بده و بستان ميان رياض و واشنگتن هر روز كارت‌هاي معاملاتي جديدتري را تجربه مي‌كند. درست 48 ساعت پس از آنكه ايالات متحده امريكا اعلام كرد ديگر معافيت‌هاي تحريمي فروش نفت ايران به 8 كشور را تمديد نمي‌كند و اين مسير از عربستان و امارات متحده عربي وعده كمك گرفته است، رياض دست به اقدامي زد تا نشان دهد با دلار و طلاي سياه مي‌تواند تمام استانداردهاي حقوق بشري در جهان را زير پا بگذارد و البته بابت اين اقدام تنبيه هم نشود. سه‌شنبه شب خبري منتشر شد مبني بر اينكه عربستان سعودي 37 شهروند اين كشور را كه اكثرا شيعه هستند با اتهامات نامعلوم اعدام كرده است. اين اقدام به حدي وحشيانه صورت گرفت كه حتي بريده شدن سر يكي از متهمان در قالب هشدار به ديگران از تلويزيون سعودي پخش شد. گردن زدن افرادي كه به گزارش منابع خبري به دلايلي نامعلوم بازداشت و شكنجه شده‌اند بلافاصله در صدر اخبار بين‌المللي قرار گرفت. به گزارش آسوشيتدپرس، اين نگراني وجود دارد كه اعدام‌ها از سوي عربستان تنش‌هاي فرقه‌اي را در منطقه افزايش دهد. علي الاحمد يكي از مخالفان سعودي در موسسه خليج فارس در واشنگتن مي‌گويد: 34 تن از افرادي كه اسامي آنها از سوي وزارت كشور عربستان سعودي منتشر شد از شيعيان بودند. به گفته اين شهروند سعودي، اتفاقي كه روز سه‌شنبه در رياض رخ داد بزرگ‌ترين اعدام شيعيان در تاريخ پادشاهي عربستان سعودي بود.
عفو بين‌الملل نيز در گزارشي با اشاره به اين اقدام وحشيانه سعودي تاييد كرد كه اكثريت اعدام‌شدگان از شيعيان سعودي بودند. شيعيان در عربستان سعودي در اقليت هستند و خاندان سعودي سابقه طولاني در سركوب آنها دارد. به گزارش عفو بين‌الملل، اين افراد پس از محاكمه‌هاي احتمالا فرمايشي و اعتراف‌هايي كه از طريق شكنجه به دست آمده بود، محكوم به اعدام شدند. اعدام‌هاي سه‌شنبه شب بيشترين اعدام همزمان در يك روز پس از ژانويه سال 2016 بود كه در آن پادشاهي عربستان سعودي 47 نفر را با اتهامات تروريستي اعدام كرد. 3 سال پيش در ميان اعدامي‌ها نام 4 شيعه از جمله روحاني برجسته شيعه شيخ نمر نيز به چشم مي‌خورد. شهادت شيخ نمر منجر به تظاهرات گسترده در پاكستان و ايران شد. در ايران موج اين اعتراض‌ها به اندازه‌اي بالا گرفت كه نمايندگي‌هاي سعودي در تهران و مشهد مورد حمله افراد ناشناس قرار گرفته و رابطه ديپلماتيك ميان تهران و رياض قطع شد.
درحالي كه در بيشتر رسانه‌ها خبر اعدام شيعيان سعودي با عكس‌هاي محمدبنسلمان، وليعهد كار شد اما گزارش‌هاي رسيده از رياض حاكي از آن است كه دستور اين اعدام‌ها را درست مانند اعدام سال 2016 ملك سلمان صادر كرده بود. ملك سلمان كه به دنبال به تاج و تخت رساندن پسر جوان خود محمد بن سلمان است از سال 2015 كه عنوان پادشاهي را به خود اختصاص داده، روش رهبري جسورانه‌تري را در پيش گرفته است. البته رفتارهاي محمدبنسلمان و خيره‌سري‌هاي وي از سوي بسياري از تحليل‌گران به حماقت سياسي تعبير مي‌شود.
اكنون اصلي‌ترين سوال اين است كه رياض در شرايطي كه فشارها درباره قتل جمال خاشقجي، روزنامه‌نگار سعودي در كنسولگري عربستان همچنان بر اين كشور وجود دارد چرا دست به اقدامي تا اين اندازه پر سر و صدا زده است؟ علي الاحمد از مخالفان سعودي اقدام روز سه‌شنبه عربستان در اعدام دسته‌جمعي شيعيان را حاوي پيامي سياسي دانسته و مي‌گويد: رياض مجبور نبود آنها را گردن بزند اما اين اقدام عربستان كاملا سياسي بود. آنها قصد داشتند روي موج ضد ايراني امريكا سوار شوند. امروز حاكميت سعودي از بيان مواضع و دفاع از رويكردهاي خشن و غيرانساني خود ابايي ندارد و به عنوان نمونه در بيانيه‌اي كه وزارت كشور عربستان درباره اين اعدام‌ها منتشر كرده، ماهيت ايدئولوژيك آن را پذيرفته و عنوان شده كه اين اقدام در راستاي جلوگيري از نزاع‌هاي فرقه‌اي بوده است. به ادعاي وزارت كشور سعودي برخي از اين افراد به جرم حمله به تاسيسات امنيتي با مواد منفجره، كشتن تعدادي از افسران امنيتي و همكاري با سازمان‌هايي كه عليه منافع كشور عمل مي‌كنند به اعدام محكوم شده‌اند. شيخ محمد العطيه يكي از رهبران مذهبي شيعيان سعودي نيز در ميان اعدام‌شدگان بوده است. مقامات عربستاني مدعي بودند، شيخ محمد العطيه گروهي را براي انجام اهداف ضدسلطنت سلمان در جده به راه انداخته بود. اين روايت با آنچه نزديكان شيخ محمد مي‌گويند در تضاد است. آنها مي‌گويند شيخ عموما در مورد همكاري‌هاي ميان اكثريت سني عربستان سعودي با شيعيان سخن مي‌گفت و امام جماعت گروه كوچكي از شيعيان بود.
شيخ محمد العطيه در سخنراني كه در سال 2011 و در دوره پادشاهي ملك عبدالله انجام داد، اعلام كرد كه گفت‌وگوي صريح و آزاد ميان سني‌ها و شيعيان مي‌تواند به وحدت در عربستان سعودي كمك كند. او ابراز اميدواري كرده بود كه يك گفت‌وگوي ملي ميان شيعيان و رهبران سني كشور شكل بگيرد. محمد العطيه در اين سخنراني گفته بود: ما تا زماني كه در يك كشور زندگي مي‌كنيم، انتخابي نداريم، بايد همديگر را بپذيريم و با يكديگر زندگي كنيم و مهم نيست كه تفاوت بين ما چيست.
به گزارش عفو بين‌الملل، عربستان سعودي برخي از اعدام‌شدگان را هم به جاسوسي براي ايران متهم كرده بود. براساس اين گزارش حداقل 14 نفر از اين تعداد نيز در تظاهرات ضد دولتي در مناطق شيعه‌نشين عربستان بين سال‌هاي 2011 و 2012 شركت كرده بودند. عفو بين‌الملل مي‌گويد يكي از افرادي كه به مرگ محكوم شده، جواني بود كه در سن 16 سالگي بازداشت و ذيل عنوان كلي جنايتكار محاكمه شد. درحالي كه سابقه و اطلاعات شخصي اعدام‌شدگان در سايت‌هاي متفاوت وجود دارد اما شوراي عالي روحانيت عربستان سعودي مي‌گويد كه اين افراد همه اهل سنت بودند و اعدام‌ها مطابق با قوانين اسلامي انجام شده است. طرفداران حكومت عربستان سعودي چنين اعدام‌هايي را ابزار نمايش قدرت و در چارچوب توان بازدارندگي رياض تعريف مي‌كنند.
با توجه به آمارهاي رسمي دولتي، شمار افرادي كه از ابتداي سال ميلادي در عربستان سعودي اعدام شده‌اند به حدود 100 نفر مي‌رسند. در سال گذشته پادشاهي عربستان 149 نفر را اعدام كرد. اعدام‌ها در عربستان به صورت سنتي بعد از نماز ظهر انجام مي‌شود و نمايش عمومي اجساد اعدامي حدود 3 ساعت به طول مي‌انجامد. سوال اصلي اينجاست اگر اقدامي مشابه در ايران و در كشوري غير از متحد امريكا حتي در مقياس بسيار كمتر صورت مي‌گرفت آيا باز هم امريكا سكوت مي‌كرد.
آرزويي كه بر باد رفت
يكي از محكوماني كه روز گذشته اعدام شد، مجتبي السويكت بود. او سال 2012 هنگامي كه تنها 17 سال داشت در فرودگاه ملك فهد بازداشت شد. او متهم بود كه در تظاهرات ضد حكومت شركت كرده است. او بنا بود به ميشيگان امريكا سفر كند جايي كه او به عنوان يك دانشجو پذيرفته شده بود. عربستان سعودي سويكت را متهم به تيراندازي و زخمي كردن نيروهاي امنيتي و غيرنظاميان كرده بود. او در حالي كه هنگام دستگيري تنها 17 سال سن داشته، مشخص نيست كه چگونه توانسته متهم به هرج و مرج و اخلال در صلح و ثبات كشور شود.
طبق گزارش يك گروه بين‌المللي حقوق بشري گفته مي‌شود در طول بازداشت پاهاي مجتبي سويكت آثار ضرب و شتم وجود داشت و اعترافات او بر مبناي شكنجه به دست آمده است. طبق گزارش‌ها پس از دستگيري او به مدت 3 روز نتوانسته بود با هيچ يك از اعضاي خانواده صحبت كند و براي مدت 3 ماه در انفرادي نگهداري شد و در نهايت نيز روز سه‌شنبه در بدترين حالت ممكن سر از تن وي جدا كردند.
ظريف: عضويت در «تيم B» باعث مصونيت مي‌شود
محمدجواد ظريف وزير امورخارجه كشورمان روز گذشته در واكنش به اعدام 37 شهروند سعودي در توييتر خود نوشت:«بعد از چشم بستن به روي مثله كردن يك روزنامه‌نگار منتقد سعودي حالا عربستان سر ۳۷ نفر را در يك روز از تن جدا مي‌كند- و حتي يك نفر را دو روز بعد از عيد پاك به صليب مي‌كشد- كوچك‌ترين صدايي از دولت ترامپ شنيده نمي‌شود. عضويت در «تيم B»- بولتون، بن‌سلمان، بن‌زايد و بنيامين نتانياهو- باعث مصونيت در برابر ارتكاب به هر جنايتي مي‌شود.»
افرادي كه ظريف در اين توييت به آنها اشاره مي‌كند طي يك سال گذشته همكاري‌هايي در عالي‌ترين سطح عليه ايران داشتند. اين گروه با همكاري يكديگر هر كاري كه توانستند عليه ايران انجام دادند. از همين رو در اين چارچوب اسراييل، امارات و عربستان از هر اقدامي مصونيت پيدا كردند. نتانياهو به راحتي در اراضي اشغالي حاكميت خود را گسترش مي‌دهد و عربستان سعودي نيز به اين راحتي در يمن و در داخل كشور خود دست به جنايت مي‌زند و بنا نيست در هيچ جا نسبت به اين جنايت‌ها پاسخگو باشد. جالب توجه اينجاست كه جرد كوشنر، داماد و مشاور ترامپ نيز در سخناني حتي حاضر نشد برآورد جامعه اطلاعاتي امريكا از نقش محمدبن سلمان در قتل جمال خاشقچي را تاييد كند و تنها گفت كه آن را رد نمي‌كند، اما مساله ايران مهم‌تر است.در حال حاضر عربستان سعودي به همراه متحد خود يعني امارات در كنار عربستان با همراهي ايالات متحده كارزاري را به راه انداخته‌اند كه به هر نحو ممكن فشارهاي تحريمي عليه ايران را افزايش دهند. عربستان و امارات كه از جمله حاميان اصلي دونالد ترامپ براي خروج از برجام بودند حالا نيز پشت سر امريكا براي كم اثر كردن تحريم‌هاي نفتي ايران در بازارهاي جهاني ايستاده‌اند و با همراهي خود هر كار ديگري كه مي‌خواهند، انجام مي‌دهند.