رفتار خشونت‌آميز
آژانس كنترل مرزي اروپا
محمود فاضلي
آژانس كنترل مرزي اروپا موسوم به فرونتكس كه قرار بود نظارت بر ورود پناهجويان به آب‌هاي مديترانه را برعهده داشته باشد، اين روزها خود با پديده جديدي به نام رفتار خشونت‌آميز با پناهجويان رو‌به‌رو است. كارمندان فرونتكس در شرق اروپا با پناهجويان، خشن رفتار كرده و همين امر در آلمان خشم سياستمداران را برانگيخته و حزب چپ آلمان خواستار انحلال فرونتكس شده است. حزب سبزها نيز از كميسيون اتحاديه اروپا خواسته است، پيگردهاي قانوني بيشتري را عليه كشورهاي درگير درنظر بگيرد.
گزارش‌ها نشان مي‌دهد، كارمندان محلي فرونتكس با مهاجران در مرزهاي خارجي اتحاديه اروپايي از جمله در بلغارستان، يونان و مجارستان غيرانساني رفتار كرده و كارمندان فرونتكس هنگام بازگرداندن پناهجويان به كشورهاي‌شان با هواپيما، موازين حقوق بشر را رعايت نكرده‌اند. سبزهاي آلمان از كميسيون اتحاديه اروپايي خواسته‌اند، مقدمات پيگرد قانوني به خاطر تخلف از قرارداد را عليه كشورهاي درگير فراهم كند كه نتيجه آن مي‌تواند، شكايت از هر يك از اين كشورها در دادگاه اروپايي باشد. اين موضوع حتي در پارلمان اروپا نيز مطرح شده است كه مراجع مرزي و امنيتي دايما در تخطي از حقوق بشر در برابر پناهجويان دست داشته‌اند و اين امر به بي‌توجهي از قوانين اروپا در يونان و كرواسي منجر شده است.
كشورهايي كه در چنين گزارش‌هايي از آنها نام برده مي‌شود، مدت‌هاست به خاطر نحوه برخوردشان با مهاجران در معرض انتقاد قرار دارند و حتي بعضي از نمايندگان اروپا خواستار اين نكته‌اند كه عمليات فرونتكس در كشورهايي كه به حقوق پناهجويان و حقوق بشر بي‌توجهي مي‌كنند، فورا متوقف شود. كميسيون اتحاديه اروپا، چند پيگرد قانوني را عليه دولت راست‌گرا-ملي‌گراي مجارستان به جريان انداخته است. از جمله به اين دليل كه در مناطق ترانزيت مجارستان در مرز اين كشور با صربستان، متقاضياني كه با درخواست پناهندگي آنها مخالفت شده، غذاي كافي دريافت نكرده‌اند. كميسيون وعده داده است از اين مساله رفع ابهام خواهد كرد. انتظار مي‌رود اين موضوع به زودي مورد توجه نهادهاي اروپايي به ويژه پارلمان اروپا قرار گيرد.
به دنبال ادعاي رسانه‌هاي آلماني و انگليسي مبني بر اينكه ماموران مرزي بلغارستان با مهاجران و پناهندگان در مرزهاي تركيه، يونان و مجارستان به صورت انساني رفتار نمي‌كنند، وزير كشور بلغارستان در سفر به آلمان اتهامات منتشر شده مبني بر بدرفتاري ماموران مرزي بلغاري با پناهندگان در مرز تركيه، يونان و مجارستان را رد كرد و تاكيد دارد، ماموران بلغاري تنها زماني كه شرايط اقتضا كند، از زور و اجبار استفاده مي‌كنند.
«فابريس لگاري» مدير اجرايي آژانس هماهنگي محافظت از مرزها و گارد ساحلي اتحاديه اروپا چندي پيش ادعا كرده بود، بررسي وضعيت نيروهاي حفاظت امنيت اروپا نشان مي‌دهد آژانس حفاظت از مرزهاي اروپايي با كمبود حدود 5 هزار نيرو مواجه است و با توجه به دامنه ورود مهاجران قانوني و غيرقانوني به كشورهاي اروپايي نياز به افزايش تعداد نيروها، كاملا محسوس است.
مسير بالكان كه در سال 2016 به منظور كنترل سيل مهاجران بسته شد، مدت‌هاست دوباره مورد استفاده پناهجويان قرار مي‌گيرد. اين مسيري است كه آوارگان و مهاجران را از طريق كرواسي، بوسني، مقدونيه، اسلوواني و صربستان به اروپاي غربي مي‌رساند. ورود متقاضيان پناهندگي به بوسني به نسبت سال گذشته 76 درصد افزايش يافته و در پايان ماه مه 80 هزار نفر مسير بالكان را طي كرده‌اند. ايتاليا، اسلووني و كرواسي بر همين اساس، كنترل‌هاي مرزي را تشديد كرده‌اند. اسلووني تعدادي سرباز به مرز كرواسي اعزام كرد. در مقايسه با سال 2017، تعداد مهاجران و پناهجويان در مرز يونان و مقدونيه شمالي 155 درصد و در مرز كرواسي 31 درصد افزايش يافته است. قاچاقچي‌ها سود زيادي از اين مسير مي‌برند. سازمان عفو بين‌الملل شرايط انساني در مسير بالكان را فاجعه‌بار مي‌خواند و مسوولان اتحاديه اروپا را به سكوت در قبال اعمال خشونت عليه پناهجويان متهم مي‌كند. اين مهاجران هنگام كمين براي عبور غيرقانوني از مرزها، دست به كارهاي خطرناك مي‌زنند. از باتلاق‌ها و مناطق جنگلي مي‌گذرند، گرسنگي و تشنگي مي‌كشند و اغلب مورد ضرب و شتم پليس محلي قرار مي‌گيرند. كبودي‌ها و جراحات بسياري از مهاجران غيرقانوني، ناشي از ضربه لگد و باتوم است. بي‌شك يكي از كشورهاي مهم در موضوع پناهجويان، تركيه است. آنكارا و اتحاديه اروپا در سال 2016 پيماني براي مديريت بحران پناهندگي منعقد كردند اما اين كشور به مراتب از آنچه قرار بود، پناهجويان كمتري از يونان پذيرفته است. تركيه گذرگاه مهاجران غيرقانوني است كه مي‌خواهند خود را به اروپا برسانند و يونان نخستين منزلگاه كساني است كه موفق مي‌شوند از مديترانه وارد جزاير اين كشور شوند. سه سال قبل تركيه و اتحاديه اروپا براي كنترل و جلوگيري از ورود غيرقانوني مهاجران از تركيه به يونان پيماني امضا كردند. تركيه با اين توافق، مشوق‌هايي چون احياي مذاكرات بر سر عضويت آتي در اتحاديه اروپا و سه ميليارد يورو بودجه دريافت كرد، اما از مدتي پيش مشخص شد توافق عملا اجرا نمي‌شود. هشت سال پيش كه جنگ داخلي در سوريه آغاز شد، تركيه مرزهايش را روي آوارگان سوري باز كرد. اردوغان آن زمان استدلال مي‌كرد كه اين آوارگان مدت كمي در خاك تركيه خواهند بود و سياست او در قبال سوريه با موفقيت همراه خواهد بود. اسد سرنگون! و يك دولت هوادار تركيه بر سر كار مي‌آيد و آوارگان به كشورشان بازمي‌گردند، اما امروز ديگر هيچ خبري از آن تعهدات نيست. يونان نيز اخيرا خبر از افزايش ورود پناهجويان به يونان از طريق سواحل تركيه داده است. به ادعاي آتن، ورود مهاجران و پناهجويان نسبت به سال گذشته 30 درصد افزايش داشته است. يونان از تركيه مي‌خواهد با شبكه‌هاي قاچاق انسان برخورد كند و از اتحاديه اروپا خواستار تقسيم عادلانه مهاجران در تمامي كشورهاي عضو است.