درباره حجم رو به رشد سرمايه‌گذاري در شبكه نمايش خانگي
فرج بعد از شدت
سعيد رجبي‌فروتن
پنج ماه لازم بود تا موانع موجود در مسير ادامه پخش قسمت‌هاي باقيمانده از مجموعه «احضار» از پيش پا برداشته شوند و طرف‌هاي درگير و اختلاف، به خاطر حفظ حقوق مخاطبان، كوتاه بيايند و مسير و مجراي ديگري را براي تسويه حساب با يكديگر پيدا كنند. بدين ترتيب «احضار» نخستين مجموعه نمايش خانگي است كه از فهرست سريال‌هاي جوانمرگ شده و به مقصد نرسيده خارج شد و با احياي دوباره قسمت نهم سريال از نهم مرداد در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت. در بازنشر نسخه فيزيكي سريال موسسه «گلرنگ رسانه» اهتمام ويژه‌اي داشته است. همان موسسه‌اي كه در اوايل دهه نود بدون دورانديشي لازم اقدام به واردات و راه‌اندازي خط توليد و تكثير لوح فشرده blu- ray كرد و بر اين تصور بود كه بازار مصرف پس از dvd جبرا به سوي فرمت پيشرفته blu- ray ميل خواهد كرد. موسسه در سال‌هاي گذشته با مشاهده تمايل تماشاگران فيلم و سريال به اينترنت و استفاده از پلتفرم‌هاي جديد، با وجود در اختيار داشتن فناوري blu- ray، كمتر محصولي از جمله همين سريال «احضار» را بر حامل ياد شده نشانده است. گلرنگ رسانه به عنوان يكي از هلدينگ‌هاي شركت گلرنگ مي‌توانست به جاي سرمايه‌گذاري روي لوح فشرده، اينك يكي از برندهاي معتبر در زمينه سامانه‌هاي آنلاين فيلم و سريال باشد.
باز شدن پاي بازيگران بيشتري به نمايش خانگي
پيش‌بيني مي‌شود با اتمام توزيع سريال «سال‌هاي دور از خانه» كه در دو هفته آينده رخ مي‌دهد، از اولين قسمت «مانكن» در شبكه رونمايي شود. «ايرج محمدي» و «حسين سهيلي‌زاده» دو نفر از نام‌هاي شناخته شده در ساخت سريال‌هاي تلويزيوني، نخستين مجموعه اختصاصي خود را براي نمايش خانگي در حالي آماده پخش كرده‌اند و حالا اميدوار هستند ملودرام خانوادگي آنها بر اساس فيلمنامه‌اي از «بابك كايدان» نويسنده پركار اين سال‌هاي رسانه‌هاي تصويري ايران مورد توجه مخاطبان قرار گيرد. «اميرحسين آرمان» و «نازنين بياتي» دومين تجربه بازي در سريال‌هاي نمايش خانگي را پشت سر گذاشته‌اند و در«مانكن» جوان اول‌هاي سريال هستند. «محمدرضا فروتن» براي حضور در اولين سريال نمايش خانگي‌اش، ايفاي نقش شخصيت پيچيده‌اي به نام «اخگر» را پذيرفته است. جز «فروتن»، «مريلا زارعي» بازيگري كه در انتخاب نقش وسواس به خرج مي‌دهد و اصطلاحا بازيگر گزيده كاري است، يكي از نقش‌هاي كليدي «مانكن» را بر عهده گرفته است. «مانكن» با وجود قصه ملتهبي كه دارد، ادعاي شكستن خط قرمزها را ندارد و اثري در چارچوب هنجارهاي اخلاقي جامعه است. پيشينه تلويزيوني تيم سازنده بدون شك در بروز چنين وضعيتي بي‌تاثير نبوده است .
خيمه سنگين مديري در نمايش خانگي
پيشتازي «هيولا» در بين چهار سريال در حال پخش نمايش خانگي نياز به اثبات ندارد. در اين ميان توقف توليد و پخش سري جديد «دورهمي» نيز مزيد بر علت شد تا علاقه‌مندان مديري و طنازي‌هاي او به نمايش خانگي كوچ كنند و تا اينجاي كار با ۱۴ قسمت از مجموعه با او همراهي كنند. «هيولا» از حيث مطرح كردن مفاسد اقتصادي كه موضوع روز جامعه است، به‌روزترين مجموعه نمايشي ايران است كه جسورانه و بي‌هيچ پرده‌پوشي هزارتوي فساد را در لايه‌هاي سطوح قدرت و ثروت بازنمايي مي‌كند. تازه‌ترين خبر درباره اين سريال طولاني شدن آن و افزايش آن به ۱۸ قسمت است. پيش‌تر درباره كشدار شدن سريال‌هاي نمايش خانگي نوشته بودم كه چرا چنين اتفاقي مي‌افتد؛ « «آيا همه چيز به اقتضاي داستان و درام موجود رخ مي‌دهد يا حساب كتاب‌هاي مالي در بين است؟ قراين گوياي آن است كه از اين قضيه سرويس‌هاي آنلاين ويديويي بيشتر سود مي‌برند، زيرا بيننده‌اي كه حق اشتراك ماهانه براي تماشاي سريال پرداخته، ناگزير است براي تماشاي همه قسمت‌هاي سريال به تمديد اشتراك خود اقدام كند و مدت بيشتري از سرويس مورد نظر خدمات بگيرد و در همين مدت با عناوين بارگذاري شده ديگري روبه‌رو شود. به عبارت ديگر سرويس‌هاي آنلاين سود خود را در آينده‌اي جست‌وجو مي‌كنند كه رفتار مصرفي بيننده صرفا معطوف تماشاي حلال و ارزان فيلم و سريال بر بستر شبكه ملي اطلاعات باشد و از ساير اشكال نظير دانلود غيرمجاز بپرهيزد. البته بديهي است كه در آينده نرخ خدمات سرويس‌هاي آنلاين ويديويي بيش از مقادير كنوني خواهد بود، زيرا آنها ناگزيرند براي بازگشت سرمايه‌اي كه صرف توليد محتواي اورجينال يا خريد انواع فيلم مي‌كنند، محاسبات دقيق‌تري داشته باشند.» با آغاز پيش‌توليد برنامه «شب‌نشيني» كه در واقع نسخه نمايش خانگي «دورهمي» است، بعيد نيست كه به دليل توليد راحت‌تر چنين برنامه‌هايي در قياس با مجموعه‌هاي نمايشي، پخش آن بلافاصله پس از «هيولا» آغاز شود و «مهران مديري» در سال ۹۸ خيمه سنگيني در نمايش خانگي داشته باشد.
بهبود و ارتقاي استانداردها
قطعي شدن توليد سري ششم «پايتخت» اين معنا را در پي دارد كه حداكثر تا پايان اين فصل «سيروس مقدم» پرونده نخستين تجربه خود در نمايش خانگي را با آسودگي مي‌بندد و ثابت مي‌كند كه توان و آمادگي توليد دو سريال را در يك سال دارد. ماه گذشته پروانه نمايش چهار قسمت اول مجموعه «خوابزده» صادر شد. با اين حال به نظر مي‌رسد تهيه‌كننده و سرمايه‌گذاران سريال يا عجله‌اي براي عرضه آن ندارند يا اينكه در كمين فرصت مناسب براي پخش آن هستند. تيم تمام تلويزيوني «خوابزده» سهم و وزن سريال‌سازان تلويزيوني را در نمايش خانگي بيش از گذشته مي‌كند. البته اين اتفاق را بايد به فال نيك گرفت و اطمينان حاصل كرد كه خروجي چنين توليداتي سبب ارتقاي كيفيت سريال‌هاي آتي شبكه شود. از كنار نام سريال‌سازاني مثل سيروس مقدم، منوچهر هادي، حسين سهيلي‌زاده، بهرنگ توفيقي و حسن فتحي به راحتي نمي‌توان گذشت، زيرا در كارنامه حرفه‌اي آنها مجموعه‌هاي پرمخاطب و استاندارد كم نيست. رقابت بين كارگردانان در اصل تلويزيوني به شرحي كه گذشت با سينماگراني مانند «علي عطشاني»، «كيارش اسدي‌زاده»، «هومن سيدي» و «مصطفي كيايي» كه هر يك درگيرو‌دار ساخت مجموعه‌اي براي نمايش خانگي هستند، نشان خواهد داد كه خاستگاه سينمايي يا تلويزيوني سازندگان سريال‌ها چقدر در توفيق آنها نقش دارد. نيمه دوم سال با به ثمر نشستن زحمات عوامل توليد، انتظار مي‌رود سريال‌هايي نظير «خوابزده»، به تهيه‌كنندگي الهام غفوري و كارگرداني سيروس مقدم، «مانكن» به تهيه‌كنندگي ايرج محمدي و كارگرداني حسين سهيلي‌زاده، «دل» ساخته منوچهر هادي و تهيه‌كنندگي جواد فرحاني، «قورباغه» به كارگرداني هومن سيدي و تهيه‌كنندگي علي اسد‌زاده و سرانجام «كرگدن» ساخته كيارش اسدي‌زاده و تهيه‌كنندگي صادق ياري سيماي متفاوت و جذابي را از نمايش خانگي به نمايش گذارند و ضريب نفوذ سرويس‌هاي اينترنتي مجاز و قانوني فيلم و سريال را با جهش خيره‌كننده‌اي روبه‌رو كنند، سرويس‌هايي كه براي توليد محتواي اورجينال از جمله مجموعه‌هاي نمايشي در يك سال اخير سرمايه قابل توجهي را هزينه كرده‌اند.