گروه سياسي
كمتر از 5 ماه تا انتخابات مجلس يازدهم مانده اما فضاي كشور چنانكه انتظار مي‌رود، انتخاباتي نيست و برخي فعالان و احزاب سياسي نيز عملا نسبت به اين فضاي نه‌چندان پرشور در آستانه انتخابات سرنوشت‌ساز مجلس يازدهم ابراز نگراني كرده و مي‌كنند. كارشناسان و چهره‌هاي سياسي البته در مواجهه با اين مساله، از دلايلي مختلف سخن مي‌گويند. چنانكه بعضي خوشبينانه با موضوع مواجه شده و اين اوضاع را ناشي از فاصله نسبتا طولاني تا زمان برگزاري انتخابات دانسته و طيفي ديگر با نگاهي نسبتا منفي‌نگر به مشكلات معيشتي مردم، عدم رضايت از خروجي راي‌گيري‌ها و انتخابات پيشين و احتمال ردصلاحيت گسترده كانديداها اشاره مي‌كنند.
هر چه هست اما نتيجه همه اين استدلال‌ها يك چيز است و آن، احتمال وقوع مشاركتي نسبتا اندك از سوي شهروندان در انتخابات پيش‌رو. در چنين شرايطي است كه برخي احزاب و چهره‌هاي اصلاح‌طلب ضمن هشدار نسبت به اين موضوع، راهكارهايي براي جلب مشاركت پيشنهاد داده و خواستار اجرايي شدن اين پيشنهادها شده‌اند.
ليستي سراسر اصلاح‌طلب
ديروز در جلسه دفتر سياسي اعتمادملي نظرات مختلف در رابطه با چگونگي حضور در انتخابات مطرح شد و در رابطه با حضور فعال در انتخابات مجلس و ارايه ليست واحد اصلاح‌طلبان اجماع صورت گرفت. همچنين از سوي برخي اعضاي دفتر سياسي حزب اعتمادملي درباره نحوه ورود به انتخابات، بر هويت اصلاح‌طلبي كانديداها و عدم استفاده از نيروهاي مستقل يا اصولگرا در ليست انتخاباتي اصلاح‌طلبان تاكيد شد. در اين جلسه، گزينه‌هايي همچون مشاركت صرفا در حوزه‌هاي انتخابيه‌اي كه امكان رقابت وجود دارد و همچنين پيشنهاد ائتلاف با اعتدالگرايان و اصولگرايان ميانه‌رو نيز مورد بررسي قرار گرفت و مقرر شد در جلسات بعدي در اين رابطه تصميم نهايي گرفته شود.
صفر و صد بيني اصولگرايان
حاشيه‌هاي حملات نيروهاي تندرو اصولگرا در هفته گذشته به علي لاريجاني اگرچه ظاهرا ارتباطي به انتخابات پيش‌رو ندارد، اما به باور بسياري از ناظران با انگيزه انتخاباتي طرح و دنبال شده و جالب آنكه اين حواشي همچنان ادامه دارد. اوج اين حملات با جروبحث نصرالله پژمان‌فر با لاريجاني آشكار شد، در حالي كه يك روز پس از آن جار و جنجال پارلماني، انتشار اخباري مبني بر تهيه ليست نهايي اصولگرايان قم بدون نام لاريجاني و عدم حضور لاريجاني در جلسات شوراي ائتلاف، نشاني آشكار از دور شدن بخشي از اصولگرايان از علي لاريجاني بود. چنانكه حال به نظر مي‌رسد، هر چه به اسفندماه و زمان برگزاري انتخابات مجلس يازدهم نزديك‌تر شويم، اين دست تخريب‌ها بيشتر شود. محمود صادقي، عضو فراكسيون اميد مجلس در اين رابطه به اعتمادآنلاين گفته است: «اين اتفاقات دفعه اول نيست كه رخ مي‌دهد و پيش از اين هم اين ادبيات و برخورد از سوي برخي نمايندگان اصولگرا درباره او ديده شده است.» اين نماينده اصلاح‌طلب در ادامه تاكيد كرد: «چنين اتفاقات و ادبياتي از سوي اين بخش از بدنه اصولگرايي مجلس درباره آقاي لاريجاني جاي بحث دارد، چراكه آقاي لاريجاني بخشي از جناح راست و اصولگراست.» صادقي همچنين در نقد اين نوع برخورد اصولگرايان با چهره‌هاي خودي گفت: «آنها همه چيز را صفر و صد مي‌بينند و روي هركس كه با چارچوب ذهني آنها فاصله مي‌گيرد، خط بطلان مي‌كشند. نبايد به اين تخريب‌ها و تندروي‌ها توجهي كرد.»
افزايش مشاركت در گروي فعال‌تر شدن احزاب
آيت‌الله جنتي، دبير شوراي نگهبان و رييس مجلس خبرگان رهبري در افتتاحيه هفتمين اجلاسيه اين مجلس تاكيد كرد: «كساني كه تحمل اين نظام را ندارند، شناسايي و محكوم شوند.» حال سيدرضا اكرمي، عضو جامعه روحانيت مبارز در گفت‌وگويي كه با محوريت انتخابات مجلس يازدهم با ايلنا داشته، به اين موضع دبير شوراي نگهبان قانون اساسي واكنش نشان داده و گفته است: «بالاخره شوراي نگهبان بايد با وجدان، هر چه قانون در برابرش قرار داده عمل كند. هم حقوقدانان و هم فقها به درستي عمل كنند كه در پيشگاه خداوند روسفيد باشند.» او در ادامه به منظور افزايش ميزان مشاركت شهروندان در انتخابات اسفندماه 3 راهكار را پيشنهاد داد. اكرمي راه حل اول را فعال شدن بيش از پيش احزاب دانست و گفت: «احزاب بايد در خصوص مسائل مختلف نظر دهند تا انتخابات كه ركن اصلي جمهوريت در جمهوري اسلامي است بانشاط برگزار شود و افراد در قالب همين احزاب هميشه زمينه اظهارنظر داشته باشند.» راه حل دوم اكرمي به فعاليت مستمر احزاب در طول سال اشاره دارد؛ او در نقد «فصلي شدن» فعاليت احزاب گفته است: «متاسفانه انتخابات ما فصلي شده و در آستانه انتخابات جوش و خروش به وجود مي‌آيد و بعد فعاليت‌هاي سياسي را تا انتخابات بعدي متوقف مي‌كنيم.» او همچنين به سومين راه‌حل اشاره كرد و گفت: «بايد مشخص شود هر مجلسي در هر دوره‌اي در پايان كار چه عملكردي داشته تا مردم متوجه شوند كه آيا مجلس دهم برتر از مجلس نهم بوده يا بالعكس.»
مسير دشمنان ملت
همچنان واكنش‌ها به برنامه‌هاي صداوسيما كه در آنها نمايندگان مجلس مورد اهانت قرار گرفته بودند، ادامه دارد. شايد يكي از پر سروصداترين اين اعتراض‌ها، بحث لاريجاني و پژمان‌فر در صحن علني در هفته گذشته بود. اما ديروز فاطمه حسيني، نماينده مردم تهران در مجلس در نطق ميان دستور خود به اين موضوع اشاره كرد و گفت: «نمي‌توان به سادگي از كنار خطاب قراردادن نمايندگان مردم با اهانت‌آميزترين سخن‌ها گذشت.» حسيني علت اين اهانت‌ها را از آن جهت دانست كه مجلس ركن مردم‌سالاري است و برخي از اين نهادها با اين موضوع زاويه دارند. به گزارش ايسنا، او در ادامه با خطاب قرار دادن اهانت‌كنندگان به نمايندگان مردم گفت: «به آناني كه در ساحت سياسي، مسيرهاي ضداخلاقي را پيش گرفتند و به آنهايي كه نان‌شان در نااميدي و كاهش مشاركت سياسي مردم است، هشدار مي‌دهم و مي‌گويم مسيرتان را از دشمنان ملت ايران جدا كنيد و دست از پروژه نااميدسازي و اعتمادزدايي برداريد.» به نظر مي‌رسد روي سخنان حسيني برخي از نيروهاي جريان‌هاي تندرو است كه در صورت پايين بودن مشاركت شهروندان در انتخابات مجلس يازدهم از اقبال بيشتري براي تصاحب كرسي‌هاي بيشتر در مجلس آينده برخوردار خواهند بود.
دود قهر با صندوق راي به چشم مردم مي‌رود
ميزان مشاركت دغدغه تمامي فعالان سياسي و به‌تبع آن دغدغه تمامي نظام‌هاي سياسي مردم‌سالار است. حال اگر شهروندان يك كشور با مشكلاتي مواجه باشند و احتمال مشاركت روند سياست پايين باشد، اين دغدغه دوچندان مي‌شود. احمد مازني، نماينده اصلاح‌طلب مردم تهران ديروز به احتمال مشاركت پايين شهروندان در انتخابات اسفندماه اشاره كرد و با اشاره به وضعيت بد معيشت مردم گفت: «نسل ما بر اساس شعارهايي مثل عدالت، جمهوريت و كرامت انسان به امام خويش لبيك گفت. با خود صادق باشيم آيا وضع موجود همان وضع مطلوب انقلاب است؟» به گزارش ايسنا، او راه برون‌رفت از اين وضعيت را در بازنگري و تفسير اين قانون دانست و تاكيد مجدد بر ضرورت طرح گفت‌وگوي ملي، خطاب به جريان‌هاي سياسي گفت: «به جاي قهر و خشونت به راه‌حل گفت‌وگوي ملي بپيونديد.» مازني در كنار تاكيد بر ضرورت گفت‌وگوي ملي بين جريان‌هاي سياسي بر لزوم اين گفت‌وگوها و تعامل‌هاي سياسي و مدني ميان مردم و حاكميت نيز تاكيد كرد و گفت: «برگزاري انتخابات رقابتي و شفاف به‌مثابه گفت‌وگويي معنادار بين مردم و حاكميت است. مردم و حاكميت (هر دو) بايد به آداب گفت‌وگو پايدار باشند.» مازني در واكنش به شائبه قهر برخي نيروهاي جبهه اصلاحات نيز گفت: «قهر با صندوق راي به نفع هيچ‌كس نيست، دود آن به چشم مردم خواهد رفت. از طرف ديگر كساني كه مردم را به مشاركت حداكثري دعوت مي‌كنند، بايد لوازم آن را نيز براي انتخاب‌كنندگان و انتخاب‌شوندگان فراهم كنند.»
پرسش‌ها و شائبه‌هاي فراواني در رابطه با انتخابات مجلس يازدهم مطرح است. چنانكه از احتمال پايين بودن ميزان مشاركت، راي دادن شهروندان به جريان اصولگرا تا نااميدي احتمالي شهروندان از دو جناح سياسي و در نتيجه نياز به فعاليت جريان سوم و... در اين ميان مطرح مي‌شود. حجت‌الاسلام مهدي شيخ، نماينده اصلاح‌طلب مردم تهران در واكنش به اين ادعا كه مردم از اصولگرايان و اصلاح‌طلبان خسته شده‌اند و به جريان سومي نياز است، گفت: «اين ادعا از سوي كساني مطرح شده كه خودشان را به عنوان جريان سوم مطرح مي‌كنند.» او در نقد شكل‌گيري و تاثيرگذار بودن جريان سوم گفت: «كساني كه مي‌خواهند، جريان‌سازي كنند تا مادامي كه گفتماني نداشته باشند هيچ وقت جريان‌ساز نخواهند بود.»
نايب‌رييس فراكسيون روحانيون در ادامه به مشاركت مشروط اصلاح‌طلبان در انتخابات اسفندماه پرداخت و گفت: «اولا كه اصلاح‌طلبان طيف وسيعي هستند و بين‌شان تفكرات و موضوعات مختلفي مطرح مي‌شود.» او در ادامه به فضاي كلي انتخابات در دوره‌هاي مختلف اشاره كرد و گفت: «روحيات هيچ يك از جريان‌هاي كشور كاملا منطبق بر مردم‌سالاري و دموكراسي نيست و اين يك واقعيت جامعه ماست.» البته شيخ در ادامه افزود: «ولي اصلاح‌طلبان در اين مساله بلوغ بيشتري از خود نشان داده‌اند.»
شيخ نيز همچون ديگر اصلاح‌طلبان به دغدغه اين جريان سياسي در مواجهه با سازوكار نظارت استصوابي شوراي نگهبان پرداخت و گفت: «واقعيت اين است كه شوراي نگهبان يك سازمان وسيع نيست در نتيجه براي تاييد صلاحيت‌ها مجبور است كار را برون‌سپاري كند و از دقت عمل بكاهد. در برون‌سپاري، ديگران تصميم مي‌گيرند و نتيجه به پاي شوراي نگهبان نوشته مي‌شود.»