان» شد؛ ولي كي‌روش با بهره‌برداري هوشمندانه از شكاف ميان اصولگرايان و اعتداگرايان، نشان داد كه با رسول خادم فرق دارد و سياسي‌بازي يا بازي سياست را بلد است. مدلول حرف او درباره نسبت وزير ورزش و پيام تشكر چنان سنگين بود كه صالحي اميري، رييس كميته ملي المپيك، در انتقاد از كي‌روش گفت: «سرمربي تيم ملي فوتبال موظف است در چارچوب قرارداد خود به هدايت فني تيم ملي پرداخته و حقي براي دخالت در امور داخلي كشور را ندارد.» دخالت در امور داخلي كشور، تعبيري است كه به خوديِ خود گوياي ثقيل بودن ادعاي كي‌روش درباره وزير ورزش است.
پوزيسيون و اپوزيسيون عليه كي‌روش
اما قبل از اينكه صالحي اميري از كي‌روش انتقاد كند، رخداد عجيبي در تلويزيون ايران شكل گرفته بود. در برنامه‌هاي مرتبط با جام ملت‌هاي آسيا در شبكه 3 و شبكه ورزش، محمدرضا ميثاقيان و جواد خياباني به‌شدت به كي‌روش حمله كردند و با ادبياتي بي‌سابقه در تلويزيون، به آخرين نشست خبري او واكنش نشان دادند. كي‌روش در نشست خبري‌اش، علاوه بر نقد سنگين وزير ورزش، جمله ديگري هم گفت كه جنجال‌آفرين شد. كي‌روش در انتقاد از حمايت وزير ورزش از برانكو و باشگاه پرسپوليس گفت: «وقتي ما حتي مشكلات پايه‌اي در راه آماده‌سازي تيم ملي ايران داريم، وقتي مردم كشور ايران، مرداني كه در راه تامين غذاي سر سفره خانواده‌هاي خود در مضيقه هستند آن هم به خاطر مشكلات اقتصادي مي‌بينيم كه به اين فرد و باشگاهش اجازه داده مي‌شود پرواز فرست‌كلاس به ژاپن داشته باشند!» جواد خياباني در برنامه «فوتبال آسيايي» خطاب به كي‌روش گفت شما رييس و همه‌كاره اين كشور نيستي، بلكه كارمند اين ملتي. با اين حال خياباني اگرچه اشاره كي‌روش مشكلات مردم ايران براي «تامين غذا سر سفره خانواده‌هاي خود» را مصداق «اهانت به مردم ايران» دانست، اما خودش نيز، در بحث از مشكلات اقتصادي، تلويحا حرف كي‌روش را تاييد كرد و گفت «اين مردم شايد دارند با سختي زندگي مي‌كنند.» محمدرضا ميثاقيان نيز در برنامه «آسيا 2019» صريحا گفت كه «حرف‌هاي غيرفني» كي‌روش را پخش نمي‌كنند چراكه كي‌روش «شورش را درآورده» و حرف‌هايش ديگر نه خنده‌دار كه «گريه‌دار» شده است. نقد خبرنگاران ورزشي داخل كشور يكسو، در خارج از كشور هم گفت‌وگوي اينستاگرامي يك گزارشگر مشهور فوتبال و يك كشتي‌نويس علاقه‌مند به فوتبال، روز گذشته در فضاي مجازي دست به دست مي‌چرخيد؛ گفت‌وگويي كه طرفين آن به‌شدت از مشي كارلوس كي‌روش انتقاد كردند. خبرنگار كشتي، خواهان اخراج كي‌روش از تيم ملي در همين مرحله از جام ملت‌هاي آسيا شد، گزارشگر مشهور هم حسن روحاني را مخاطب قرار داد و تقريبا گفت كه كي‌روش درباره وزير ورزش شما چنين ادعايي كرده؛ موضع شما درباره اين حرف سرمربي تيم ملي چيست؟ در واقع كي‌روش الان آماج انتقاد خبرنگاران و گزارشگران داخل و خارج كشور است؛ خبرنگاران و گزارشگراني كه برخي موافق حكومتند و برخي هم مخالفت حكومت. به ديگر سخن، في‌الحال پوزيسيون و اپوزيسيون منتقد كي‌روش شده‌اند. حتي چهره معتدل و محافظه‌كاري مثل حميدرضا صدر هم چند روز قبل از اين قيل و قال، نوشته بود كي‌روش به دليل بيش از حد ماندن در ايران، شبيه ما ايراني‌ها شده است. حتي عادل فردوسي‌پور هم، كه حامي هميشگي كي‌روش بود در جريان گزارش بازي ايران و قطر از كي‌روش انتقاد كرد و مصاحبه‌هاي او را براي موفقيت تيم ملي خطرناك دانست.
اگرچه در شرايط كنوني هنوز هم كي‌روش موافقاني دارد، ولي صداي مخالفانش بلندتر است و هنوز كسي نتوانسته دفاع جاندار و موثري از كارلوس كي‌روش بكند. انتقادات گونا‌گون از كارلوس كي‌روش چنان بالا گرفته است كه روز گذشته مهدي تاج، رييس فدراسيون فوتبال كه در شبكه سه تلويزيون متهم شده بود جرات ندارد كي‌روش را به سكوت فرابخواند، گفت: «اگر جمله‌اي توسط سرمربي تيم گفته شده كه مردم را رنجيده خاطر كرده است، به عنوان مسوول فوتبال از آنها عذرخواهي مي‌كنم.»
هدف كي‌روش چيست؟
به نظر مي‌رسد كارلوس كي‌روش به خوبي مي‌داند كه روزهاي آخر حضورش روي نيمكت تيم ملي ايران را سپري مي‌كند. انتقاد او از وزير ورزش، معنايي جز نااميدي او از دولت روحاني براي تداوم حضورش در ايران ندارد. پس چرا كي‌روش سطح اين نزاع را بالا مي‌برد؟ شايد او فقط مشغول خالي كردن خشمش از همه كساني است كه طي يكسال گذشته، دست كم از نظر خود كي‌روش حمايت ويژه‌اي از برانكو و باشگاه پرسپوليس كرده‌اند. او در يكي، دو سال گذشته با عده‌اي درگير بوده و اين درگيري الان به اوج خودش رسيده است. اما كي‌روش كه تاكيد زيادي بر «تمركز بر بازي بعدي» دارد، به خوبي مي‌داند كه حرف‌هايش در نشست‌هاي خبري، به ويژه واكنش گزارشگران و خبرنگاران به سخنانش، ممكن است آرامش بازيكنان تيم ملي را به هم بريزد؛ چراكه وقتي حاشيه بر متن غلبه كند، ديگر مجال چنداني براي تمركز بر حريف بعدي باقي نمي‌ماند و پچ‌پچه اردوي تيمش را فرامي‌گيرد. اما شايد كي‌روش به وفاداري بازيكنانش تا لحظه آخر مطمئن است و مي‌خواهد با دشمن‌تراشي در داخل و خارج كشور، انگيزه بازيكنان تيم ملي را براي همدل و منسجم بودن ارتقا دهد. شايد او دشمنان خارجي (يعني دشمنان خارج از اردو) را به بازيكنانش نشان مي‌دهد و مي‌گويد اينها كساني هستند كه از قهرماني شما خوشحال نخواهند شد؛ پس بجنگيد براي قهرماني! اما مشكل اينجاست كه بخشي از اين «دشمنان تيم ملي»، مطابق نگاه كي‌روش، طرفداران پرسپوليس و در واقع مردم ايران هستند. اما كي‌روش از پذيرش اين موضوع ابايي ندارد و به همين دليل در آخرين نشست خبري‌اش در امارات، گفت: «من و شاگردانم در تيم ملي همه كاستي‌ها را به جان خريديم و يك مطلب را بايد خطاب به مردم ايران با صراحت بيان كنم آن هم اينكه ما تا پايان جام ملت‌ها با قدرت تنها براي شادي طرفداران واقعي‌مان مي‌جنگيم.» در واقع از نظر كي‌روش، طرفداران تيم ملي به دو دسته واقعي و غير واقعي تقسيم مي‌شوند. طرفداران غير واقعي تيم ملي چه كساني‌اند؟ احتمالا كساني چون علي كريمي و نيز فوتبالدوستاني كه منتقد و مخالف كارلوس كي‌روشند. علاوه بر اين، به نظر مي‌رسد كي‌روش بسيار اميدوار است تيمش اين‌بار به فينال برسد. تيم او آماده و منسجم است و مسير رسيدن به نيمه‌نهايي نيز هموار. ايران بايد عمان و چين را ببرد تا به نيمه‌نهايي برسد. تنها بازي دشوار ايران براي رسيدن به فينال، بازي در نيمه‌نهايي است كه حريف‌مان احتمالا ژاپن خواهد بود. اگر كي‌روش تيمش را به فينال برساند، فيناليست شدن ايران در جام ملت‌هاي آسيا پس از 40 سال، معنايي جز پيروزي غلبه كي‌روش بر انبوه ريز و درشت منتقدانش ندارد و قهرماني ايران نيز، از نظر كي‌روش، معنايي جز اين نخواهد داشت كه منتقدان او بايد تا ابد دهان‌شان را ببندند و در نقد او سخني بر زبان نرانند. بنابراين به نظر مي‌رسد كي‌روش از قصد چنان حرف مي‌زند كه مخالفانش يكي يكي عنان از كف بدهند و وارد دعوايي شوند كه كي‌روش با بردن ايران به فينال جام ملت‌هاي آسيا، از قبل چماق پيروزي در اين دعوا را براي خودش تدارك ديده است. اگر كي‌روش ايران را فيناليست و به ويژه قهرمان كند، ممكن است ورق برگردد و فضاي فعلي تغيير كند. در اين صورت كي‌روش مي‌تواند همچنان سرمربي تيم ملي ايران باشد و اين‌بار، پس از كفاشيان و تاج، وزير ورزش ناچار خواهد بود كه در برابر كي‌روش تن به تمكين دهد و خواسته‌هاي او را به سمع قبول بشنود و عملي كند. تنها مشكل اين روند اين است كه شايد در صورت برافروخته‌تر شدن آتش نزاع كي‌روش و مخالفانش، وزير ورزش رييس فدراسيون فوتبال را مجبور كند به اخراج كي‌روش؛ احتمالي كه اگرچه بعيد است اما نبايد فراموش كنيم كه در سياست هيچ چيز محال نيست. دعواي كي‌روش و مخالفانش، اگر قبلا دعوايي فوتبالي بود، اكنون ديگر به دعوايي سياسي بدل شده است؛ دعوايي كه ظاهرا كي‌روش اميد دارد توسط مقامات بالاتر، به سود او تمام شود.
كي‌روش پس از مساوي ايران و عراق، سه ادعاي مهم عليه سلطاني‌فر، وزير ورزش، مطرح كرد. او وزير ورزش را متهم كرد كه اولا حامي باشگاه پرسپوليس است، ثانيا بعد از پيام تشكر رهبر انقلاب بابت بازي‌هاي خوب تيم ملي در جام جهاني به ضديت با سرمربي تيم ملي افتاده، ثالثا در پي ثبت قرارداد فدراسيون با كي‌روش نبوده است.
در جريان حذف خودخواسته رسول خادم از فدراسيون كشتي، بسياري از كشتي‌نويسان نوشتند كه «رسول مقهور سياست‌بازي آقايان» شد؛ ولي كي‌روش با بهره‌برداري هوشمندانه از شكاف ميان اصولگرايان و اعتداگرايان، نشان داد كه با رسول خادم فرق دارد و سياسي‌بازي يا بازي سياست را بلد است.
كي‌روش در آخرين نشست خبري‌اش گفت: «ما تا پايان جام ملت‌ها با قدرت تنها براي شادي طرفداران واقعي‌مان مي‌جنگيم.» در واقع از نظر كي‌روش، طرفداران تيم ملي به دو دسته واقعي و غير واقعي تقسيم مي‌شوند. طرفداران غير واقعي تيم ملي چه كساني‌اند؟ احتمالا كساني چون علي كريمي و نيز فوتبالدوستاني كه منتقد و مخالف كارلوس كي‌روشند.
كي‌روش بسيار اميدوار است تيمش اين‌بار به فينال برسد. مسير رسيدن به نيمه‌نهايي هموار است. تنها بازي دشوار ايران براي رسيدن به فينال، بازي در نيمه‌نهايي است كه حريف‌مان احتمالا ژاپن خواهد بود. به نظر مي‌رسد او از قصد چنان حرف مي‌زند كه مخالفانش يكي يكي عنان از كف بدهند و وارد دعوايي شوند كه كي‌روش با بردن ايران به فينال جام ملت‌هاي آسيا، از قبل چماق پيروزي در اين دعوا را براي خودش تدارك ديده است