ايران برخلاف كشورهايي كه بدون اتكا به اركانهاي قدرت در داخل براي دستيابي به امنيت ملي تمايل دارند كه در فرآيند اتحاد و اتئلاف با چند قدرت خارجي حضور پيدا كنند، كاملا به توانمنديها و ظرفيتهاي داخلي متكي است، بنابراين تكيه بر اركان داخلي و عناصر قدرت ملي براي تامين امنيت در داخل كشور رويكردي است كه در حيطه استراتژي جمهوري اسلامي ايران تعريف ميشود. همين مساله باعث شده با وجود اينكه منطقه غرب آسيا و خاورميانه با چالشهاي امنيتي فراواني روبهرو است، مرزهاي داخلي جمهوري اسلامي ايران از امنيتي پايدار برخوردار باشد. البته اين امنيت پايدار خوشايند برخي كشورهاي همسايه و قدرتهاي فرامنطقهاي مثل امريكا نيست و به همين دليل تلاشهايي از سوي اين كشورها براي تضعيف اقتدار ملي در ايران صورت گرفته است. افزايش روزافزون قدرت سپاه پاسداران باعث شده تا انديشكدههاي غربي نسبت به اين قدرت احساس هراس كنند؛ هراسي كه ناشي از خوي تجاوزگري در ميان سياستمداران امريكايي و اروپايي است كه حاضر به پذيرش قدرت نهادهاي مردمي در كشورهاي مستقل نيستند.
هراس از قدرت سپاه پاسداران كه سبب شده موجي از تخريبها و فضاسازيهاي مسموم در رسانههاي وابسته شكل بگيرد، از وقتي افزايش يافته كه دونالد ترامپ، رييسجمهور جديد ايالاتمتحده سعي كرده با لحني تجاوزكارانهتر نسبت به رييسجمهور پيشين اين كشور، در قبال قدرت مردمي كشورمان اظهارنظر كند. بهنظر ميرسد اين نوع موضعگيريها، انديشكدههاي امريكايي را تحريك كرده تا شدت تبليغات منفي عليه سپاه را افزايش دهند؛ تبليغاتي كه البته در درون خود، نوعي اذعان به قدرت بالاي دفاعي كشورمان را دارد.
نگاهي به متن گزارش رسانهها و انديشكدههاي امريكايي و انگليسي نشان ميدهد كه آنها از استقلال عمل سپاه پاسداران و ماهيت مردمي آن ترسيده و تلاش ميكنند با تخريب چهره مردمي اين نيروي انقلابي، زمينههاي تضعيف آن را فراهم كنند.
ترس از قدرت ايران در خليجفارس
در تازهترين واكنشها به قدرت دفاعي كشورمان، «انديشكده واشنگتن» در گزارش اخير خود درباره ايران به بررسي كيفيت دفاع هوايي تقويت شده ايران پرداخت و نوشت: ايران بهطور قابلتوجهي دفاع هوايي خود را در چند سال گذشته با ايجاد قرارگاههاي دفاع هوايي مستقل «خاتمالانبيا» «KADHQ» و استقرار سامانههاي دفاع هوايي برد كوتاه تا بلند، سازماندهي مجدد بهبود بخشيده است. به نوشته اين انديشكده، ايران در مواجهه با نيروهاي هوايي بيگانه و فقدان نيروي هوايي خودي قابلقبول، مسير عدم فرصت به دشمنان براي بهكارگيري توانايي در اجراي قابليتهاي هوايي را از طريق استفاده از پايگاههاي دفاع هوايي برگزيده كه البته با توانايي ايران در دفع خطر و تنبيه دشمنان از طريق بهكارگيري موشكهاي بالستيك تكميل شده است. براساس اين گزارش، سامانه دفاع هوايي
«اس-300» و ديگر داشتههاي ضدهوايي برد بلند ايران، تنگه هرمز و مسيرهاي تردد كشتيراني خليجفارس را پوشش ميدهند و اين كشور را قادر ميسازند با تهديد جنگندههاي دشمن بر فراز خليجفارس حالت تهاجمي به خود گرفته و بدين وسيله به سپر دفاعي برخي كشورها -كه البته بسيار شبيه طرح چين در تنگه تايوان است- ضربه وارد كرده و توازن نظامي منطقهاي را دگرگون سازد. اين امر در طولانيمدت هزينههاي نظامي را بر امريكا تحميل كرده و به تلاشهاي جمهوري اسلامي براي كنترل منطقه كمك ميكند. اين انديشكده نوشت: ايران با فقدان دفاع هوايي برد بلند، شايد با بهكارگيري سامانههاي دفاع هوايي جديد متحرك برد متوسط موجب عدم برتري هوايي دشمنان در خليجفارس در برهه جنگ شود و با سامانه دفاع هوايي و موشكهاي بالستيك خود به هواپيماها و ناوهاي هواپيمابر دشمن حمله كند.
پيش از اين، انديشكده «امريكن انترپرايز» در گزارشي با موضوع تشديد تنش دريايي ميان ايران و امريكا، هشدار داد كه خليجفارس در حال تبديل شدن به محلي ناامن براي ناوهاي امريكايي است. اين گزارش با بيان اينكه ايران تلاش ميكند مانند چين و روسيه با در پيش گرفتن راهبرد موسوم به منع فضا و دسترسي، گستره و برد تهديد براي نيروهاي امريكايي را هر چه بيشتر افزايش دهد، نوشته است: «نيروي دريايي سپاه پاسداران در خط مقدم اين تلاش قرار دارد و روي موشكهايي با دقت رو به افزايش كه قادر به پوشش تقريبا سراسر خليج (فارس) هستند، مينهايي كه پيچيدگيشان روز به روز بيشتر ميشود، افزايش تعداد زيردرياييهاي متوسط و حتي اخيرا يك كشتي دوبدنه (كاتاماران) بالگردبر پرسرعت، سرمايهگذاري كرده است.»
لرزه بر تن متحدان منطقهاي امريكا
نگراني انديشكدههاي امريكايي از قدرت سپاه پاسداران در خليجفارس، ناشي از نگرانيهاي متحدان منطقهاي اين كشور است. نشريه
فارن افرز در اين زمينه به صراحت مينويسد: سرعت توسعه نيروي دريايي ايران به حدي نگرانكننده است كه عربستان پيشنهاد تشكيل نيروي دريايي مشترك ميان كشورهاي عربي براي مقابله با ايران را مطرح كرده است. گسترش توانمنديهاي ايران به طريق مشابه ميتواند براي اسراييل هم نگرانكننده باشد. اين نشريه توصيه كرده «دولت آينده ترامپ بايد اقدامات بيشتري براي مقابله با تهديدهاي ايران به ويژه در زمينه دريايي انجام دهد. همانطور كه مقامات ايراني نيز بارها درمورد اين مساله صحبت كردهاند، اين كشور در حال تغيير دادن رويه خود در درياست و دولت ترامپ بايد با تدوين سياستي جامعتر براي مقابله با برنامهاي ايران به اين موضوع پاسخ بدهد.»
شوراي روابط خارجي امريكا هم در اين رابطه نوشته است: «سپاه پاسداران در خط مقدم مقابله با امريكا در منطقه قرار دارد و معتقد است كه ايالاتمتحده قدرت بيرمق و از پا درآمدهاي در خاورميانه است. آنها پس از دستگيري ملوانان امريكايي در خليجفارس در ژانويه جشن گرفتند و دريادار علي فدوي به امريكاييها هشدار داد كه سپاه از قدرت و توانايي لازم براي مقابله با امريكا برخوردار است. اين پيامي براي پادشاهيهاي عربي حاشيه خليجفارس بوده تا بلكه به آنها نشان دهد كه امريكا توانايي لازم براي ايجاد محدوديت در مقابل ايران را ندارد و سپاه هماكنون يكي از قدرتمندترين نيرويهاي نظامي خاورميانه است.» همزمان گزارش سالانه وزارت دفاع امريكا در مورد توان نظامي ايران نيز بر توسعه توان سايبري و موشكي جمهوري اسلامي با وجود حصول توافق هستهاي تاكيد كرده است.
شايد همين اشاره به قدرت برتر سپاه در منطقه است كه باعث شده چندي قبل نشريه اينديپندنت در گزارشي، با اشاره به شكست سياستهاي مخرب مداخلهجويانه و جاهطلبانه رياض در منطقه از جمله در سوريه و يمن، بنويسد: روياي عربستانسعودي براي تبديل شدن به قدرت برتر جهان عرب و اسلام بر باد رفته است. نگراني از كاهش قدرت متحدان غرب در منطقه موجب شده تا رسانههاي غربي، ترامپ را به برخورد با ايران و كنترل توانمنديهاي دفاعي كشورمان تشويق كنند. در همين راستا روزنامه انگليسي تلگراف يك روز بعد از انتخاب ترامپ به رياستجمهوري امريكا نوشت: مداخله رو به افزايش ايران و نيروهاي سپاه آن در خاورميانه براي مقابله با رژيمهاي حامي غرب بهويژه در خليجفارس، دليل ديگر براي دولت جديد امريكا در تقابل با ايران خواهد بود.
راهكارهاي منفعلانه برابر قدرت درونزاي سپاه
توصيههاي عملي انديشكدههاي امريكايي درباره تضعيف قدرت سپاه روشن است. مثلا انديشكده بنياد دفاع از دموكراسي در گزارشي با موضوع طرحهاي كنگره امريكا عليه سپاه پاسداران، نوشت: نمايندگان تلاش ميكنند با اعمال تحريمهاي تازه از دسترسي سپاه به بازار جهاني جلوگيري كنند. اين انديشكده در مجموع پنج طرح را برشمرده كه عليه سپاه در كنگره در دست بررسي است؛ طرح «قانون تحريمهاي سپاه»، «طرح منزوي كردن تجاوز و نظاميگري دولتي» (QASAM)، «قانون شفافيت مالي تروريسم ايران»، «قانون تروريست اعلام شدن سپاه» و «قانون اجرا و بازنگري تحريمهاي سپاه پاسداران انقلاب ايران» اين طرحها هستند كه هر يك به دنبال اعمال محدوديتهاي تازهاي عليه سپاه هستند. بنا بر اين گزارش، حاميان اين طرحها ميگويند تنها با تروريستي معرفي كردن سپاه است كه ميتوان شركتهاي بينالمللي را از مراوده مالي با سپاه پاسداران بازداشت.
در اجراي فاز تروريست ناميدن سپاه، انديشكده امريكايي «دفاع از دموكراسيها» به ترامپ توصيه كرده «از آنجا كه واشنگتن به تردد نظامي هوايي ايران مشروعيت بخشيده و دولت «ترامپ» رييسجمهور منتخب بايد در دو مورد كه عبارتند از: ابطال فروش هواپيما به ايران و اعمال جرايم سنگين بر شركتهايي كه با «ماهان اير» همكاري دارند، تجديدنظر كند.»
همه اين توصيهها و دسيسهچينيها درحالي است كه روشن است، قدرت مردمي و خودجوش سپاه نميتواند با فشارهاي سياسي و امنيتي خارجي كاهش يابد. سپاه پاسداران مانند بسياري از نيروهاي نظامي منطقه، با اذن و اجازه قدرتهاي خارجي قدرتمند نشده كه حالا با اذن آنها تضعيف شود. چنين است كه سپاه همچنان خار چشم دشمنان جهان اسلام در منطقه خواهد بود و بهعنوان بزرگترين نيروي اثرگذار منطقه، اجازه دخالت به بازيگران فرامنطقهاي در منطقه خليجفارس و غرب آسيا را نخواهد داد.
با اين همه بهنظر ميرسد دولت دونالد ترامپ در امريكا كه با شعار تداوم مذاكرات هستهاي و تكميل «توافق ناقص» روي كار آمده سعي خواهد كرد از طريق فشار بر كشورمان، برجام را وارد فاز نظامي كرده و از اين طريق قدرت دفاعي تهران را كاهش دهد.