ترامپ، سوريه و خيانت به كردها
ترجمه: هديه عابدي
تصميم امريكا براي خارج كردن نيروهاي نظامي خود از شمال‌شرق سوريه چه پيامدهاي ديپلماتيك و سياسي دربر دارد؟ در ششم اكتبر 2019 كاخ سفيد ناگهان اعلام كرد امريكا مي‌خواهد نيروهاي نظامي خود را از شمال‌شرق سوريه خارج كند تا بدين وسيله شرايط براي عمليات تركيه عليه كردهاي منطقه فراهم شود. اين تصميم دولت دونالد ترامپ را بايد باتوجه به روابط نه چندان خوب امريكا و تركيه مورد بررسي قرار داد. اين تصميم همچنين منافع استراتژيك امريكا در سوريه را تهديد كرده، سياستگذاري كاخ سفيد را زير سوال برده، روابط ترامپ با متحدان جمهوريخواهش را در اين برهه حساس تحت‌تاثير قرار داده و متحدان امريكا را درباره تعهد و وفاداري اين كشور دچار ترديد مي‌كند.
سوريه، كردها و روابط تيره و تار امريكا و تركيه
تصميم به خروج نظاميان امريكا از شمال‌شرق سوريه در شرايطي اتخاذ شد كه روابط واشنگتن و آنكارا به چند دليل تيره و تار شده است؛ شك تركيه به دست داشتن واشنگتن در كودتاي نظامي نافرجام 2016، روابط اردوغان با پوتين و تصميم تركيه براي خريد سيستم ضدموشكي اس-400 از روسيه، اقدام تلافي‌جويانه امريكا براي اخراج تركيه از پروژه
اف-35 و مبارزه عليه نيروهاي داعش در سوريه. يكي از دشمنان تركيه در منطقه، نيروهاي دموكراتيك سوريه «اس‌دي‌اف» هستند كه از سوي كردها رهبري مي‌شوند و متحد نظامي اصلي امريكا در سوريه به‌شمار مي‌روند. اردوغان «اس‌دي‌اف» را
به عنوان يك گروه تروريستي كرد مي‌شناسد كه متحد حزب كارگران كردستان «پ‌ك‌ك» هستند و در تركيه براي اعلام استقلال منطقه كردنشين اين كشور مي‌جنگند. نيروهاي «اس‌دي‌اف» كه از سوي امريكا براي مقابله با داعش به كار گرفته شده بودند اكنون پس از گذشت هشت سال از جنگ داخلي تقريبا يك‌چهارم از خاك سوريه را دراختيار دارند. اين مساله براي آنكارا يك تهديد امنيتي محسوب مي‌شود. تركيه از ظهور يك منطقه نيمه مستقل تحت نظارت كردها در نزديكي مرزهاي خود هراس دارد، چراكه اين مساله ممكن است جمعيت كرد سركش تركيه را نيز به جدايي‌طلبي تحريك كند. براي جلوگيري از وقوع اين اتفاق، تركيه قصد دارد منطقه حائلي در مرز خود با سوريه ايجاد كرده و پناهندگان سوري را در آن اسكان دهد تا بدين‌ترتيب عرب‌هاي اهل سنت را جايگزين كردها كند. همچنين اردوغان احتمالا به اين فكر كرده كه اقدام نظامي عليه كردها در سوريه باعث افزايش محبوبيت او در كشورش مي‌شود و مي‌تواند از اين موضوع
به منظور كاهش فشارهاي سياسي در داخل تركيه استفاده كند.
خروج نظاميان امريكايي از سوريه و به خطر افتادن منافع امريكا
خروج نظاميان امريكايي كه روز يكشنبه اعلام شد اساسا تكرار همين اتفاق در دسامبر سال گذشته بود. در ماه دسامبر 2018 رييس‌جمهور ايالات‌متحده ضمن اعلام پيروزي بر داعش، عنوان كرد كه نيروهاي نظامي امريكا را از سوريه خارج خواهد كرد. اين تغيير سياست راديكال و ناگهاني باعث زير سوال رفتن تلاش‌هاي امريكا براي ريشه‌كن كردن داعش و به خطر افتادن منافع واشنگتن نه تنها در سوريه بلكه در كل خاورميانه شده و همچنين موجب شد جيمز متيس، وزير دفاع وقت امريكا و برت مك‌گورك، نماينده ويژه اين كشور در موضوع داعش از سمت خود استعفا دهند. از آن زمان تاكنون اين شرايط استراتژيك تغيير زيادي نداشته، داعش هنوز به‌طور كامل مغلوب نشده و روسيه و ايران نيز همچنان از بشار اسد حمايت مي‌كنند. ترامپ براي توجيه كارهاي خود يك توفان توييتري به راه انداخت. او در يكي از پيام‌هاي توييتري خود نوشت: «اكنون زمان آن رسيده كه سربازان‌مان را به خانه برگردانيم و خود را از شر اين جنگ‌هاي پايان‌ناپذير مضحك كه اغلب قبيله‌اي هستند خلاص كنيم. ما زماني مي‌جنگيم كه به نفع‌مان باشد و تنها براي پيروزي مبارزه مي‌كنيم.» او در پيام ديگري ادعا كرد: «من به اين دليل از سوي مردم انتخاب شده‌ام كه كشور را از شر اين جنگ‌هاي پايان‌ناپذير مضحك خلاص كنم؛ جنگ‌هايي كه در آن ارتش بزرگ ما براي مردمي مي‌جنگند كه اصلا از امريكا خوش‌شان نمي‌آيد.»
هجوم متحدان جمهوريخواه به ترامپ
در اتفاقي نادر جمهوريخواهان در ساختمان كنگره ايالات‌متحده به دموكرات‌ها پيوسته و تصميم ترامپ مبني بر تنها گذاشتن كردها در برابر تركيه را يكصدا محكوم كرده‌اند. همان‌طوري كه نانسي پلوسي، رييس دموكرات مجلس نمايندگان امريكا به ترامپ هشدار داد اين «تصميم خطرناك» را اجرا نكند، ميچ مك كانل، رهبر اكثريت جمهوريخواه سنا نيز هشدار داد كه «خروج عجولانه نيروهاي امريكايي از سوريه تنها به سود روسيه، ايران و بشار اسد خواهد بود.» مك كانل از ترامپ خواست به جاي عقب‌نشيني، «قدرت رهبري امريكا» را در منطقه نشان دهد. ميت رامني، منتقد هميشگي ترامپ از «خيانت» به كردها انتقاد كرده و درخصوص احتمال وقوع يك فاجعه انساني هشدار داد. ليندسي گراهام، يكي از وفادارترين حاميان ترامپ، او را براي اتخاذ تصميمي «كوته‌فكرانه و غير‌مسوولانه» سرزنش و او را به دروغگويي آشكار درخصوص داعش متهم كرد. او همچنين تهديد كرد كه با تصويب قطعنامه‌اي از سوي نمايندگان هر دو حزب مجلس، او را وادار به تغيير اين سياست مي‌كند. ماركو روبيو، از ديگران متحدان مورد اعتماد ترامپ نيز از اين تصميم به عنوان «يك اشتباه بزرگ كه پيامدهاي آن بسيار فراتر از خاك سوريه را دربر مي‌گيرد» ياد كرد. رند پال، عضو جمهوريخواه سنا تقريبا تنها كسي بود كه از تصميم ترامپ حمايت كرد. او گفت: ترامپ
بار ديگر با متوقف كردن جنگ‌هاي بي‌پايان ما و اجراي صحيح سياست «اول امريكا» به يكي ديگر از وعده‌هاي انتخاباتي خود عمل كرد. تصميم رييس‌جمهور در مورد سوريه، درست در زماني كه ترامپ نياز به حمايت سناتورهاي جمهوريخواه دارد تا از استيضاح دموكرات‌ها خلاص شود، آنها را بر ضد او كرده است.
خيانت به كردها و وفاداري امريكايي
موضع اعلام شده امريكا اين است كه از عمليات نظامي تركيه نه حمايت كرده و نه آن را تاييد مي‌كند. اما اين سياست موجب ناراحتي كردهايي مي‌شود كه در جنگ با داعش بيش از 11000 كشته داده‌اند. ترامپ درمورد رنج كردها بي‌تفاوت عمل كرد و عملا همكاري آنها در جنگ با داعش را به صورت يك معامله ديد؛ كردها در كنار ما جنگيدند، اما براي اين كار مقادير زيادي پول و تجهيزات در اختيارشان قرار گرفت.» شايد بتوان تصميم به رها كردن كردها به حال خودشان را در سايه عملي كردن وعده‌هاي انتخاباتي يا به عنوان بخشي از «توافق» براي بازسازي روابط امريكا و تركيه توجيه كرد، اما اكثرا بر اين باورند كه اين تصميم تنها خيانت به يكي از متحدان ايالات‌متحده بوده است. اين موضوع باعث مي‌شود كه ارزش تعهد و وفاداري امريكايي براي دوستان و دشمنان به يك اندازه زير سوال برود. ميزان تاثيرگذاري آسيبي كه به اعتبار امريكا وارد مي‌شود، بسيار فراتر از خاك سوريه و سرنوشت كردها خواهد بود.