در هجدهمين دوره پان‌امريكن چه مي‌گذرد؟
آن سوي اقيانوس اطلس
علي ولي اللهي
رقابت‌هاي المپيك پان‌امريكن به رويدادي گفته مي‌شود كه تمامي قاره امريكا از شمالي‌ترين نقطه تا جنوبي‌ترين نقطه را دربر مي‌گيرد. اين رويداد از سال 1951 در بوينس‌آيرس آرژانتين آغاز شد و بعد از آن هر چهار سال يك بار در تابستان برگزار مي‌شود و هزاران ورزشكار از امريكاي‌شمالي و مركزي و جنوبي در آن حضور مي‌يابند. البته يك‌بار هم مسابقات پان‌امريكن زمستاني در سال 1990 برگزار شد و بعد از آن ديگر ادامه پيدا نكرد.
ايده برگزاري مسابقات پان‌امريكن ابتدا در سال 1932 و در جريان المپيك تابستاني لس‌آنجلس امريكا به كميته جهاني المپيك پيشنهاد شد. جمعي از نمايندگان امريكاي‌جنوبي به IOC پيشنهاد دادند رقابتي بين همه كشورهاي حاضر در قاره امريكا شكل بگيرد. در سال 1937 فستيوالي تحت عنوان پان‌امريكن به عنوان بخشي از يك نمايشگاه بزرگ در ايالت تگزاس امريكا شكل گرفت كه توجهي را به خود جلب نكرد و هيچ‌گاه نيز در تاريخ مسابقات ثبت نشد. در سال 1940 در بوينس‌آيرس و طي جلساتي تصويب شد مسابقات با شكل رسمي و جدي از سال 1942 آغاز شود كه به دليل جنگ جهاني منتفي شد. بعد از جنگ، در سال 1948 دوباره كنگره كشورهاي پان‌امريكن تصويب كرد مسابقات اولين دوره رقابت‌ها در سال 1951 در بوينس‌آيرس آرژانتين برگزار شود. همچنين مقرر شد
18 ورزش در مسابقات حضور داشته باشند. درنهايت پايتخت آرژانتين با حضور 2513 ورزشكار از 14 كشور از تاريخ 25 فوريه 1951 آغاز رسمي مسابقات المپيك پان‌امريكن را جشن گرفت. در پايان اولين دوره كشور ميزبان با كسب 63 مدال طلا اول شد و كاروان‌هاي ايالات‌متحده و شيلي با 46 و 8 طلا در جايگاه‌هاي دوم و سوم قرار گرفتند.
در مجموع ادوار برگزار شده تورنمنت اين كشور ايالات‌متحده بوده كه بهترين نتيجه را گرفته است. از 17 دوره‌اي كه تاكنون به پايان رسيده، امريكا با كسب 15 عنوان قهرماني كاملا بي‌رقيب است. تنها دفعاتي كه كشوري ديگر موفق شده عنوان نخست را تصاحب كند، يكي برمي‌گردد به دوره نخست كه آرژانتين اول شد و ديگري برمي‌گردد به سال 1991 و بازي‌هاي هاوانا در كشور كوبا كه ميزبان توانست اول شود. در آن دوره كوبا با كسب 140 مدال طلا توانست بالاتر از امريكا كه 130 طلا دشت كرده بود، فاتح مسابقات لقب بگيرد. قهرماني كوبا در آن زمان باتوجه به مسائل سياسي ميان دو كشور امريكا و كوبا بسيار جالب‌توجه بود. البته ذكر اين نكته خالي از لطف نيست كه در مجموع ادوار برگزار شده نيز، بعد از امريكا كه در مجموع 1944 طلا به دست آورده، اين كوباست كه با كسب 875 طلا بهترين عملكرد را به‌جا گذاشته است. اين درحالي است كه كشورهاي صاحب ورزشي نظير برزيل، كانادا و آرژانتين نيز هميشه با تمام قوا خودشان را به مسابقات رسانده‌اند. هم‌اكنون كه اين گزارش را مي‌خوانيد، هجدهمين دوره مسابقات المپيك كشورهاي قاره امريكا در شهر ليما پايتخت پرو در حال برگزاري است. ليما در سال 2013 و در رقابت با شهرهاي لاپونتا آرژانتين، سانتياگو شيلي و سيوداد بوليوار ونزوئلا ميزباني را به دست آورد. تعداد كشورهاي حاضر در اين رقابت‌ها از 18 كشور دوره آغازين به 41 كشور و تعداد ورزشكاران نيز به 6680 نفر افزايش يافته است. همچنين تعداد ورزش‌هاي حاضر در رقابت‌ها نيز به عدد 39 رسيده است. پرو براي برگزاري اين المپيك مبلغ يك ميليارد و دويست ميليون دلار هزينه كرده و اميدوار است بتواند سود خوبي را درنهايت به جيب بزند. نماد اين مسابقات تصوير يك گل است كه فقط در پرو مي‌رويد. نام اين گل آمانساي است.
مسابقات دوره هجدهم المپيك كشورهاي پان‌امريكن از روز 26 جولاي (جمعه چهارم مرداد) آغاز شده و تا 11 آگوست (يكشنبه 20 مرداد) ادامه مي‌يابد. در روز نخست و بعد از مراسم افتتاحيه، رقابت‌هاي واليبال ساحلي و داخل سالن، اسكواش و راگبي آغاز شد و از روز دوم نيز ورزشكاران در بسياري از رشته‌هاي ديگر نظير موج سواري، دووميداني، بسكتبال، بوكس، بولينگ، قايقراني، ژيمناستيك، تيراندازي و دوچرخه‌سواري آغاز به كار كردند. همچنين رقابت‌هاي فوتبال مسابقات پان‌امريكن با شركت هشت تيم در قسمت مردان و هشت تيم در قسمت زنان و در رده سني اميد (زير 23 سال) از روز سوم مسابقات آغاز به كار كرده است. در قسمت مردان تيم‌هاي مكزيك، آرژانتين، پاناما و اكوادر در گروه نخست و تيم‌هاي اروگوئه، هندوراس، پرو و جاماييكا در گروه دوم حضور دارند. غيبت تيم‌هاي سرشناس قاره امريكا نظير برزيل و كلمبيا و ايالات‌متحده در اين تورنمنت از نكات جالب‌توجه است. در قسمت زنان نيز تيم‌هاي پاراگوئه، كلمبيا، مكزيك و جاماييكا در گروه اول و تيم‌هاي كاستاريكا، آرژانتين، پاناما و پرو در گروه‌هاي يك و دو حاضر بودند كه در پايان بازي‌هاي دور گروهي تيم‌هاي پاراگوئه و كلمبيا به عنوان صدرنشينان گروه يك و تيم‌هاي كاستاريكا و آرژانتين به عنوان صدرنشينان گروه دو راهي دور حذفي شدند.
در پايان روز دهم مسابقات، در جدول رده‌بندي مدالي، تيم ايالات‌متحده با كسب 47 طلا و 38 نقره و 26 برنز در جايگاه نخست قرار دارد. بعد از اين تيم، مكزيك با 19 طلا دوم است و كانادا كه در دوره قبل بعد از امريكا دوم شد، فعلا با 17 طلا در جايگاه سوم قرار دارد. تيم ميزبان نيز با كسب 4 طلا، 2 نقره و 10 برنز در جايگاه دهم جدول قرار دارد. كوبا نيز كه جزو كاروان‌هاي مدعي مسابقات محسوب مي‌شود فعلا با 14 طلا در رده پنجم به چشم مي‌خورد. كسب مدال در اين مسابقات علاوه بر اهميت ذاتي رقابت، در كسب سهميه المپيك 2020 توكيو نيز نقش بسزايي دارد و به همين دليل، ورزشكاران بيشترين تلاش‌شان را براي كسب عنوان به كار مي‌بندند.