هشتگ‌هاي امريكا براي تشويق تحريم ايران در اروپا
رسانه امريكايي واشنگتن‌پست روز گذشته در نگاهي به ساز و كار مالي ابداعي اروپا براي كار با ايران نوشت: در حالي كه اروپا تلاش مي‌كند از حلقه تحريم‌هاي فرامرزي امريكا عليه ايران رها شود، واشنگتن بر فشارها افزوده است. يك كمپاني اروپايي بودن در روزهايي كه تحريم‌هاي امريكا عليه ايران بازگشته به معناي روبه‌رو شدن با چالش‌هاي هر روزه است. كمپاني‌ها و شركت‌هاي بسياري از ترس تحريم‌هاي فرامرزي امريكا ارتباط خود با تهران را قطع كرده‌اند و تمام دردسرهايي از اين جنس كه ايجاد شده به كمپين بي‌سابقه دولت امريكا براي نه فقط قطع رابطه تجاري امريكا با ايران بلكه تحت تاثير قرار دادن رابطه تجاري اروپا با تهران هم مربوط است. اروپايي‌ها چند روز قبل جدي‌ترين گام در 9 ماه گذشته براي حفظ برجام را برداشتند اما بسياري از كارشناسان مي‌گويند كه اين اقدام اروپايي‌ها نيز تحت تاثير فشارهاي امريكا بر كمپاني‌هاي اروپايي براي ممانعت از تجارت با ايران قرار خواهد گرفت. واشنگتن‌پست به نقل از مدير اتاق بازرگاني آلمان و ايران مي‌نويسد: دوستان ما در امريكا براي ايجاد اختلال در رابطه ما با تهران تلاش بسياري مي‌كنند. مشكل اصلي نيز ناشي از فشار مستقيمي است كه مقام‌هاي امريكايي بر كمپاني‌هاي اروپايي وارد مي‌كنند. بسياري از كمپاني‌ها از نزديك شدن به تهران واهمه دارند. اين مقام آلماني به واشنگتن‌پست مي‌گويد كه شخصا 20 نفر از صاحبان صنايع و كمپاني‌هاي مشتاق كار با ايران را مي‌شناسد كه مقام‌هاي امريكايي مستقيما با آنها تماس گرفته‌اند و درباره خطرهاي كار با تهران به آنها هشدار داده‌اند. اين مقام‌هاي امريكايي با برخي از اين 20 نفر در فضايي دوستانه صحبت كرده و صرفا فوايد كار با امريكا به جاي ايران را براي آنها توضيح داده‌اند اما تعدادي از كمپاني‌ها را هم تهديد به تحريم در صورت عدم قطع رابطه تجاري با ايران كرده‌اند. اين مقام آلماني به واشنگتن‌پست مي‌گويد: «رويه‌اي كه مقام‌هاي امريكا در پيش گرفته‌اند نامناسب است و من فكر نمي‌كنم كه كار يك ديپلمات تهديد كردن كمپاني‌ها باشد.» با وجود اين سفارتخانه امريكا در برلين ابايي از اينكه رفتارهايش نامناسب خوانده شود، ندارد و اين رفتارها را در راستاي سياست فشار حداكثري تعريف مي‌كند. واشنگتن‌پست در ادامه اين يادداشت مي‌نويسد: تحريم‌هاي ثانويه امريكا پديده غيرعادي نيستند اما آنچه غيرعادي است تهديد متحدان امريكا در اروپا با اين تحريم‌هاي ثانويه به عنوان يك ابزار تطميع و فشار است.
سفير امريكا در آلمان كه از نظر فكري بسيار به دونالد ترامپ نزديك است كمپين ضدايراني خود را از ماه مه سال 2018 با انتشار يك توييت آغاز كرد. وي در آن توييت نوشت كه كمپاني‌هاي آلماني كه در ايران كار مي‌كنند بايد فورا به فعاليت خود در اين كشور پايان دهند. اين اظهارنظر آقاي سفير واكنش‌هاي منفي بسياري را در ميان مقام‌هاي آلماني برانگيخت و همگي وي را به دخالت در امور داخلي آلمان متهم كردند اما اين انتقادها به ترمزي براي متوقف كردن فعاليت‌هاي ضدايراني سفير امريكا در آلمان منتهي نشد و وي همچنان در ديدار با مديران كمپاني‌هاي آلماني به آنها درباره كار با ايران هشدار مي‌دهد. وي هر بار كه موفق به قطع همكاري يك شركت آلماني با ايران مي‌شود اين مساله را در توييتر خود با هشتگ #تحريم‌ها كار مي‌كنند، جشن مي‌گيرد. اين كمپين وي موفقيت‌هايي هم به دنبال داشته است اما هستند كمپاني‌هاي آلماني كه به دليل تمركز بيشتر كار با ايران، فعاليت آنچنان اقتصادي در امريكا ندارند لذا منافع آنها تحت‌الشعاع قرار نمي‌گيرد و به كار با تهران با وجود تحريم‌هاي امريكا ادامه مي‌دهند. مقام‌هاي آلماني در چند ماه گذشته به دليل آنكه نمي‌خواهند در ملأعام رابطه با امريكا به عنوان متحد خود را چندان متشنج نشان دهند از اظهارنظر درباره اين رفتارهاي سفير امريكا در برلين خودداري كرده‌اند. در اين ميان اميدواري آلماني‌ها به دوام آوردن برجام با نوعي احتياط همراه بوده و به عنوان مثال وزير اقتصاد آلمان اخيرا در مصاحبه‌اي درباره برجام گفته بود: ما تلاش مي‌كنيم اين توافق را زنده نگه داريم چرا كه فكر مي‌كنيم هنوز مي‌توانيم به اين توافق به چشم يك دستاورد نگاه كنيم اما همزمان هيچ‌كس نمي‌داند كه آيا اين توافق در سايه رژيم تحريمي سخت امريكا زنده مي‌ماند يا خير؟
واشنگتن‌پست در ادامه اين نوشتار به بررسي وضعيت حسن روحاني در داخل ايران پرداخته و نوشته است: دولت ايران به برجام متعهد مانده و حسن روحاني نيز همچنان سياست تعامل با غرب را حفظ كرده اما صبر دولت وي در برابر ناتواني اروپا براي حفظ منافع اقتصادي ايران از برجام در سايه خروج امريكا از اين توافق لبريز شده است. در اين ميان رهبران كشورهاي اروپايي تلاش مي‌كنند راهي براي تسهيل رابطه تجاري با ايران بيابند اما كشورهاي كوچك در اروپا نمي‌توانند ترس از گرفتار شدن ميان تحريم‌هاي امريكا و رابطه اقتصادي با ايران را پنهان كنند. در چنين شرايطي اروپايي‌ها اقدام به راه‌اندازي يك ساز و كار ويژه يا همان اس‌پي‌وي به نام INSTEX براي كار با ايران كردند. اروپايي‌هايي كه در جريان راه‌اندازي اين ساز و كار با مالكيت سه‌گانه آلمان، بريتانيا و فرانسه هستند، مي‌گويند كه احتمالا دستاوردهاي اين ساز و كار در ابتدا كوچك است و نمي‌تواند تاثيري بر تصميم‌گيري احتمالي ايران براي خروج از برجام داشته باشد. گفته مي‌شود كه اين ساز و كار در مراحل اوليه اقلام غيرتحريمي را شامل مي‌شود اما بايد آن را نخستين شكاف در سلطه دلار امريكا بر بازارهاي جهاني دانست. اين سلطه دلاري در چند دهه گذشته همواره به امريكا فرصت داده بود كه جدا از مشورت با متحدان اروپايي دست به تنبيه هر كشوري كه رفتار آن را نمي‌پسندد، بزند.
واشنگتن‌پست در ادامه به نقل از اسفنديار باتمانقليج، كارشناس اقتصاد سياسي مي‌نويسد: سوالي كه براي ايراني‌ها مطرح است اين نيست كه آيا اروپا مي‌خواهد برجام را حفظ كند يا خير بلكه سوال اصلي در تهران اين است كه آيا اروپا مي‌تواند اين توافق را نگه دارد يا نه؟
مساله نااميدي نسبي ايران از اروپا در حالي صورت گرفته كه ادعاهاي مطرح شده درباره فعاليت‌هاي مخرب ايران در كشورهايي چون فرانسه و دانمارك به اضافه انتقادهاي اروپا از برنامه موشك‌هاي بالستيك ايران، رابطه تهران و بروكسل را در چند وقت اخير پرتنش كرده است. اروپايي‌ها ماه گذشته به دليل ادعاهاي مطرح شده درباره فعاليت‌هاي ايران در خاك اروپا تحريم‌هايي را عليه برخي اشخاص حقيقي و حقوقي وضع كردند كه اين اقدام مورد استقبال واشنگتن قرار گرفت. الي گرانمايه، تحليلگر مسائل ايران و غرب در اين باره به واشنگتن‌پست مي‌گويد: اروپا مي‌خواهد به امريكا نشان دهد كه مي‌تواند در برخي پرونده‌ها عليه ايران سختگيرانه رفتار كند اما اروپايي‌ها با امريكا در اين مساله موافق نيستند كه راه‌حل همه‌چيز تحريم است.