اوايل شهريور ماه مريم حضرتي، معاون پرستاري وزارت بهداشت در مورد عملكرد اين معاونت در دولت دوازدهم صحبت مي‌كرد و به رسم معمول از ميزان ابلاغ‌ها و طرح‌ها و پروژه‌هاي انجام‌شده و در حال انجام مي‌گفت كه از آن ميان يك مورد بيشتر از تمام آن 41 مورد اعلام‌شده جلب‌توجه كرد: «تدوين پيش‌نويس اوليه آيين‌نامه جذب پرستاران جوياي كار اتباع بيگانه». رامين عوض‌پور، مشاور معاون پرستاري وزارت بهداشت در امور دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور حالا در مورد اين يك مورد بيشتر توضيح داده است و البته در گفت‌وگويش با «اعتماد» چند بار تاكيد مي‌كند كه اين تصميم هنوز روي كاغذ است و در مراحل اداري و حرف زدن از آن به معناي نزديك بودن آن به اجرا نيست.
زماني كه معاون پرستاري وزارت بهداشت از تهيه آيين‌نامه جذب پرستاران جوياي كار اتباع بيگانه خبر دادند توضيح كامل‌تري در مورد آن داده نشد. اين آيين‌نامه در چه مرحله‌اي است؟
معاونت پرستاري وزارت بهداشت در راستاي قانون كار جمهوري اسلامي ايران مصوب سال 1369 مجلس شوراي اسلامي، تصميم گرفت كه پيش‌نويس آيين‌نامه جذب پرستاران اتباع خارجي كه در ايران هستند را با يك سري شرايط تهيه كند. البته هنوز در مرحله تدوين پيش‌نويس آيين‌نامه هستيم و اقدامي صورت نگرفته است. با توجه به اينكه بحث اتباع خارجي هست حتما بحث‌هايي درون سازمان و با نهادهاي بيروني مانند وزارت امور خارجه خواهيم داشت. از سال 96 مشغول كار روي اين پيش‌نويس هستيم و يك سري همكاري‌هاي بين‌بخشي را مي‌طلبد تا نهايي شود.
طبق آنچه تاكنون تهيه كرده‌ايد شرايط استخدام اتباع ساير كشورها با شهروندان ايراني تفاوتي دارد؟
اتباع خارجي به كساني مي‌گوييم كه جزو جمعيت اصلي كشور نباشند اما در آن كشور مقيم باشند. منظور از پروانه كار هم مجوزي است كه از سوي وزارت بهداشت صادر مي‌شود تا به كساني كه مدرك پرستاري دارند، اجازه كار داده شود. براي اين افراد يك سري شرايط عمومي و اختصاصي در نظر گرفته شده از جمله برخورداري از سلامت و توانايي انجام كار جسمي و اعتقاد به دين مبين اسلام و ساير شرايط عمومي معمول در استخدام‌هاي كشوري. از جمله شرايط اختصاصي كه مهم است اينكه متقاضيان دانشنامه كارشناسي يا بالاتر در رشته پرستاري از يكي از دانشگاه‌هاي داخل يا خارج از كشور داشته باشند كه مورد تاييد وزارت بهداشت باشد، صلاحيت حرفه‌اي‌شان مورد تاييد معاونت پرستاري وزارت بهداشت باشد، الزام به دارا بودن گواهي گذراندن قانون خدمت پزشكان و پيراپزشكان و حداكثر سن 35 سال براي مقاطع كارشناسي و كارشناسي ارشد هم از ديگر شرايط اختصاصي است و البته مورد مهمي كه مطرح است اين است كه بر اساس نظر متخصصان پرستاري براي منطقه‌اي اعلام نياز شده باشد كه البته اولويت با شهروندان ايراني است. به هر صورت در صورت نبودن نيروي داراي صلاحيت ايراني، اين افراد در صورتي كه رواديد قانوني داشته باشند، ساكن ايران باشند و به تشخيص دانشگاهي كه درخواست‌شان را ارايه مي‌كنند منعي وجود نداشته باشد، مي‌توانند شروع به كار كنند.
پرستاران اتباع به لحاظ حقوق و مزايا در ذيل قانون كار تامين اجتماعي قرار مي‌گيرند و بيمه‌شان طبق قانون بيمه‌اي قانون تامين اجتماعي مصوب سال 1354 مي‌شوند و اگر تخلفي هم داشته باشند مانند ساير كاركنان ايراني شاغل هيات‌هاي انتظامي سازمان نظام پزشكي در موردشان تصميم‌گيري مي‌شود. هرچند هيچ‌كدام اينها نهايي نشده و هنوز در روند هماهنگي‌ها است اما اين مواردي است كه تاكنون در نظر گرفته شده است. البته اين را هم بايد اضافه كنم كه يك سري از استان‌ها هم هستند كه بنا به شرايط كشور اين اتباع نمي‌توانند حضور داشته باشند. اين قانون بر آنچه ما در حال تدوينش هستيم مقدم است.
الان آماري از ميزان دانشجويان پرستاري غيرايراني كه در دانشگاه‌هاي كشور مشغول تحصيل هستند داريد؟
سالانه 44 هزار دانشجوي پرستاري از كارشناسي تا دكترا در كشورمان مشغول به تحصيل هستند و هر سال 11هزار نفر از آنها فارغ‌التحصيل مي‌شوند كه مربوط به تمامي گروه‌ها است اما آمار دقيقي از ميزان دانشجويان پرستاري اتباع كشورهاي ديگر در كشورمان نداريم.
تهيه اين پيش‌نويس به اين معنا است كه ما تاكنون پرستار فعال غيرايراني در سيستم بهداشت و درمان ايران نداشته‌ايم؟
چرا. قبلا به صورت غيررسمي اين اتفاق مي‌افتاد. گاهي با ما مكاتبه مي‌شد و در جاهايي كه اتباع ايراني نبودند و صلاحيت فرد مورد نظر تاييد مي‌شد و با ذكر همه شرايطي كه نام بردم، مجوز داده مي‌شد. با توجه به اينكه ديديم درخواست گروهي از افرادي كه در ايران مقيم مي‌شوند را مي‌توانيم پاسخ دهيم، تصميم گرفتيم كه اين پيش‌نويس را تهيه و اين دغدغه اتباع مقيم كشور مرتفع شود. اما اينكه به نتيجه برسد يا نه و اينكه كي به ثمر بنشيند همه به قوانين كشور بستگي دارد و مهم‌تر اينكه وقتي بحث اتباع بيگانه است بحث‌هاي امنيتي هم مطرح مي‌شود و باز هم بايد تاكيد كنم كه هيچ‌يك از اين شرايط و مواردي كه گفتم نهايي نشده و فقط در حد پيش‌نويس است.
اين موضوع نظر مراجع مسوول در مورد بحث‌هاي امنيتي اغلب ميزان تاثيرگذاري بالايي در اجرايي شدن يا نشدن طرح‌ها دارند. هيچ مذاكره‌اي در اين مورد ميان شما و نهادهاي مربوط انجام شده؟
چون هنوز فاز اوليه كار را طي مي‌كنيم بايد اول پيش‌نويس را نهايي كنيم تا با اين عزيزان جلسه مشترك بگذاريم و نظرشان را جويا شويم. نه، هنوز به آن مرحله نرسيده‌ايم.
اين آيين‌نامه اگر واقعا به مرحله اجرا درآيد محدوديتي براي جذب در بخش دولتي يا غيردولتي دارد؟
خير. آيين نامه‌اي كه از سمت وزارت بهداشت به دانشگاه‌ها ابلاغ مي‌شود براي تمام مراكز اعم از دولتي و خصوصي لازم‌الاجرا است.
چقدر اميدواريد كه باز كردن راه براي نيروهاي باصلاحيت غيرايراني بتواند به بدنه بهداشت و درمان كشور كمك كند؟
در گروه پرستاري كشورمان به لحاظ نيروي پرستاري با استانداردهاي دنيا فاصله دارد. اين شايد بتواند در مناطقي كه كمبود داريم نيازمان را مرتفع كند و در ضمن شايد بتواند براي كساني كه صلاحيت دارند و جوياي كار هستند ثمري داشته باشد و آنها را از مزاياي قانوني و حقوقي بهره‌مند كند.
پس نگاهي هم به اين داريد كه اين دسته از پرستاران را راهي مناطق كمتربرخوردار كنيد كه شايد به طريق ديگري نشود كمبود نيروي‌شان را جبران كرد.
حتما اين‌طور نيست كه در مناطق محروم كمبود داشته باشيم. خيلي مواقع در نقاطي كه امكانات خوبي دارند هم كمبود نيروي پرستاري داريم. گفتم سالانه 11 هزار پرستار از دانشگاه فارغ‌التحصيل مي‌شوند كه اگر همين ميزان هم سالانه جذب شود، در افق 1404 كه سند چشم‌انداز وزارت بهداشت است مي‌توانيم به استانداردها نزديك شويم. ما فعلا در روند جذب مشكل داريم چون بايد براي جذب پرستاران (چه اتباع بيگانه و چه شهروندان ايراني) منابعي هم در نظر گرفته شود و با توجه به شرايطي كه كشورمان درگير آن است نياز داريم كه شايد بتوانيم در گروه‌هاي پرستاري جذب بيشتري داشته باشيم. به‌طور خاص در حوزه نيروي انساني شاخصي كه داريم به ازاي هر تخت در بيمارستان‌ها و مراكز درماني 1.1 نيروي گروه پرستاري است، شامل نيروهاي اتاق عمل، هوش‌بري و پرستاري. استانداردها در دنيا بين 2 تا 2.5 است و ما سعي داريم به اين استاندارد نزديك شويم؛ كمااينكه در آزمون استخدامي هم كه الان ثبت‌نامش شروع شده حدود 5 هزار نفر از 10 هزار مجوز استخدامي كه داريم مربوط به گروه‌هاي پرستاري است. فكر مي‌كنم اگر جذب گروه‌هاي مختلف را بيشتر كنيم بيشتر مي‌توانيم اين كمبودها را برطرف كنيم و كيفيت مراقبت از بيماران را بالا ببريم.