عراق براي حل مسائل خليج‌فارس پيشنهاد كنفرانس مشترك داد
جست‌وجو براي ميانجي منطقه‌اي
شهاب شهسواري
فدريكا موگريني، رييس سياست خارجي اتحاديه اروپا اعلام كرد كه از تلاش‌هاي عراق براي تشكيل يك كنفرانس منطقه‌اي با هدف كاهش تنش‌ها ميان ايران و برخي كشورهاي حاشيه خليج فارس از جمله عربستان سعودي و امارات متحده عربي حمايت مي‌كند. بخش عمده‌اي از سفر دو روزه موگريني به عراق و كويت صرف گفت‌وگو در مورد تنش‌هاي جاري در منطقه از جمله اختلاف‌ها ميان ايران و برخي كشورهاي حاشيه خليج فارس، شكاف ميان قطر و 3 عضو شوراي همكاري خليج فارس و نگراني‌ها از بروز درگيري نظامي در منطقه شد. نماينده ارشد اتحاديه اروپا در امورخارجي از تمايل عراق و كويت براي ايفاي نقش ميانجي در اين تنش‌ها استقبال و تاكيد كرد، اتحاديه اروپا از هر تلاشي كه به حل تنش‌ها از طريق گفت‌وگو منجر شود، حمايت خواهد كرد.موگريني شنبه شب در اولين روز سفرش به منطقه در بغداد با رييس‌جمهور، نخست‌وزير، رييس پارلمان و وزير امورخارجه عراق ديدار و گفت‌وگو كرد. به گفته موگريني در اين ديدارها ضمن رايزني در مورد رابطه عراق و اتحاديه اروپا، مساله تنش‌هاي جاري مورد بحث قرار گرفت و عراق ايده تشكيل يك كنفرانس منطقه‌اي با حضور ايران و برخي كشورهاي ديگر منطقه از جمله امارات متحده عربي و عربستان سعودي را مطرح كرده است. شنبه شب موگريني در نشست خبري مشترك با وزير خارجه عراق، محمد علي حكيم گفت كه از ابتكار عراق براي برگزاري چنين كنفرانسي كاملا حمايت مي‌كند. فدريكا موگريني و وزيرخارجه عراق، جزيياتي از كنفرانس ابتكاري عراق براي حل و فصل مسائل منطقه ارايه نكرده‌اند. موگريني در نشست خبري مشتركش با وزير خارجه عراق تاكيد كرد:«با وزير خارجه عراق به صورت مفصل در مورد تنش‌هاي روزافزون منطقه رايزني كردم و تاكيد شد كه هر دو طرف به يافتن راه‌حل‌هايي فوري مبتني بر گفت‌وگو براي تنش‌ها تاكيد دارند. ما به همين دليل كاملا از ايده عراق براي تشكيل يك كنفرانس منطقه‌اي حمايت مي‌كنيم. اتحاديه اروپا كاملا پشتيبان اين طرح است و كاملا آمادگي دارد تا از اين ايده در هر مسيري كه امكان‌پذير باشد، حمايت كند. ما همواره روي همكاري‌هاي منطقه‌اي سرمايه‌گذاري كرده‌ايم و معتقديم كه بر اساس تجربه‌اي كه داشتيم، هر جا كه مشكلاتي وجود دارد، همكاري‌هاي منطقه‌اي اهميت بيشتري پيدا خواهد كرد. زماني كه مشكلي وجود دارد، نياز به گفت‌وگو از هر زمان ديگري بيشتر است.» وزيرخارجه عراق بدون اشاره به جزييات پيشنهاد كنفرانس منطقه‌اي گفت:«در ديدارم با خانم موگيريني تاكيد كردم كه عراق نبايد به ميدان نبرد در اين تنش تبديل شود اما بايد نقشي سازنده براي كمك به حل بحران در كنار ديگر كشورهاي عربي به ويژه كويت و عمان داشته باشد».
تنش ميان امريكا و ايران
وزير خارجه عراق در اين نشست خبري همچنين از سياست دولت امريكا عليه ايران انتقاد كرد و گفت:«لغو يكجانبه توافق هسته‌اي ايران از سوي امريكا باعث ايجاد بحراني شده كه به راحتي از طريق ديپلماسي قابل اجتناب بود.» عراق از ارديبهشت ماه سال جاري و زماني كه ايالات متحده امريكا تهديد كرد، معافيت‌هاي تجاري عراق را از تحريم‌هاي ضد ايراني لغو مي‌كند به شدت تلاش مي‌كند تا راه‌حلي براي كاهش تنش‌ها ميان ايران و امريكا كه مي‌تواند بر امنيت و ثبات اين كشور اثرات منفي داشته باشد، بيابد. عراق بخش عمده‌اي از برق و گاز طبيعي مصرفي خود را در كنار كالاهاي ديگر از ايران وارد مي‌كند و در صورت لغو معافيت‌هاي تحريمي امريكا به شدت از لحاظ انرژي در مضيقه قرار خواهد گرفت. بهار امسال عادل عبدالمهدي، نخست‌وزير عراق تاكيد كرد كه هيات‌هايي عاليرتبه را به تهران و واشنگتن اعزام مي‌كند تا براي كاهش تنش‌ها ميان دو طرف وساطت كند. همزمان با بالا گرفتن تنش‌ها ميان تهران و واشنگتن، حملاتي مشكوك در عراق انجام شده كه امريكا مدعي است به وسيله حاميان ايران صورت مي‌گيرند. مقام‌ها و سياستمداران ارشد عراقي بارها تاكيد كرده‌اند، اجازه نخواهند داد عراق به ميدان تنش ميان ايران و امريكا تبديل شود و در عين حال رييس‌جمهور اين كشور، برهم صالح تاكيد كرده است هرگز به هيچ كشوري اجازه نمي‌دهد از خاك اين كشور عليه امنيت همسايگانش استفاده كند.
تاكيد بر ادامه كمك‌هاي مالي اروپا به عراق
عادل عبدالمهدي، نخست‌وزير عراق در ديدارش با فدريكا موگريني خواستار سرمايه‌گذاري بيشتر اتحاديه اروپا در عراق شد. عبدالمهدي تاكيد كرد: «عراق علاقه‌مند است تا سرمايه‌گذاران اروپايي را به افزايش همكاري‌ها در همه بخش‌ها تشويق كند. عراق هزينه بسيار زيادي براي پيروزي بر داعش پرداخته است. نتايج اين پيروزي نه تنها براي عراق بلكه براي منطقه و همه دنيا اهميت بسياري دارد.» برهم صالح، رييس‌جمهور عراق هم در ديدارش با ديپلمات ارشد اتحاديه اروپا به «عزم و اراده عراق براي ايجاد صلح و ثبات در منطقه و جهاني و كاهش از تنش‌هاي موجود» تاكيد كرد. صالح در اين ديدار تاكيد كرد كه همكاري ميان طرف‌ها براي رها كردن مردم منطقه از جنگ ضروري است و همكاري‌ها و مشاوره ميان طرف عراقي با اتحاديه اروپا براي حل و فصل مسائل منطقه ادامه خواهد يافت. فدريكا موگريني در اين سفر بر تعهد اتحاديه اروپا بر اجراي تعهداتش بر اساس نتايج كنفرانس بازسازي عراق كه زمستان 1396 در كويت برگزار شد، تاكيد كرد. وي همچنين تاكيد كرد كه اتحاديه اروپا از سال 2014 تاكنون يك ميليارد و 200 ميليون دلار كمك در راستاي كمك‌هاي بشردوستانه، ايجاد ثبات، توسعه اقتصادي و همكاري‌هاي امنيتي به عراق پرداخت كرده است.
سفر به كويت
فدريكا موگريني روز يكشنبه بعد از سفر به عراق وارد كويت شد. هدف از اين سفر در كنار رايزني‌ها ميان اتحاديه اروپا و كويت، افتتاح دفتر نمايندگي اتحاديه اروپا در كويت اعلام شده است. موگريني پيش از آغاز سفرش به منطقه در گفت‌وگويي از نقش كويت در ميانجي‌گري ميان كشورهاي منطقه تقدير كرده است. به گزارش كويت تايمز موگريني تاكيد كرد:«شما نقش يك ميانجي و سازنده صلح را در منطقه بازي كرده‌ايد، اقدامي كه نياز به شجاعت زيادي دارد. ما از نقش سازنده كويت از جمله در شوراي همكاري خليج [فارس] و ميانجي‌گري‌هايش در بالاترين سطح تشكر مي‌كنيم. كشور شما در پايان دادن به جنگ يمن تلاش كرده و همچنان به تلاش خود ادامه مي‌دهد. كويت بين سال‌هاي 2018 تا 2019 كه به عنوان عضو غيردايم در شوراي امنيت سازمان ملل متحد حضور داشت، تعهد خود را به چند جانبه‌گرايي به اثبات رسانده است.» موگريني از تلاش‌هاي كويت براي پايان تنش ميان 6 كشور عضو شوراي همكاري خليج فارس حمايت و تاكيد كرد:«قطب‌بندي‌هايي كه بر اثر شكاف در شوراي همكاري خليج فارس ايجاد شده، آثاري منفي در منطقه و فراتر از آن داشته است. به همين دليل هم هست كه اروپا از گفت‌وگو براي يافتن راه‌حلي براي كشورهاي حاشيه خليج فارس حمايت مي‌كند.» شكاف در شوراي همكاري خليج فارس با اقدام دولت‌هاي عربستان سعودي، بحرين و امارات متحده عربي از دو سال پيش با اعمال تحريم‌هاي اقتصادي و ديپلماتيك عليه قطر آغاز شد. كويت و عمان دو عضو ديگر اين شورا در تنش جاري نقش بي‌طرفانه اتخاذ كرده‌اند و كويت تاكنون چندين بار تلاش كرده با ميانجي‌گري ميان سران عربستان سعودي و قطر به تنش جاري پايان دهد.