ميثم سليماني
بين روزهاي 23 تا 26 ماه جاري ميلادي حدود
400 ميليون نفر در قاره اروپا به پاي صندوقهاي راي ميروند تا در انتخابات پارلمان اروپا شركت كنند. اما در اين ميان كشوري در حال برگزاري انتخابات پارلمان اروپاست كه مردمش 3سال پيش راي به خروج ازاتحاديه دادند و بنا بود تا روز 29 مارس سال جاري ميلادي بهطور كامل از اتحاديه خارج شوند و انتخابات پارلماني در 27 كشور برگزار شود. اما حالا نهتنها از اتحاديه خارج نشدند بلكه كماكان كشور در وضعيت بلاتكليفي به سر ميبرد و اكنون احزاب در حال رقابت براي حضور در پارلمان اروپا هستند و هنوز وضعيت توافق براي خروج از اتحاديه كاملا ناپايدار و نامشخص است. شرايط به نحوي شده است كه دولت ترزا مي در بريتانيا به اين نتيجه رسيده كه عملا نميتواند به تنهايي مسير خروج از اتحاديه را طي كند. اما به نظر ميرسد ترزا مي براي نجات خود از اين وضعيت به دنبال توافقي با حزب كارگر است كه به نظر ميرسد اعضاي ارشد حزب محافظهكار با آن مخالف هستند.
سه سال پيش مردم بريتانيا با 52درصد در مقابل 48 درصد راي به ترك اتحاديه اروپا دادند. اما كماكان در مورد زمان و چگونگي اين خروج هنوز در ميان سياستمداران بريتانيايي بحث وجود دارد و هيچ راهحلي براي آن نيز تا به امروز پيدا نشده است.
اين كشور بنابود در روز 29 مارس از اتحاديه طبق برنامه خارج شود، اما هيچ توافقي براي خروج ميان بريتانيا و اتحاديه اروپا به دست نيامد. توافق اوليهاي كه دولت با اتحاديه اروپا به دست آورد به نحوي بود كه حتي بخش عمدهاي از اعضاي حزب محافظهكار نيز از آن حمايت نكردند و اكنون شرايط به نحوي است كه محافظهكاران مجبور به آن شدند تا دست به دامان حزب كارگر به رهبري جرمي كوربين شوند. اعضاي كميته 1922 حزب محافظهكار كه نقش تعيينكنندهاي در سياستگذاريهاي حزب دارند طي نامهاي به ترزا مي نوشتند كه با درخواست حزب كارگر در مورد اتحاديه گمركي پس از برگزيت با اتحاديه اروپا موافقت نكند.
اين نامه خطاب به ترزا مي به عنوان نخستوزير بريتانيا ميگويد: شما با اين توافق وفاداري اعضاي حزب را از دست خواهيد داد و حزب ما دچار شكاف خواهد شد و احتمالا هيچ چيزي به دست نخواهيد آورد و ما از شما ميخواهيم تا دوباره در اين زمينه فكر كنيد.
بوريس جانسون وزيرخارجه سابق و گاوين ويليامسون كه به تازگي از سمت وزير دفاع بريتانيا كنار گذاشته شده است در نامه مشترك عنوان كردند، هيچ رهبري نميتواند جانشين خود را مجبور به اجراي يك توافق كند بنابراين هرگونه توافقي با حزب كارگر ميتواند موقت باشد.
در حال حاضر در مذاكراتي كه ميان رهبران دو حزب محافظهكار و كارگر صورت گرفته به نظر ميرسد تاكيد حزب كارگر روي شرط حضور در اتحاديه گمركي اتحاديه اروپا است. اما در اتفاقي ديگر اعضاي حزب كارگر تلاش ميكنند تا جرمي كوربين را مجبور كنند تا موضعي جديتر در مورد برگزاري رفراندوم دوم اتخاذ كند. برخي افراد در حزب كارگر خواهان برگزاري رفراندوم مجدد خروج هستند اما جرمي كوربين زير بار اظهار نظر مستقيم در اين خصوص نرفته است.
ترزا مي رهبري بريتانيا را در ميانه هرج ومرج پس از رفراندوم در سال 2016به دست گرفت تا فرآيند خروج را به سرانجام برساند. او تاكيد دارد كه نميخواهد بدون توافق اروپا را ترك كند اما در سمتي ديگر حاضر به برگزاري رفراندوم مجدد نيست. اما هنوز مشخص نيست كه چه زماني بناست اين اتفاق رخ دهد. برخي قانونگذاران به دنبال آن هستند تا ترزا مي را مجبور به اعلام زمان كنارهگيري از سمت خود كنند. مركز سرمايهگذاري جي پي مورگان پيشبيني كرده كه بعيد به نظر ميرسد ترزا مي تا ماه ژوئن بتواند در سمت خود دوام آورد. اين مركز در ادامه ميافزايد: هرچند كه ترزا مي مهارتهاي زيادي در راستاي بقا براي حفظ نخستوزيري دارد و اين مهارت بسيار چشمگير است، اما در نهايت رهبران حزب محافظهكار مجبور هستند در زمان مشخص اورا كنار بگذارند، زيرا عمر ساعت شني ترزا مي رو به پايان است.
مجموعه شرايط نشان ميدهد كه روز به روز فشارها براي كنارهگيري ترزا مي بيشتر و بيشتر ميشود. به نوشته رويترز بسياري انتخابات پارلماني اروپا را آخرين شانس او براي ماندن در قدرت ميدانند زيرا نتايج ضعيف ميتواند يك شكست بزرگ باشد و او را در نهايت مجبور به كنارهگيري ميكند. طبق نظرسنجي يوگاو حزب محافظهكار با كسب تنها 10 درصد آرا در جايگاه پنجم قرار خواهد گرفت و در جايگاه اول حزب برگزيت به رهبري نايجل فاراژ با 34 درصد آرا قرار دارد و حزب كارگر نيز با 16 درصد آرا در جايگاه دوم قرار گرفته است. اين يك نتيجه فاجعهبار براي حزب محافظهكار ميتواند باشد. در اين نظرسنجي دو حزبي كه به صورت تمامقد از حضور در اتحاديه اروپا حمايت ميكنند يعني ليبرال دموكرات و سبزها به ترتيب 15 و 11 درصد آرا را در اين نظرسنجي به خود اختصاص دادهاند.
عدم حمايت از حزب محافظهكار قطعا فشاري به ترزا مي وارد ميكند تا زماني را براي خروج خود از پست نخستوزيري اعلام كند. به نظر ميرسد محافظهكاران ارشد در حال برنامهريزي در اين زمينه هستند.
اكنون شواهد نشان ميدهد كه بار ديگر راستهاي افراطي همچون نايجل فاراژ در حال رشد پيدا كردن در ساختار سياسي بريتانيا هستند. نايجل فاراژ در يك گفتوگوي راديويي عنوان كرده بود كه به آرمانها و ايماني كه داشتيم خيانت شده است. حالا نايجل فاراژ مدعي است كه اگر حزب برگزيت او بيشترين آرا را كسب كند قصد مشاركت در طرحريزي براي استراتژي خروج از اتحاديه با دولت را دارد.
واقعيت آن است كه اكنون شرايط كنوني بريتانيا حاصل رويكرد ترزا مي است كه كشور را در يك بلاتكليفي قرار داده است. شاخص بيكاري بريتانيا به شكلي آرام در حال رشد است و اين نيز محصول سياستهاي ترزا مي است. البته در اين ميان لج و لج بازيهاي سياسي در بريتانيا عملا كشور را با چالش مواجه كرده است.