كمكي به راه‌حل سياسي يمن
صباح زنگنه
روز گذشته نشستي ميان نمايندگاني از انصارالله يمن و سفراي 4 كشور اروپايي (فرانسه، آلمان، ايتاليا و بريتانيا) با ميزباني وزارت امور خارجه در تهران برگزار شد كه مي‌تواند از چند جهت حايز اهميت باشد. واقعيت آن است كه در ميان كشورهاي دنيا و به خصوص در غرب كه به موضوع يمن اهميت نشان دادند و تلاش كردند كه به راه‌حل‌هايي سياسي براي بحران يمن دست پيدا كنند همين كشورهايي بودند كه روز گذشته با نمايندگان انصارالله يمن ديدار كردند. اينها از جمله كشورهايي بودند كه اكنون مورد مشورت و رايزني جمهوري اسلامي ايران در موضوع يمن قرار دارند و به دنبال يافتن راه‌حل‌هاي سياسي و ديپلماتيك براي بحران يمن هستند. طبيعتا اين كشورها تاثيرات خود را در عرصه بين‌الملل دارند و حداقل مي‌توانند در راستاي توقف صادرات سلاح به عربستان سعودي و امارات دست به اقدام بزنند و همچنين مي‌توانند در مذاكرات فراتر از موضوع تسليحات در سطح وسيع‌تري با كشورهاي ديگر همچون امريكا و روسيه نيز داشته باشند و به امريكا فشار وارد كنند تا حمايت‌هاي امريكا از عربستان سعودي به نحوي كاهش پيدا كند يا متوقف شود و همچنين اين توان را دارند موضوع را وارد شوراي امنيت كنند و از عربستان بخواهند كه به فوريت حمله‌هاي خود به مردم يمن را متوقف كند و به راه‌حل يمني- يمني توجه داشته باشد. اين نوع گفت‌وگو‌ها در سطوح كشورهاي مختلف مي‌تواند به نتايج بهتري برسد. هيات كنوني كه به تهران سفر كرد، مي‌تواند تحرك خود را افزايش دهد و به همين شيوه در پايتخت‌هاي ديگر نيز مذاكرات خود را پيش ببرد و از طريق تحرك‌هاي ديپلماتيك و رسانه‌اي گام‌هاي مهمي را در مسير پايان جنگ يمن بردارد. در اين ميان نيز نقش ايران را نمي‌توان ناديده گرفت.
ايران به عنوان كشوري كه ابتكار برگزاري چنين نشستي را مطرح كرده و از ورود كشورهاي اروپايي براي برگزاري چنين نشستي و مذاكره با نمايندگان انصارالله نيز استقبال كرده است، مي‌تواند به راه‌حل‌هاي ديپلماتيك كمك كند. بنابراين ما شاهد آن هستيم كه دو يا سه كشور اكنون طرفدار ادامه جنگ يمن هستند كه شامل امريكا، عربستان و امارات مي‌شود. از سوي ديگر جبهه‌اي در طرف مقابل شكل گرفته است كه تمايل به گفت‌وگوهاي يمني-يمني و همچنين رسيدن به راه‌حل‌هاي سياسي و توقف تجاوزهاي عربستان و امارات به يمن هستند. جمهوري اسلامي ايران در اين جبهه قرار گرفته و از ابتدا پيشگام اين بحث بوده است و در نتيجه اگر بناست هرگونه مذاكره‌اي براي حل بحران يمن در آينده صورت بگيرد حتما جمهوري اسلامي ايران يكي از عناصر و عوامل موثر آن گفت‌وگو‌ها خواهد بود. اكنون نيز شاهد آن هستيم تحولاتي در جنوب يمن در حال رخ دادن است كه مي‌تواند روي شرايط موجود بر تحولات يمن اثر بگذارد. هر چند برخي بر اين باور هستند كه اگر جنوبي‌ها عدن را در اختيار داشته باشند يمني‌ها به راه‌حل نزديك‌تر مي‌شوند، اما نبايد فراموش كرد اقداماتي كه اكنون در جنوب يمن در حال انجام است - و توسط هر كسي نيز شكل گرفته كه عامل آن نيز مشخص است - جز به افزايش تنش و درگيري و همچنين طولاني كردن بحران هيچ كمكي نخواهد كرد. به اين دليل كه مردم جنوب يمن همگي بر استقلال و ايجاد يمن جنوبي اجماع ندارند. از طرف ديگر به منصورهادي به عنوان رييس‌جمهور نيز اعتقادي ندارند و از او حمايتي نمي‌كنند. بنابراين هيچ زمينه مشتركي در ميان مردم جنوب يمن وجود ندارد. از همين رو چنين اقدامي و افزايش درگيري در عدن و تلاش براي تصرف اين بندرگاه توسط نيروهاي جدايي‌طلب جنوب مورد حمايت امارات كمكي به حل بحران در اين كشور نمي‌كند. جدايي‌طلبان جنوب نيروهاي متفرقه‌اي بودند كه توسط امارات متحده عربي سازماندهي شدند و آموزش ديدند و به آنها نيز جهت داده شد. هيچ يك از اين موارد به حل بحران كمك نخواهند كرد تا آرامش به كشور بازگردد. تسلط بر عدن يعني تسلط يك بندر است. اين جزو خواسته‌هاي امارات است. آنها حجم زيادي از نيرو و تجهيزات را وارد جنگ يمن كرده‌اند با طيف گسترد‌ه‌اي از احزاب و گروه‌هاي متعدد نيز وارد مذاكره شده‌اند و همه اينها به اين دليل بوده است كه بر بنادر يمن مسلط شوند و اين در چارچوب سياست‌هاي توسعه‌طلبانه تسلط امارات بر بنادر منطقه است. از همين رو چنين موضوعي مورد پذيرش عشاير و قبايل مورد حمايت عربستان سعودي نيست و همچنين احزاب قديمي و ريشه‌دار يمني نيز آن را قبول ندارند و حتي اين اقدام را نيروهاي وابسته به القاعده و نيروهاي مختلف عقيدتي و ساير نيروهاي مسلحي كه به دنبال تحكيم افكار خود در يمن هستند، نيست. حال اقدامات جديد توسط عناصر نوپا در يمن در حال شكل‌گيري است كه قطعا بنزين جديدي به آتش اختلافات در يمن اضافه مي‌كند و كمكي به حل مسائل يمن نخواهد كرد.