چنانكه از ابتدا هم قابل پيشبيني بود، بريتانياي در آستانه جدايي از اتحاديه اروپا در برابر فشارهاي امريكاي ترامپزده تاب نياورد و با بركناري استعفاگونه سفير لندن در واشنگتن، غائله ظاهرا و دستكم موقتا، فيصله يافت.
بسياري بر اساس روايت غالب رسانهاي آغاز ماجراي اخير بين دو كشور را از روز يكشنبه و افشاي چند ايميل محرمانه «كيم داروك» سفير بريتانيا در امريكا ميدانند. در اين مكاتبات درز كرده، داروك به صراحت دونالد ترامپ و دولت او را بيمنطق، ناكارآمد، متزلزل و غيرقابل اعتماد خطاب كرده بود.
ترامپ هم در يك رشته واكنش شفاهي و كتبي متوالي طي روزهاي اخير، بيشترين اهانتها و حملات را نثار داروك، وزارت خارجه و شخص ترزا مي، نخستوزير موقت فعلي بريتانيا كرد و به صراحت گفت كه ديگر حاضر به همكاري با سفير فعلي آن كشور نخواهد بود.
اغلب گمان ميكنند كه اين حادثه، امري ناگهاني و بدون سابقه قبلي است. حال آنكه ماجراي اختلاف سفير بريتانيا و رييسجمهور امريكا سابقهاي نسبتا طولاني داشته و به آغاز رياستجمهوري ترامپ برميگردد. زماني كه در آغاز دوران رياستجمهوري ترامپ، نايجل فاراژ، پيشاهنگ حركت خروج بريتانيا از اتحاديه اروپا و چهره نامحبوب طبقه فرهيخته و فرهنگي كشورش در واشنگتن به ديدار رييسجمهور همفكر خودش رفت.
پس از اين ديدار بود كه ترامپ در اظهارنظري عجيب و نامتعارف از نخستوزير بريتانيا خواست كه فاراژ را به سفارت واشنگتن انتخاب كند. اين اظهارنظر طبعا با مخالفت و اعتراض دولت ترزا مي و حتي استهزاي افكار عمومي بريتانيا مواجه شد ولي آغاز نوعي ناخشنودي و زخم نهفته بين سفير و رييسجمهور شد. بديهي است كه وقتي رييسجمهور امريكا برخلاف همه موازين ديپلماتيك، خواهان رهبر اروپاستيزي در بريتانيا به جاي سفيري كه سابقه نمايندگي كشورش را در اتحاديه اروپا داشته، جاي چنداني براي مماشات و مصالحه باقي نميماند.
سر كيم داروك 65 ساله، چهره كوچك و ناشناختهاي در هرم قدرت دستگاه ديپلماتيك حكومتي بريتانيا نيست. او 43 سال است كه در وزارت خارجه بريتانيا قبل از ماموريت واشنگتن، حدود 8 سال، از جولاي 2007 تا ژانويه 2015، رييس هيات نمايندگي بريتانيا در اتحاديه اروپا بود و از ژانويه 2012 تا سپتامبر 2015 در سمت مهم مشاور امنيت ملي كشورش خدمت كرده است. سمتي كه بعد از او نصيب يك ديپلمات با تجربه و ارشد ديگر (مارك لايال گرانت) شد.
جالب آن است كه قبل از ماموريت داروك در واشنگتن، سفير بريتانيا در امريكا سر پيتر وستماكوت بود كه نخستين ماموريت ديپلماتيك خود را در اواسط دهه 1970 ميلادي از ايران شروع كرده بود و همسري ايراني دارد.
زماني كه داروك به ماموريت واشنگتن برگزيده شد، باور جدي در لندن اين بود كه اولا بريتانيا در اتحاديه اروپا باقي خواهد ماند ثانيا، ترامپ در انتخابات رياستجمهوري امريكا بازنده خواهد شد. شايد اين از بدشانسي داروك بود كه ناخواسته و ناگزير آخرين ماموريت زندگي ديپلماتيك خود را در دوران يك رييسجمهور نامتعارف و ناآشنا و بياعتنا به پروتكلهاي سياسي و ديپلماتيك سپري كند.
از روز يكشنبه كه مكاتبات محرمانه داروك با وزارت خارجه افشا شد، از يك سو از سوي دولت و وزارت خارجه بريتانيا سعي شد تا اظهارات او و واكنشهاي بيمارگونه ترامپ تحتالشعاع رديابي نحوه درز كردن اين مكاتبات و پيگيريهاي قضايي و امنيتي براي يافتن عوامل آن قرار گيرد. اصرار بر اين رديابي البته خود دردسر ديگري را مطرح كرد كه ممكن است ماجرا، سناريويي امريكايي براي به دام انداختن و سرنگوني آقاي سفير باشد.
در روزهاي اخير، دو گزينه محتمل براي حل و فصل جنجال ديپلماتيك بين لندن و مهمترين متحد خود مطرح بود. نخست بركناري داروك، كه برخلاف اصرار نومحافظهكاران و اروپاستيزان، از ابتدا و محكم مورد مخالفت دولت، رسانهها و افكار عمومي قرار گرفت و دوم خويشتنداري 6 ماهه تا پايان سال ميلادي و پايان ماموريت و بازنشستگي داروك.
نخست به نظر ميرسيد كه راهكار دوم مورد نظر دولت و خود سفير باشد. ولي اكنون با بركناري استعفاگونه مشخص شده كه دولت بريتانيا برخلاف رجزخوانيهاي اوليه و تلاش براي مديريت بحران، ضعيفتر از آن است كه حتي بتواند 6 ماه در برابر منويات ترامپ و هيات حاكمه امريكا مقاومت كند. در واقع وقتي كه سهشنبه شب در مناظره تلويزيوني، از زبان بوريس جانسون، بخت اصلي كسب مقام نخستوزيري بريتانيا شنيد كه در صورت پيروزي قول بركناري سفير را نخواهد داد، معلوم شد كه عملا چه جانسون و چه جرمي هانت در اين رقابت پيروز شوند، قرار است داروك براي اثبات خوش خدمتي به ترامپ ذبح شود. رسانههاي غربي از اين اظهارنظر به عنوان «انداختن داروك زير چرخهاي اتوبوس» ياد كردند.
باروك در استعفاي خود ادامه كارش را ماموريتي ناممكن خواند. هر چند خانم مي از اين استعفا اظهار تاسف كرد ولي حتما او و ديگر محافظهكاران حاكم در بريتانيا با رد كردن يك بحران ديگر ترامپ ساخته، شب راحتي را سپري خواهند كرد.
به نظر ميرسد، كوتاهي دولت بريتانيا در حمايت از سفير خود در واشنگتن، تبعات جدي در موقعيت بينالمللي لندن و آينده مناسبات با امريكا و حتي ديگر كشورها داشته و موجب كاهش جدي آبرو و اعتبار دستگاه ديپلماتيك بريتانيا تحت حكومت محافظهكاران خواهد شد.
حكايت استعفا/ بركناري داروك، نشانه ديگري از تداوم افول تدريجي گستره و عمق اقتدار بريتانيا در عرصه بينالمللي و دامنه فاجعهاي است كه ترامپ و ترامپيسم نه تنها براي دشمنان و رقباي خود، كه حتي براي مهمترين متحد جهاني و فراآتلانتيكي خود رقم زده است.