وزارت كشور 3 روز پيش از اين اسامي احزاب و تشكيلاتي كه خود را در موعد مقرر با قانون جديد احزاب تطبيق دادهاند، منتشر و فهرست آن را به «خانه احزاب» فرستاد تا طومار 200 و اندي تشكيلات به 86 حزب تقليل يابد. در ميان اين فهرست كه هنوز هم در مقياسي جهاني و نسبت به كشورهاي با فرهنگ تحزب بلندبالا به نظر ميرسد، خبري از جامعتين نبود؛ طبق معمول جامعه روحانيت مبارز و جامعه محققين و مدرسين حوزه علميه قم جايي در ميان تشكيلات قانوني و ثبت شده ندارند و جالب اينكه حتي وزارت كشور نيز مثل هميشه به اين موضوع ورود نكرده است.
سخنگوي جامعه روحانيت مبارز روز گذشته به اين موضوع واكنش نشان داد و باز هم همان توضيحاتي كه همواره از سوي اين تشكيلات روحاني-سياسي مطرح ميشود، تكرار شد. غلامرضا مصباحيمقدم، سخنگوي جامعه روحانيت مبارز روز گذشته در مورد سخنان چند روز گذشته حميد ملانوري، مديركل دفتر امور سياسي وزارت كشور، رييس كميسيون ماده 10 احزاب در نشست خبري صحبت كرد.
مصباحيمقدم به «مهر» گفت: «سخن آقاي ملانوري شمسي در مورد عدم اعلام تغييرات در جامعه روحانيت به وزارت كشور صحيح است. البته از بدو تشكيل جامعه روحانيت مبارز تا به امروز درخواستي از سمت كميسيون ماده ۱۰ احزاب نداشتهايم زيرا ما خود را يك تشكيلات سياسي محض نميدانيم.»
او افزود: «جامعه روحانيت مبارز يك اجتماع روحاني و علمايي است كه براساس دغدغه اسلام و انقلاب اسلامي تشكيل و فعاليت ميكند. ما در اين مسير خود را بازوي رهبر معظم انقلاب ميدانيم. ما تشكلي نيستيم كه بخواهيم شرايط خود را بهگونهاي قرار دهيم كه به دنبال كسب قدرت باشيم و هيچ فكري هم در مورد آن نداريم. البته در هر دوره از ادوار رياستجمهوري اين حرف شنيده شده است و ما هم نيازي به توجه به اينگونه مسائل نداريم. كار ما مشمول ضرورت اقدام براي ايجاد يك تشكل سياسي و امثال آن نيست.»
ملانوري، مديركل سياسي وزارت كشور يكم بهمن در نشست خبري و در پاسخ به سوالي در مورد فعاليت احزابي صنفي در قالب سياسي همچون جامعه روحانيت مبارز گفته بود: «هركس بخواهد صلاحيت فعاليت حزبي داشته باشد بايد پروانه خود را از كميسيون ماده۱۰ احزاب دريافت كند. بعد از اعلام ليست نهايي احزاب تطبيق يافته با قانون جديد، قاعدتا بايد فعاليتهاي حزبي بهصورت قانونمند انجام ميشود و همه تغييرات بايد به تصويب كميسيون ماده۱۰ احزاب برسد.»
تشكيلاتي روحاني يا سياسي؟!
داستان راستان بدون مجوز اولينبار نيست كه مطرح ميشود. جامعتين و بهخصوص جامعه روحانيت مبارز هر سال و در هر انتخابات به عنوان مهمترين كنش سياسي يك تشكيلات همواره حضور داشته و در واقع در ليستبنديها و جلسات پيشاانتخاباتي فعال بوده است.
اعضاي اين تشكيلات روحاني از السابقون انقلاب هستند و دايره گستردهاي از روحانيون از آيتالله محمدعلي موحديكرماني تا علياكبر ناطقنوري و حسن روحاني يا آيتالله مهدويكني تا آيتالله هاشميرفسنجاني را در خود جاي داده است. اين تشكيلات از سال 56 كار خود را با دبيركلي فضلالله محلاتي آغاز كرد. پس از آن آيتالله محمدرضا مهدويكني سكاندار هدايت جامعه روحانيت مبارز شد. تا پيش از دولت دوم محمود احمدينژاد و شكلگيري جرياني تازه در ميان اصولگرايان، راست سياسي حول محور جامعتين بهخصوص جامعه روحانيت مبارز و آيتالله مهدويكني تصميمسازي و تصميمگيري ميكرد و شايد بتوان گفت كه عمود خيمه اصولگرايي همين جامعه روحانيت مبارز بود.
پس از درگذشت آيتالله مهدويكني، موحديكرماني جاي او نشست؛ دورهاي كه با قدرت گرفتن احزاب جديد و البته تندرو اصولگرا، حضور روحانيت مبارز كمرنگ شده بود. با اين حال در دهه 90 و پس از شكست در اصولگرايان در انتخابات 92، اصولگرايان با مديريت اجرايي سيدرضا تقوي، عضو جامعه روحانيت مبارز و با مديريت كلان موحديكرماني، دبيركل جامعه روحانيت مبارز دست به كار شده و شهر به شهر و استان به استان شروع به فعاليت كردند تا اصولگرايان را براي انتخابات بعدي زير يك پرچم جمع كنند.
اين تشكيلات با همراهي ديگر اصولگرايان نتوانستند براي انتخابات مجلس 94 موفقيتي كسب كنند و همين شد كه مديريت انتخاباتي جريان راست تغيير كرد و زمينههاي شكلگيري جبهه مردمي نيروهاي انقلاب يا «جمنا» شكل گرفت اما به هر روي جامعه روحانيت مبارز از ميدان خارج نشد.
اين تشكيلات در نخستين انتخابات رياستجمهوري از ابوالحسن بنيصدر حمايت كرد. در انتخابات سال 1360 با حزب جمهوري اسلامي همراهي و ابتدا از علي رجايي و سپس از آيتالله خامنهاي حمايت كرد كه اين حمايت در دور بعد رياستجمهوري آيتالله خامنهاي ادامه يافت. پس از آن هم آيتالله اكبر هاشمي از اعضاي اين تشكيلات دو دوره متوالي بر مسند رياست قوه مجريه نشست. در انتخابات سال 76 گزينه جامعه روحانيت مبارز علياكبر ناطقنوري ديگر عضو جامعه روحانيت مبارز بود. آنها در روي كار آمدن محمود احمدينژاد در انتخابات سال 84 نيز نقش موثري داشتند.
در واقع در تقسيمكاري نانوشته جامعه محققين و مدرسين حوزه علميه قم در انتخابات مجلس خبرگان تاثيرگذار و جامعه روحانيت مبارز به دو انتخابات مجلس و رياستجمهوري ورود ميكند. با مروري بر مواضع انتخاباتي اين تشكيلات و اعضاي آن و همچنين ميزان اثرگذاري آنها در انتخابات ادوار گذشته ميتوان دريافت آنطور كه اعضاي جامعه روحانيت مبارز معمولا ادعا ميكنند و در اساسنامه آنها نيز قابل رويت است، اين تشكيلات تنها يك مجموعه روحاني و مذهبي نيست بلكه آنان عمدتا در مسائل سياسي نقشآفرين هستند كما اينكه به جز انتخابات رياستجمهوري اعضايي از آنها همچون غلامرضا مصباحيمقدم در مجلس حضور يافته و به عنوان نماينده مجلس شخصيتي حقوق پيدا كردهاند.
با اين حال زماني كه بحث از تطبيق با قانون احزاب يا ثبت در وزارت كشور به ميان ميآيد، جامعتين و بهخصوص جامعه روحانيت مبارز نسبت به اين موضوع اعتراض كرده و بيميل هستند كه فعاليتشان قانونمند و همچون ديگر تشكيلاتي باشد كه همچون آنها در انتخابات نقش ايفا ميكنند فهرست انتخاباتي و كنش سياسي دارند. آنها معتقدند كه تشكيلات سياسي محض نيستند. اين در حالي است كه براي مثال تشكيلاتي چون انجمن اسلامي مهندسان يا پزشكان نيز تشكيلاتي صنفي هستند كه فعاليت سياسي و انتخاباتي نيز دارند.