زندگي در پسِ مرگ

سِر آرتور ايگناتيوس كانن دويل
(Sir Arthur Ignatius Conan Doyle) از معدود نويسنده‌هايي است كه شايد شخصيت‌هاي داستاني‌اش آوازه‌اي فراتر از نام خود پديدآورنده دارند. آرتور كانن دويل متولد ۲۲ مه ۱۸۵۹ در شهر ادينبورگِ اسكاتلند است و شخصيت معروفِ داستاني‌اش، شرلوك هولمز را تنها در مدت سه هفته وقتي تنها بيست‌وهفت سال سن داشت يعني در سال ۱۸۸۷ در رمان «اتود در قرمز لاكي» (A Study In Scarlet) خلق كرد. شايد وقتي دويل براي چاپ اين رمان با مشكل مواجه شده بود و بسياري از ناشران حاضر نبودند كار او را بپذيرند، هيچگاه به اين فكر نكرد كه روزي شخصيتِ شرلوك هولمز حتي از خود او هم شناخته‌شده‌تر بشود. دويل براي چاپ اولين رمانش از شخصيت شرلوك هولمز، مجبور شد با مجلاتي همكاري كند كه داستان‌هاي كمتر موردِ اقبال واقع‌شده را با قيمتِ ارزان به مخاطب مي‌رساندند اما پس از چاپ اين داستان، شرايط براي او تغيير و مخاطبان خودش را پيدا كرد.

شايد براي نويسنده‌هاي معدودي در طول تاريخ اين اتفاق افتاده باشد كه شخصيت‌هاي خلق‌شده‌ آنها، از خودشان معروف‌تر شده باشند و دويل در قبال شرلوك هولمز اين گونه بود و حس دوگانه‌اي نسبت به شخصيت شرلوك هولمز داشت. كانن دويل در نوامبر سال ۱۸۹۱ در نامه‌اي به مادرش نوشت: «دارم به اين فكر مي‌كنم كه هولمز را بكشم و اين قضيه را براي هميشه تمام كنم. هولمز نمي‌گذارد ذهنم را معطوف به چيزهاي مهم‌تري بكنم.» و مادرش در پاسخ مي‌نويسد: «هرگز نبايد چنين كاري را انجام بدهي و نمي‌تواني!» دويل براي منصرف كردنِ ناشران از چاپ داستان‌هاي شرلوك هولمز، مبلغ دستمزد بالايي را به آنها پيشنهاد داد اما اين پيشنهاد نه تنها انصراف ناشران را در پي نداشت بلكه حتي حاضر شدند مبلغي بسيار فراتر از پيشنهاد دويل به او بپردازند و دويل را به يكي از نويسندگان پردرآمد دوره‌ خودش بدل كنند. اما اين انگيزش مالي تنها براي دو سال، تصميم دويل را به تعويق انداخت و او سرانجام در سال ۱۸۹۳ در داستان «مشكل نهايي» شرلوك هولمز را به دست پروفسور جيمز موريارتي كشت. ناشران بسياري حاضر به پرداخت مبالغ هنگفتي به او بودند تا هولمز را دوباره زنده كند اما او راضي به اين كار نشد و اين تصميم دويل باعث شد تا به شهرت شرلوك هولمز دامن زده بشود. دويل پس از پايان دادن به شرلوك هولمز تمام تمركزش را روي نوشتن رمان‌هاي تاريخي‌اش گذاشت؛ رمان‌هايي كه به عقيده منتقدان بهترين آثار او هستند. اما اين تصميم دويل تنها براي ده سال دوام آورد و او در سال ۱۹۰۳ دوباره شرلوك هولمز را زنده كرد.

آرتور كانن دويل سرانجام در هفتم ژوئن سال ۱۹۳۰ در سن هفتاد و يك سالگي بر اثر سكته‌ قلبي درگذشت اما شخصيتي كه خلق كرده است، شرلوك هولمز هنوز زنده است؛ زندگي‌اي كه از پسِ تلاشِ نافرجامِ دويل براي كشتنِ او مي‌آيد.