معاون ستاد امر به معروف و نهي از منكر تهران از راه و رسم ورود به «بهشت» گفت
كسي را تنهايي به بهشت راه نمي‌دهند
علي تقوي معاون فرهنگ، آموزش و تحقيقات ستاد احياي امر به معروف و نهي از منكر تهران، سخنراني پيش‌از‌خطبه نماز جمعه ديروز تهران را به موضوع امر به معروف و نهي از منكر اختصاص داد. او دليل مستجاب نشدن دعا در برخي مواقع را عدم توجه به امر به معروف و نهي از منكر دانست و گفت: «هنگامي كه شما گناه را مي‌بينيد و سكوت مي‌كنيد دعايت مستجاب نمي‌شود. مردمي كه از كنار گناه بي تفاوت عبور مي‌كنند منتظر ظهور امام زمان نباشند، چرا كه ظهور حضرت هم يكي از نصرت‌هاي الهي است. امام حسين(ع) در اين راه مورد آزار و اذيت قرار گرفت و به شهادت رسيد. با يك به تو چه نبايد عقب‌نشيني كنيم. چرا گناه مي‌بينيم و سكوت مي‌كنيم؟»
البته رهبري، امر به معروف و نهي از منكر را درصورتي واجب مي‌دانند كه واجد شرايط چهارگانه باشد. ايشان اين شرايط را «علم به معروف و منكر، احتمال تاثير، اصرار بر گناه و نداشتن مفسده» مي‌دانند و گفته‌اند: «اگر امر و نهي يكي از آن شرايط را نداشته باشد، مثلا مفسده داشته باشد در اين صورت، امر و نهي واجب نيست، هر چند شرايط ديگر را دارا باشد.» بنابراين مي‌توان نتيجه گرفت كه چنين هم نيست كه امر به معروف و نهي از منكر بر هر كسي واجب باشد و اگر كسي امر به معروف و نهي از منكر نكرد، دعايش مستجاب نشود. بلكه اين رفتار اسلامي، شرايطي دارد كه بايد رعايت شود. تقوي اما چنانكه در بخش ديگري از سخنانش مورد تاكيد قرار داده، معتقد است: «فردي كه امر به معروف و نهي از منكر نمي‌كند مانند فردي است كه نماز نمي‌خواند.» او مي‌گويد: «امر به معروف و نهي از منكر، «به تو چه» (شنيدن) و آزار ديدن هم دارد ولي نبايد براي اينگونه دلايل از آن صرف‌نظر كنيم. برخي مي‌گويند امر به معروف و نهي از منكر نكنيد. چراكه مردم از دين زده مي‌شوند. مراجع مي‌فرمايند اگر شما امر به معروف و نهي از منكر كرديد و كسي دلخور شد اشكال ندارد، دلخور شود، البته اين كار بايد با توجه به مسائل فقهي و با بيان خوش باشد. نمي‌شود اين واجب را حذف كرد تا به كسي برنخورد.»
واكنشي ديرهنگام به جمله‌اي معروف؟
البته حسن روحاني، رييس‌جمهوري در آبان‌ماه 93، پاسخ سخنان امروز تقوي را داده بود. اما جالب اين بود كه به نظر مي‌رسد آنچه تقوي روز گذشته به‌ويژه درباره اينكه «كسي را به‌تنهايي به بهشت راه نمي‌دهند و هركس بايد دست 4 نفر را ديگر گرفته و با خود به بهشت ببرد» به زبان آورده، به‌نحوي در راستاي مخالف‌خواني با سخناني است كه رييس‌جمهوري خردادماه 93، يعني حدود 5 سال پيش به زبان آورده بود و تاكيد كرده بود كه «نمي‌توانيم بهشت را به زور به مردم تحميل كنيم.» موضوعي كه ازقضا با واكنش‌هايي در فضاي مجازي روبرو شد و اين تاخير تقوي در پاسخ‌گويي به آنچه حداقل 5 سال از زمان بيانش مي‌گذرد، سوژه بعضي كاربران شد.
فارغ از اين ماجرا اما روحاني كه در آبان‌ماه 93 در اجتماع مردم زنجان، نسبت به برخي روش‌هاي ناصحيح امر به معروف هشدار مي‌داد، گفته بود: «مبادا روزي كلمه امر به معروف و نهي از منكر و اين وظيفه مهم كه بايد باعث ارتباط نزديك‌تر آحاد جامعه به يكديگر باشد، وسيله‌اي براي تفرقه و جدايي شود.» موضوعي كه حسن روحاني آن روز مطرح كرد، در ماه‌هاي اخير و با شدت گرفتن مساله امر به معروف و نهي از منكر در كشور، ازسوي مسوولان ديگري هم بارها تكرار شده است. همان‌طور كه زماني روحاني گفت كه «نگذاريم در جامعه ما تفرقه و اختلاف رخنه كند، نگذاريم شكاف در جامعه ما ايجاد شود» و حالا بسياري از ناظران و حتي مسوولان تاكيد دارند كه روند جديدي كه در امر به معروف و نهي از منكر در كشور پيش گرفته شده، باعث تقابل مردم با يكديگر و ايجاد تفرقه مي‌شود و ممكن است اين مسير به جايي كشيده شود كه وحدت مردم از بين رفته و نتايج غيرقابل جبراني به بار بياورد.
در اين اوضاع و احوال اما تقوي، معاون فرهنگ، آموزش و تحقيقات ستاد احياي امر به معروف و نهي از منكر تهران گفته است: «برخي مي‌گويند امر به معروف و نهي از منكر قانوني نيست ولي اصل هشتم قانون اساسي اين موضوع را وظيفه همه دانسته است. قانون حمايت از آمران به معروف هم تاكيد دارد كه هيچ شخصي در هيچ مقامي نمي‌تواند جلوي امر به معروف و نهي از منكر را بگيرد. ما بايد با تذكر دست 4 نفر ديگر را بگيريم؛ چراكه در ورودي بهشت مامور قرار دادند و كسي را تنهايي به بهشت راه نمي‌دهند. امر به معروف و نهي از منكر در كشورهاي اروپايي هم مورد توجه است، چرا كه تذكر دادن در مسائلي مانند قوانين راهنمايي و رانندگي در آن كشورها مورد توجه است و موجب كاهش تخلف مي‌شود.»
مشخص نيست منظور تقوي از كسي را تنهايي به بهشت راه نمي‌دهند، چيست؟ با وجود اينكه گفته مي‌شود كه مسلمانان بايد امر به معروف و نهي از منكر را با شرايط خاص خودش انجام دهند، اما اين ناقض آن واقعيت نيست كه هركسي مسوول اعمال خودش است. چنانچه در آيات متعددي از قرآن هم به اين موضوع اشاره شده و ازجمله در آيه 286 سوره بقره آمده است: «لها ما كسبت و عليها ما اكتسبت؛ هر كار (نيكي) كند براي خود كرده و هر كار (بدي) كند به زيان خود كرده است.» آيات 38 سوره مدثر و 21 سوره طور، هم به همين موضوع تاكيد كرده‌اند و به ترتيب در آنها آمده است: «كلُّ نفسٍ بِما كسبت رهينهٌ؛ [آري] هر كس در گرو اعمال خويش است»، ««كلُّ امرِيءٍ بِما كسب رهينٌ؛ هر كس در گرو و همراه اعمال خويش است.»
بايد جامعه را حجامت كرد!
تقوي، درجات امر به معروف و نهي از منكر را چنين توضيح داد: «اولين درجه آن اشاره است كه براي همگي ما واجب است. مرحله سوم بازداشت و دستگيري است كه مخصوص حاكميت است و حكومت بايد اين كار را انجام دهد. در اين حوزه بايد توجه كنيم كه از الفاظ صحيح و برخورد درست استفاده شود، چرا كه اگر بد تذكر دهيم عكس‌العمل بد مي‌بينيم.» او گفته است: «ما امروز در ستاد امر به معروف و نهي از منكر تهران براي آموزش و حمايت در اين حوزه آمادگي لازم را داريم و مي‌توانيم اساتيدي را در اين خصوص براي مراكزي مانند دانشگاه، حوزه و بسيج اعزام كنيم.» تقوي معتقد است: «بايد جامعه را حجامت كرد تا گلبول‌هاي سفيد در همه جا حضور داشته باشند. لازم است اين را اضافه كنم كه دوره آموزش مجازي در ستاد امر به معروف و نهي از منكر به صورت رايگان انجام مي‌شود كه با تلفن‌هاي همراه خود مي‌توانيم از اين آموزش‌ها بهره‌مند شويم.»