بحث تحريم آقاي ظريف به عنوان وزير امورخارجه ايران ميتواند پيامدهاي مثبت بسياري را در پي داشته باشد. كار امريكاييها دو نكته مهم را در داخل و خارج ايران روشن و مشخص كرد.
در بعد داخلي اعتراضها، انتقادها و جملاتي كه در قالب واژههاي نامناسب به آقاي دكتر ظريف نسبت داده ميشد، نشان داد كه همه آنها نادرست بوده است.
اگر آدمهاي گاندويي كه به ادعاي خود معتقد به نظام هستند در فيلمي به نيروي وزارت خارجه عنوان ميكنند كه حق ندارد از يك خط جلوتر بيايد و خط را هم در داخل فيلم آنها تعيين ميكنند پس اگر قصد دارند، نشان دهند وزيرخارجه كشور و تيم او واداده هستند چرا امريكاييها ايشان را تحريم ميكنند؟
اگر وزيرخارجه به حدي كه در فيلم گاندو نشان ميداد، ساده است چرا بايد تحريم شود. پس از اين زاويه مشخص ميشود، كار آقاي ظريف محدوديت براي امريكا در ساختار نظام بينالملل است كه آنها در تلاش هستند جلوي ايشان را بگيرند. اما اگر در بحث بينالمللي به موضوع نگاه كنيم، مشخص ميشود كه امريكاييها اصلا در موضوع مذاكره صادق نيستند. دونالد ترامپ، رييسجمهور و مايك پمپئو، وزيرخارجه ايالات متحده طي چند وقت اخير به طور مداوم عنوان ميكردند كه بدون هيچ پيش شرطي به دنبال مذاكره با ايران هستند. جمهوري اسلامي ايران نيز عنوان ميكرد كه ما هم آمادهايم اما آنها در اين موضوع صادق نيستند. چراكه اگر آنها صادق بودند چرا از برجام خارج شدند.
اكنون نيز همين موضوع با تحريم آقاي ظريف، شفاف و روشن مشخص شد. آنها اگر آقاي ظريف را تحريم ميكنند پس با چه كسي قصد مذاكره دارند. اگر قايل به مذاكره هستيد بايد ابتدا عامل مذاكرهكننده را به رسميت بشناسيد. يعني اينكه آنها شرط دارند كه با ظريف مذاكره نميكنند چراكه در اين چارچوب با شكست مواجه ميشوند. اين موضوع به ساير اعضاي حاضر در برجام نيز ثابت كرد كه امريكاييها در موضوع مذاكره صادق نيستند.
البته چنين اقداماتي از سوي تيم ترامپ جاي تعجب ندارد. چراكه آنها هيچ يك از اقدامات خود را در چارچوب قوانين و عرف بينالمللي انجام نميدهند.
مقامهاي دولت ترامپ هيچگاه هيچ استنادي به حقوق بينالملل انجام نميدهند. تمام روساي جمهور دنيا و تمام روساي جمهور پيشين امريكا در صحبتهاي خود همواره تاكيد ميكنند كه برابر منشور ملل متحد يا حقوق بينالملل دست به يك اقدام ميزنيم. تاكنون هيچ يك از جملهها و اقدامات آقاي ترامپ، پمپئو و بولتون بر مبناي قوانين و حقوق بينالملل نبوده است. بيشتر اقدامات آنها ضد قوانين بينالملل بوده است. از جمله آن ميتوان به خروج از پيمان آب و هوايي، خروج از پيمان آسيا پاسيفيك، خروج از INF، خروج از برجام، انتقال سفارت امريكا از تلاويو به بيتالمقدس و به رسميت شناختن بيتالمقدس به عنوان پايتخت رژيم اسراييل اشاره كرد. هيچ يك از اينها مطابق حقوق بينالملل نيست و نميتوانيم انتظار داشته باشيم كه ترامپ اقدامي مطابق حقوق بينالملل انجام دهد.
پوپوليستها، حقوق بينالملل را متوجه نميشوند و متاسفم كه در ايران هم عدهاي كه در روابط بينالملل هم مشغول فعاليت هستند، تصور ميكنند كه دنيا بر مبناي رفتار ترامپ حركت ميكند. به همين دليل به وزارت خارجه و سياست خارجي كشور حمله ميكنند كه چرا بر مبناي حقوق بينالملل و قطعنامههاي سازمان ملل متحد سخن ميگويند. البته وزير امور خارجه سياست بينالملل را به خوبي درك ميكند اما براي اينكه بتواند در نظام بينالملل به داشتههايي براي جمهوري اسلامي دست پيدا كند، متوسل به ابزارهاي حقوق بينالملل و سازمانهاي بينالمللي ميشود.
مثل 191 كشور ديگر سازمان ملل كه سعي دارند از اين ابزارها استفاده كنند. 193 كشور در اين سازمان عضو هستند كه امريكاي ترامپ امروز از فضاي آن استفاده نميكند. اما 191 كشور ديگر به همراه ايران از اين فضا استفاده ميكنند. جاي تاسف است، ادبيات ترامپ كه كاملا پوپوليستي است روي اساتيد و تحليلگران روابط بينالملل كه تصور ميكنند نظام بينالملل بر مبناي سخناني است كه دونالد ترامپ بيان ميكند، تاثير ميگذارد.
هر چند ترامپ از ساختارهاي بينالمللي خارج شده ولي هيچ يك از اين اقدامات مقبوليت جهاني ندارد و تاثيري بر ماهيت سياسي اين پديدهها نخواهد گذاشت.
امريكا از اين طريق خود را منزوي كرده است. هر چند برخي بيان ميكنند كه وضع اقتصادي امريكا بهتر شده است كه آن هم به دليل تزريق دلارهاي عربي به امريكا بازميگردد و اين دلارهاي نفتي معمولا با يك سيستم اقتدارگرا پايدار باقي
نميماند. بنده با شناخت شخصياي كه از آقاي ظريف دارم ايشان هيچگاه به دنبال ثروتاندوزي و كسب قدرت نبودند. در طول 7 سالي كه از حضور ايشان در دولت قبلي استفاده نشد به هيچ عنوان تلاش نكرد به نهادهايي مراجعه كند تا به پست يا مقامي برسد. در آن دوره مطلع هستم كه دانشگاهي در امريكا به ايشان پيشنهاد داده بود كه اگر علاقهمند هستند به عنوان استاد حاضر شوند اما هيچگاه حاضر نشد كه هيات علمي و استادي يك دانشگاه در غرب را بپذيرد.
حتي اتاقي كه به ايشان به عنوان استاد در دانشكده وزارت امور خارجه دادند به حدي كوچك بود كه جايي براي نشستن وجود نداشت. با وجود اينكه تا اين حد به ايشان بيمهري شد، باز هم تاكيد داشتند كه در كشور باقي بماند. بنابراين آقاي ظريف در تحريم چيزي ندارد كه از دست بدهد و هر چه داشته در راستاي خدمت به كشور و مردم ايران هزينه كرده است. امريكاييها همواره اشتباه ميكردند و در دوره ترامپ اشتباهاتشان فاحش است. آنها تحت تاثير گروههاي معارض ايران و از آنجايي كه بسياري از آنها قدرتطلب و ثروتاندوز بودند و فرصت اين كار براي آنها از دست رفته، تصور ميكنند كه همه در ايران اينگونه هستند. البته نبايد انكار كرد كه فساد در جمهوري اسلامي وجود دارد به گونهاي كه معاونين وزرا و وزرا هم درگير آن هستند و افراد بسيار خوشنام نيز آلوده فساد شدهاند اين نياز به تقواي بالايي دارد كه افراد بتوانند خود را در مقابل وسوسههاي مادي و مقامي حفظ كنند. ما تجربه اين موضوع را طي 7سالي كه ايشان هيچ پستي نداشت و بازنشسته شده بود و به عنوان يك معلم در دانشكده وزارت خارجه تدريس ميكرد، شاهد بوديم.
ايشان به دنبال نامجويي، ثروتاندوزي و قدرتطلبي جديد در غرب نبود. حتي ايشان در اين مدت مصاحبه نميكرد و در جوامعي كه خبرنگاران حضور داشتند نيز حضور پيدا نميكرد تا از سخنان ايشان برداشتي متفاوت صورت نگيرد و تنها به دنبال تدريس و كار آكادميك بود. امريكاييها در اين اقدام خود محاسبه اشتباه كردند. ايران به اين دليل قدرتمند است كه افراد پاك در بدنه نظام كم نداريم و افرادي صالح و سالم هستند كه براي منافع ملي كشور مبارزه ميكنند.
استاد دانشگاه