گلي كه شادياش از خودش مهمتر بود
كپي برابر اصل
اهورا جهانيان
شادي ليونل مسي پس از گل دومش به سويا در بازي شنبه عصر سويا و بارسلونا از گل زيباي او هم مهمتر بود. از اين حيث شايد گل مسي يكي از استثناييترين گلهاي تاريخ فوتبال باشد؛ گلي كه شادياش از خودش مهمتر بود. از حسن اتفاق، مسي اين عجيبترين گل زندگياش را با پاي راست به ثمر رساند. پاي غيرتخصصياش، كه البته مدتي است بهتر از قبل كار ميكند. در تاريخ فوتبال، گلهاي زيادي به ثمر رسيده كه شاديهاي متعاقبش هم در ذهن دوستداران فوتبال باقي مانده است ولي گل پله در فينال جام جهاني 1970 از اين حيث سرآمد همه گلهاي تاريخ است. شايد به اين دليل كه شادي اين گل نه فقط در ذهن دوستداران فوتبال در همان دوره باقي ماند بلكه بعدها نيز نماد جام جهاني 1970 و جذابترين شادي گل در تاريخ جام جهاني شد. همچنين تصوير لحظهاي كه پله در آغوش جرزينيو دست راستش را بالا برد و فرياد شادي سر داد، نماد پايان يك دوره طلايي در فوتبال برزيل است؛ دورهاي كه با ظهور پله در جهان فوتبال از جام جهاني 1958 آغاز شد و با توفيق سهباره او در فتح جام جهاني در 1970 به پايان رسيد. برزيل عصر پله را بهترين تيم تاريخ فوتبال ميدانند. دستكم موفقترين تيم جام جهاني. آن لحظهاي كه مرواريد سياه دنياي فوتبال در آغوش جرزينيو قرار دارد از جهات عديدهاي اهميت دارد. مثلا از اين حيث كه آن گل آخرين گل پله در جام جهاني است. يا از اين حيث كه آن گل نماد فتح ابدي جام ژولريمه توسط نوابغ فوتبال برزيل است. يا از اين حيث كه آن گل نماد پيروزي فوتبال هجومي(برزيل) در برابر فوتبال دفاعي(ايتاليا) است. پله پس از هر گلي كه به ثمر ميرساند از هوا نردبان ميساخت و وقتي كه هر دو پايش بالاتر از زمين بود، دست راستش را به نشانه شادي در هوا مشت ميكرد. اما در لحظه شادي گل ماندگارش به ايتاليا در فينال 1970 جرزينيو نردبان او شد و پله در آغوش او، بالاتر از زمين باقي ماند و فرياد شادياش با آن مشت گره كرده در تاريخ فوتبال ثبت شد. ليونل مسي هم ديشب بعد از اينكه براي دومين بار موفق به گشودن دروازه سويا شد، عينهو مثل پله بود. به هوا پريد و ناخودآگاه مشت گره كرده و دهان باز پر از فريادش را در حالي كه در آغوش دمبله بود به نشانه شادي گل تساوي، به سبك پله، نثار دوربينهاي عكاسان كرد. جالب اينكه گل مسي هم مثل گل پله، گلي بود كه بازي را به تساوي كشاند. پله با آن گل، گل اول ايتاليا را جبران كرد و مسي هم گل دوم سويا را. تنها گلي كه در تاريخ فوتبال دستكمي از گل پله ندارد از حيث اهميت شادي گل، گل ماركو تاردلي به آلمان در فينال جام جهاني 1982 است. تاردلي پس از گلش چنان فرياد شادي سر داد كه «فرياد تاردلي» اصطلاحي تازه شد در زبان ايتاليايي. فرياد تاردلي يعني فرياد شادي از سويداي جان. فريادي طولاني كه اگرچه فرياد شادي است اما در مرز شادي و اندوه قرار دارد. فريادي كه معلوم نيست، نشانه شادي پيروزي است يا در آستانه گريهاي است برآمده از رنج رسيدن به پيروزي. گريه شادي است يا فرياد موفقيت. هر چه بود، فرياد تاردلي در فوتبال و ادبيات ايتاليا ماندگار شد و در فوتبال جهان و تاريخ جام جهاني نيز. شادي فابيو گروسو نيز پس از گل شدن ضربه پنالتياش در فينال جام جهاني 2006 ضربهاي كه ايتاليا را قهرمان جام جهاني كرد، تكرار «فرياد تاردلي» بود. گروسو در آن لحظه شادترين انسان كره زمين بود اما معلوم نبود كه خوشحال است يا گريان يا خشمگين. هر چند كه معلوم بود گروسو در آن لحظه تركيبي از همه اين احساسات در وجودش بود. شادي پس از گل گروسو هم مثل شادي گل مسي، تكرار لحظهاي بينظير در تاريخ فوتبال بود. گروسو شادي تاردلي را تكرار كرد، مسي شادي پله. احتمالا مسي ناآگاهانه به سبك و سياق پله شادي كرد ولي گروسو آگاهانه فرياد تاردلي كشيد؛ چراكه فرياد تاردلي امروزه در زبان ايتاليايي دلالت دارد بر توان خنديدن به وسعت دل، توان گريستن از سويداي جان. خنديدن و گريستن تواماني كه آبشخور هر دو، موفقيتي عظيم است. باري، گروسو و مسي شادي بينظير تاردلي و پله را بانظير كردند. اكنون ديگر كسي نميگويد شادي پله دستكم در لحظات بزرگ دنياي فوتبال بينظير است. كمااينكه از فينال جام جهاني 2006 ديگر كسي نميگويد، شادي تاردلي بينظير است در تاريخ جام جهاني.
شباهت شادي گل اخير مسي به شادي گل پله در فينال جام جهاني 1970 بحث پله و مسي را دوباره در دنياي فوتبال داغ كرده است. ليونل مسي را از جهات گوناگوني با پله مقايسه ميكنند. در اوايل دهه جاري ميلادي، پله فيلم بازيهايش را براي مسي فرستاد تا به او ثابت كند، بهترين بازيكن تاريخ فوتبال است. مسي هم البته برخورد محترمانهاي با اقدام اسطوره فوتبال برزيل داشت و اعلام كرد كه اين فيلم حتما ارزش ديدن دارد. پله همان سال(2011) به مسي گفت بيشتر از من گل بزن تا بهتر از من باشي! در سال 2011 پله فكر نميكرد، تعداد گلهاي مسي به اندازه تعداد گلهاي او بشود. اما الان پله كمتر از 100 گل جلوتر از مسي است در بازيهاي رسمي. بسياري از فوتبالدوستان منتظرند، مسي ركورد پله را بشكند و احتمالا مسي در دو سال آينده به اين موفقيت دست مييابد. اخيرا پله دوباره به مسي تاخت و مدعي شد خودش و مارادونا تواناييهايي بيشتر از مسي داشتند. اما مسي برخلاف نظر پله از نظر بسياري بهترين بازيكن تاريخ فوتبال قلمداد ميشود. بالاتر از مارادونا و خود پله. كساني كه مسي را بهتر از پله ميدانند، افراد كم و كوچكي نيستند در جهان فوتبال. ژاوي و اينيستا و سوارز و رونالدينيو، آرسن ونگر، اتوئو وگري لينهكر، مسي را بهترين بازيكن تاريخ فوتبال ميدانند. هيچ بعيد نيست در روزهاي آتي پله عليه شادي گل مسي هم چيزكي بگويد. سير تدريجي نزديكي مسي به پله و احتمال نشستن او بر بام تاريخ فوتبال در افكار عمومي فوتبالدوستان جهان، دستكم فوتبالدوستان اين دوره، روندي است كه اسطوره برزيلي را آزار ميدهد. وقتي شادي پلهوار گل اخير مسي را هم به روند نزديكي مسي به پله و بلكه سبقت گرفتن ستاره آرژانتيني از اسطوره برزيلي اضافه كنيم قاعدتا بايد منتظر واكنشي از جانب سلطان پله باشيم؛ واكنشي كه شايد دوستانه باشد، شايد هم غيردوستانه. ولي هر چه باشد مهم نيست؛ چراكه اين نفي و اثباتها و حب و بغضها نمك فوتبال است و بر جذابيت اين ورزش جادويي ميافزايد. فعلا تا پيش از اينكه پله به شادي مسي واكنشي نشان دهد، ميتوانيم مدتهاي مديد به عكس اين دو ستاره استثنايي تاريخ فوتبال نگاه كنيم و از همانندي شگفتآور شاديشان لذت ببريم.