كره شمالي بعد از دو سال برنامه شليك موشك از زيردريايي را احيا كرد
قدرت‌نمايي «كيم» در آستانه از سرگيري مذاكرات
شهاب شهسواري
كره شمالي درست يك روز بعد از آنكه اعلام كرد، آماده است مذاكرات با ايالات متحده امريكا در مورد خلع سلاح هسته‌اي را از سر بگيرد با يك آزمايش موشكي بار ديگر در صدر خبرهاي جهان قرار گرفت. بر اساس ارزيابي دولت
كره جنوبي، موشكي كه صبح چهارشنبه از سواحل شرقي كره شمالي شليك شد احتمالا يك موشك بالستيك شليك شده از زيردريايي است. موشكي كه بعد از طي 450 كيلومتر در منطقه اقتصادي انحصاري ژاپن فرود آمد. شوراي منيت ملي كره جنوبي در سئول «نگراني شديد» خود را به دليل پرتاب موشك در روز چهارشنبه اعلام كرده است. بر اساس اطلاعاتي كه ارتش كره جنوبي منتشر كرده، موشك شليك شده از سواحل كره شمالي، فاصله 450 كيلومتري طي كرده و در اوج مسير خود 910 كيلومتر از سطح دريا ارتفاع گرفته است. تصور مي‌شود موشكي كه در اين آزمايش استفاده شده يك موشك از كلاس پوك‌گوك‌سونگ است كه آخرين بار 3 سال پيش آزمايش شده بود. در صورت تاييد شليك اين موشك از يك زيردريايي اين اولين بار از سال 2016 است كه كره شمالي اقدام به آزمايش چنين موشكي مي‌كند. ژاپن شليك شدن اين موشك از يك زيردريايي را تاييد يا تكذيب نكرده و كره شمالي هنوز جزييات دقيقي از اين آزمايش منتشر نكرده است.
پيام به توكيو
نخست‌وزير ژاپن در واكنش به فرود اين موشك در آب‌هاي انحصاري اين كشور، اقدامات پيونگ‌يانگ را شديدا محكوم كرد و اين آزمايش‌هاي موشكي را «نقض قطعنامه‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد» توصيف كرد. آبه شينزو، نخست‌وزير ژاپن تاكيد كرده است «كشورش به همكاري با ايالات متحده [امريكا] و جامعه بين‌الملل ادامه مي‌دهد و از هيچ اقدامي براي حفاظت و نگهداري از امنيت مردم فروگذار نخواهد كرد.» اين اولين بار در دو سال گذشته است كه يك موشك كره شمالي در مناطق تحت كنترل ژاپن فرود مي‌آيد. آخرين بار ماه نوامبر سال 2017 بود كه يك موشك كره شمالي به منطقه اقتصادي انحصاري ژاپن رسيد. هر چند آزمايش دو سال پيش به دليل عبور موشك بالستيك شليك شده از فراز آسمان شمالي‌ترين نقطه خاك ژاپن بسيار جنجالي و باعث شد تا دولت ژاپن براي همه شهروندان منطقه وضعيت هشدار اعلام كند. منطقه اقتصادي انحصاري ژاپن شعاع 370 كيلومتري از سواحل اين كشور را در بر مي‌گيرد و لزوما به معناي آب‌هاي سرزميني و داخلي اين كشور نيست. با اين حال كونو تارو، وزير دفاع ژاپن اين اقدام را «يك تهديد جدي عليه امنيت ملي ژاپن» توصيف كرده و آن را «اقدامي به شدت مشكل‌آفرين و خطرناك» خوانده است كه مي‌تواند امنيت كشتي‌ها و هواپيماهاي ژاپني را به خطر بيندازد.
به نوشته نيويورك تايمز، اقدام اخير پيونگ‌يانگ، پيامي روشن به ژاپن است كه اين كشور توانايي هيچ اقدامي در مقابله با تهديدات كره شمالي را ندارد. نيويورك تايمز مي‌نويسد در شرايطي كه امريكا، روسيه، كره جنوبي و چين در دو سال گذشته مذاكراتي را با پيونگ‌يانگ انجام داده‌اند، واشنگتن توكيو را كاملا دور زده است و از مذاكرات دور نگه داشت. همزمان تلاش ژاپن براي اجراي بدون نقص تحريم‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد عليه كره شمالي هم به رويكرد انتقام‌جويانه عليه ژاپن دامن زده است. نيويورك‌تايمز همچنين برگزاري المپيك تابستان سال آينده در توكيو را يكي ديگر از انگيزه‌هاي تهديدهاي اخير كره شمالي مي‌داند و معتقد است در شرايطي كه ژاپن به شدت نيازمند تامين امنيت سرزمين‌هاي خود در آستانه المپيك است، تهديدهاي نظامي كره شمالي مي‌تواند به يك اهرم قوي براي گرفتن امتيازهاي بيشتر از ژاپن توسط پيونگ‌يانگ تبديل شود.
بهره‌برداري از ضعف ترامپ
سوزان ديماجو، پژوهشگر موقوفه كارنگي براي صلح بين‌الملل به نيويورك تايمز مي‌گويد:«رهبران كره شمالي، وضعيت تضعيف شده دولت امريكا را مي‌بينند و معتقدند كه مي‌توانند از سقوط جايگاه دولت ترامپ به دليل مطرح شدن استيضاح و كاهش محبوبيت ترامپ در نظرسنجي‌ها بهره‌برداري كنند.» به اعتقاد اين پژوهشگر «احتمالا رهبر كره شمالي نياز شديد ترامپ به يك پيروزي ديپلماتيك را بعد از شكست‌هاي او در توافق با طالبان براي خروجي نظاميان امريكايي از افغانستان همچنين ناتواني‌اش در برگزاري يك ديدار با حسن روحاني، رييس‌جمهور اسلامي ايران در حاشيه مجمع عمومي سازمان ملل احساس كرده‌اند. آنها احساس مي‌كنند اكنون در موقعيت بسيار قدرتمندي قرار دارند تا بتوانند از نقطه ضعف‌هاي دونالد ترامپ حداكثر بهره‌برداري را ببرند.» لي سونگ يون، استاد مطالعات كره در دانشكده فلچر دانشگاه تافتس در مورد تقارن اظهار آمادگي پيونگ‌يانگ براي مذاكره با آزمايش موشكي اخير به الجزيره مي‌گويد:«كره شمالي تاكنون بارها و بارها توانسته است با استفاده از سياست چماق و هويج امريكا را فريب بدهد و حداكثر موفقيت را از اين سياست كسب كند.» مينتارو اوبا، ديپلمات پيشين امريكايي نيز در گفت‌وگو با الجزيره همين نكته را تاييد مي‌كند و مي‌گويد:«كره شمالي در حالي اقدام به فشار بيشتر مي‌كند كه تقريبا اطمينان دارد با وجود اين رفتارش مذاكرات با امريكا به خطر نخواهد افتاد. آنها ارزيابي كرده‌اند كه ايالات متحده تمام تخم‌مرغ‌هاي خود را در سبد اين مذاكرات قرار داده و در نتيجه در مقابل چنين آزمايش‌ها و پرتاب‌هاي موشكي، هيچ موضعگيري محكمي انجام نمي‌دهد.»
سخنگوي وزارت خارجه ايالات متحده امريكا بدون اشاره به احتمال نقض تعهدات كره شمالي بر اساس قطعنامه‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد از پيونگ‌يانگ خواسته است تا «از هر گونه اقدام تحريك‌آميز خودداري كند.» مورگان اوتاگوس، سخنگوي وزارت خارجه ايالات متحده امريكا گفته است:«ما خواهان جلوگيري از هر گونه اقدام تحريك‌آميز از سوي آنان هستيم و خواستار رعايت تعهدات بر اساس قطعنامه‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد و استمرار مشاركت در مذاكرات جدي و پايدار براي مشاركت در تضمين صلح و ثبات در شبه جزيره كره و رسيدن به خلع سلاح اتمي هستيم.»
دولت كره شمالي روز سه‌شنبه اعلام كرده بود بعد از چندين ماه توقف مذاكرات با ايالات متحده امريكا از روز شنبه مذاكره با واشنگتن را در يك ملاقات كاري ميان مديران وزارت خارجه دو كشور از سر خواهد گرفت. دو كشور از زمان ترك مذاكرات توسط دونالد ترامپ در ويتنام تاكنون مذاكرات خود را متوقف كرده بودند. هر چند يك ملاقات دوجانبه ميان رييس‌جمهور امريكا و رهبر كره شمالي در منطقه غيرنظامي بين دوكره همچنين چندين نامه‌نگاري ميان اين دو رهبر انجام شده است اما رايزني در مورد برنامه هسته‌اي كره شمالي و فرآيند خلع سلاح و رفع تحريم‌هاي بين‌المللي از اسفند ماه سال گذشته متوقف شده بود. اين نهمين آزمايش موشكي كره شمالي از تير ماه سال جاري تاكنون محسوب مي‌شود. پيش از اين دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا در واكنش به آزمايش‌هاي موشكي كره شمالي گفته بود اين اقدامات را نقض تعهد تلقي نمي‌كند و اعلام كرد كه از نظر او دولت كره شمالي در مورد موشك‌هاي كوتاه‌برد هيچ تعهدي به امريكا نسپرده است. يك مقام ارشد وزارت خارجه امريكا به شرط پنهان ماندن نامش در پاسخ به خبرگزاري رويترز گفته است:«ما از گزارش‌ها در مورد پرتاب احتمالي يك موشك توسط كره شمالي آگاه هستيم و به رصد شرايط و مشورت با متحدان‌مان در منطقه ادامه مي‌دهيم.»