مودي براي يك دوره پنج ساله ديگر نخستوزير هندوستان شد
روي ريل پوپوليسم
شهاب شهسواري
نارندرا مودي و حزب مليگراي هندوي بهاراتيا جاناتا با كسب بيش از 300 كرسي پارلمان هند براي يك دوره 5 ساله ديگر نخستوزير هندوستان ميشود. نتايج اوليه انتخابات بزرگ هند كه از يك ماه و نيم پيش آغاز شده بود، نشان ميدهد حزب بهاراتيا جاناتا با كسب نزديك به 20 كرسي بيشتر از دوره گذشته انتخابات توانسته است اكثريت مطلق را در لوك سابها، يا مجلس سفلاي هند از آن خود كند. اين درحالي است كه رقيب اصلي حزب مودي، حزب كنگره ملي هندوستان تنها 52 كرسي كسب كرد و رهبر اين حزب، راهول گاندي كرسي سنتي خانوادهاش در امتي را از دست بدهد، هرچند كه گاندي با پيروزي در انتخابات حوزه ديگر موفق شد به پارلمان راه پيدا كند. حزب كنگره ملي و رهبرش راهول گاندي با وجود شكست سنگين در اين انتخابات نسبت به انتخابات 2014 چند كرسي بيشتر كسب كرده است. نارندرا مودي در سخنراني خود به مناسبت پيروزي در انتخابات از تلاش براي از ميان بردن شكاف اقتصادي در هندوستان گفت و تاكيد كرد:«امروز فقط دو طبقه در هندوستان وجود دارند، فقرا و آنهايي كه تلاش ميكنند فقرا را از فقر در بياورند، ما وظيفه داريم كه هر دو طبقه را توانمندتر كنيم.» پيروزي مودي بسياري از تحليلگران را كه تصور ميكردند به دليل ناتواني او در اجراي وعدههاي اقتصادياش نسبت به گذشته با استقبال كمتري مواجه شود، غافلگير كرد. مودي در اين انتخابات توانست تعداد بيشتري كرسي نسبت به دوره قبلي كسب كند تا جايگاه مليگرايان پوپوليست را در هند از گذشته محكمتر كند.
انتخابات هند با آراي بيش از 600 ميليون نفر از جمعيت اين قدرت جنوب آسيا برگزار شد كه نزديك به 70 درصد از واجدين شرايط راي دادن در اين كشور را تشكيل ميدادند. اين دومين انتخابات متوالي است كه حزب مليگراي بهاراتيا جاناتا موفق ميشود با كسب بيش از نيمي از كرسيهاي لوك سابها، اكثريت مطلق را كسب كند، رويدادي كه در دهههاي پيش به ندرت رخ داده بود و معمولا حزب حاكم كنگره مجبور ميشد در ائتلاف با ديگر احزاب، دولت تشكيل دهد. پيروزي در اين انتخابات يك موفقيت بسيار بزرگ براي نارندرا مودي و متحدانش است كه در طول 5 سال گذشته دولتي جنجالبرانگيز داشتند. مودي بعد از جواهر لعل نهرو و اينديرا گاندي به سومين سياستمدار هندي تبديل ميشود كه ميتواند دو دوره متوالي نخستوزير هندوستان شود.
واشنگتنپست مينويسد، مودي مانند بسياري از پوپوليستها تصوير يك اصلاحطلب اقتصادي از خود به نمايش ميگذارد. او به عنوان سروزير ايالت گوجرات وعده داده بود كه با «كاهش مقررات دست و پاگير دولتي و ايجاد مشوق براي كسب و كارها» اقتصاد را متحول كند. او همچنين ادعا ميكند كه به دنبال غربي كردن هندوستان نيست بلكه مانند كره جنوبي قصد دارد «به جاي غربيسازي به دنبال مدرنسازي» برود. زماني كه مودي در برابر راي شهروندان قرار گرفت به عنوان سياستمداري كه از خانوادههاي پاييندست جامعه آمده است در برابر سياستمداران عمدتا اشرافگرا و متهم به فساد و خويشاوندسالاري حزب كنگره قرار گرفت. مودي با شعارهاي اصلاحات اقتصادي و مبارزه با فساد به سادگي توانست، حزب كنگره را در انتخابات 2014 از قدرت كنار بزند اما اقدامات او در طول 5 سال نخستوزيرياش نتوانست چندان دستاورد چشمگيري براي اقتصاد هند به بار بياورد. اقداماتي مانند جمعآوري اسكناسهاي درشت روپيه توسط دولت مركزي در سال 2016 و اجراي پراشكال سيستم ماليات بر مصرف در هند باعث بروز تنش مالي شديدي در اقتصاد هند شد و از سال 2017 تاكنون با وجود استمرار رشد اقتصادي بالاي 6 درصد، نرخ رشد اقتصادي هند روز به روز كندتر شده است. در اين ميان بيكاري به عنوان يكي از عاجلترين مشكلات هندوستان در 5 سال حكومت مودي همچنان مشكل اصلي اقتصاد اين كشور است. بر اساس آمار جديد منتشر شده از سوي دولت هند، ميزان بيكاري در اين كشور به بالاترين رقم در نيم قرن گذشته رسيده است.
مودي با وجود ناتواني در اجراي شعارهاي عوامگرايانه اقتصادياش براي انتخابات 2019 وعدههايش را بزرگتر از گذشته كرد. حزب او وعده داده است تا بعد از تشكيل دولت جديد، يارانههاي نقدي به كشاورزان، سرمايهگذاري يك ميليارد و 440 ميليون دلار در جادهسازي، راهآهن و زيرساختها را اجرايي كند، توليد ملي را افزايش دهد و صادرات هندوستان را دو برابر گذشته كند، تمام اين وعدهها در كنار ديگر وعدههاي عوامپسندانه بهاراتيا جاناتا از جمله كاهش ماليات طبقه متوسط باعث شد تا استقبال عمومي از نارندرا مودي در اين انتخابات از گذشته هم بيشتر شود.
اما بزرگترين نگراني از انتخاب مجدد مودي، گسترش احساسات مليگرايان هندو در اين كشور است. رسانههاي غربي نسبت به سرنوشت 200 ميليون مسلمان هندوستان با استمرار حكومت نارندرا مودي اظهار نگراني ميكنند. شكاف ميان هندوهاي مليگرا و مسلمانان طي سالهاي گذشته افزايش بيشتري پيدا كرده و گزارشها در مورد خشونتهاي گروههاي افراطي هندو براي سركوب مسلمانان اين كشور نسبت به هر زمان ديگري بيشتر شده است. حزب بهاراتيا جاناتا نه تنها در محكوميت اقدامهاي افراطي عليه مسلمانان موضعگيري نكرده است بلكه تعدادي از نامزدهاي اين حزب در انتخابات افرادي هستند كه مشخصا به اقدامات خشونتبر از جمله بمبگذاري و تهديد مسلمانان متهم هستند. همزمان با مشكلات اجتماعي و اقتصادي، جنگ درازمدت هند با پاكستان هم از اصليترين چالشهاي پيش روي هندوستان است. اقدام هندوستان در اعزام جنگنده به آسمان پاكستان بعد از وقوع يك انفجار تروريستي در كشمير بيش از هر زمان ديگر در دهههاي اخير احتمال رويارويي نظامي اين دو قدرت رقيب اتمي در جنوب آسيا را افزايش داد. بسياري از ناظران قدرتنمايي مودي در برابر پاكستان را يك اقدام تبليغاتي براي نشان دادن اقتدار دولتش در آستانه انتخابات تفسير كردند اما نسبت به اثر چنين اقداماتي در نزديك شدن به صلح ميان دهلينو و اسلامآباد ترديد ميكنند.