حرف حسابِ غولهاي فلسفه
نيلوفر صادقي|اينكه كسي بتواند پيچيدهترين و عميقترين مسالههاي بشري را به زبان ساده بيان كند از ازل مهم بوده و روزبهروز هم مهمتر شده است. به زعم طرفداران سادهسازي پيچيدگي جز تلخ كردن زندگي به كام بنيبشر- بهخصوص بنيبشر دوران حاضر كه اصلا اعصاب ندارد- مگر فايدهاي هم ميتواند داشته باشد! گري هيدن انگليسي از جمله كساني است كه رسالت رفع پيچيدگي را جدي گرفته و آن را به مرحله عمل رسانده است. هيدن كه علاوه بر پژوهش در حوزههاي فلسفه و علم در مطبوعات هم قلم ميزند و با شيوههاي نگارش به خوبي آشناست در سرهمبندي نكن! سراغ فيلسوفان بزرگ تاريخ ميرود و سعي ميكند حرف حساب آنها و ايدههاي گاه عجيبوغريبشان را براي خواننده خواندني كند. جالب اينكه به گفته خودش در فصل 20 مونادولوژي يا به قول برتراند راسل، قصه پريان لايب نيتس، الهامبخش پروژهاش بوده است. هيچكس را هم كه در دنياي فلسفه نشناسيد در معيت هيدن احساس غريبي نميكنيد (هري پاتر و دن براون و شكسپير هم در قسمتهايي ظاهر ميشوند) و در 43 فصل كمكم با فيلسوف جماعت از در دوستي درميآييد و ايدههاي عجيبشان تا حدي دريافتني ميشود. نكته اينجاست كه راه درازي در پيش داريم و هنر نويسنده، كشاندن ما به راه است نه رساندنمان به پايانش، پس خوب است كه پيشنهادهايي براي مطالعه بيشتر در انتهاي كتاب(فصل 44) را هم از نظر دور نداريم و البته از نكتههاي گوشزد شده در مقدمه نويسنده هم سرسري رد نشويم. ترجمه همگام با هدف نويسنده متني خوشخوان و روان به خواننده ارايه ميكند و در مجموع اولين آشنايي ما با قلم گري هيدن به همت نشر خزه و شهابالدين عباسي، تجربه خوشايندي از آب درآمده است.
روانكاوي در چارچوب داستان
مرضيه اسدي|داستان بلند «مردن» نوشته آرتور شنيتسلر حول مساله غريزه مرگ و زندگي نوشته شده است؛ يكي از مهمترين موضوعاتي كه داستاننويسان، فلاسفه و حتي روانكاوان كه ذهن انسان را با ديدي علمي مورد كنكاش قرار ميدهند به آن پرداختهاند. «مردن» درباره فليكس و ماري است. زوجي كه يكي به واسطه بيماري مهلكش محكوم به مرگ در جواني است و ديگري پر از انگيزه زندگي و بقاست. فليكس دارد ميميرد، پس تصميم ميگيرد رابطهاش با ماري را به پايان برساند اما ماري سرشار از شور زندگي است. او ميخواهد با فليكس بماند. چه تصميمي ارزشمندتر و انسانيتر از اين؟ اما اين فقط لايه رويي ماجراست، به مرور در پس ذهن هر كدام از آنها سوالهايي شكل ميگيرد كه پي گرفتن پاسخشان، مسير داستان را تغيير ميدهد. تمام كارهايي كه شنيتسلر نوشته است، همچون اين اثر، در زمينه روانكاوي هستند. البته موضوع روانكاوي اصل قضيه شنيتسلر نيست، او اين موضوع را در چارچوب ادبيات و داستان ارايه ميدهد.
مبارزه زندگي
هدي حقشناس|در حالي كه شاهكارهاي ادبيات عموما درباره قهرمانها و ضدقهرمانهاست، استونر داستان يك آدم معمولي است. نويسنده كتاب در همان آغاز كتاب، آب پاكي را روي دست خواننده ميريزد و خلاصهاي از زندگي استونر و حتي سال مرگش را به اطلاع خواننده ميرساند تا خواننده بداند كه فراز و نشيب كتاب از نوع متدوال قصهها نخواهد بود. كتاب درباره فردي به نام «ويليام استونر» است كه براي خواندن مهندسي كشاورزي وارد دانشگاه ميشود اما پس از علاقهمند شدن به ادبيات، مهندسي را رها ميكند. با اخذ دكتراي رشته ادبيات درنهايت به مقام استادي در دانشگاه محل تحصيلش ميرسد. در سالهاي حيات استونر، امريكا درگير جنگهاي متعددي ميشود. با وجود اينكه استونر از اين جنگها دوري ميكند اما زندگي جور ديگري او را به مبارزه دعوت ميكند. جان ويليامز نويسنده كتاب، استونر را كسي توصيف ميكند كه دانشجويانش بعد از تحصيل او را از ياد ميبردند اما خواننده استونر را از ياد نخواهد برد.