صادق، معاون وزير راه و شهرسازي:
مشاركت مردم نوسازي بافت‌هاي فرسوده را تسريع مي‌كند
گروه اجتماعي |فرزانه صادق‌مالواجرد، معاون شهرسازي و معماري وزير راه و شهرسازي و دبير شوراي عالي شهرسازي كشور درباره بافت‌هاي فرسوده تهران مي‌گويد: دو موضوع در بافت‌هاي فرسوده مدنظر بوده است؛ تطبيق بافت‌هاي فرسوده بر شاخص‌هاي مصوب شوراي عالي و ديگري در مورد ضوابط و مقررات ويژه مربوط به بافت‌هاي فرسوده. همان‌گونه كه مي‌دانيد، بافت‌هاي فرسوده به بافت‌هايي گفته مي‌شد كه سه شاخص ريزدانگي، ناپايداري و نفوذپذيري را با هم داشتند. آنچه در ادامه مي‌خوانيد نگاه اين مقام مسوول درباره وضعيت بافت فرسوده و همين‌طور وضعيت ساماندهي دانشگاه تهران و اطراف آن است.
بافت‌هاي فرسوده يكي از چالش‌هاي شهر تهران است. در دوره‌هاي قبلي گفته مي‌شد كه به دليل اختلاف ميان مديريت شهري و دولت، نوسازي بافت‌هاي فرسوده موفق نبوده است. اما الان با گذشت بيش از 2 سال از روي كار آمدن مديريت شهري جديد باز هم شاهد تحولي اساسي در روند نوسازي بافت‌هاي فرسوده نبوده‌ايم. شوراي عالي شهرسازي در اين زمينه ورود پيدا نكرده است؟
ما در مقوله بافت‌هاي فرسوده از دو منظر ورود پيدا كرديم؛ يكي تطبيق بافت‌هاي فرسوده بر شاخص‌هاي مصوب شوراي عالي و ديگري در مورد ضوابط و مقررات ويژه مربوط به بافت‌هاي فرسوده. همان‌گونه كه مي‌دانيد، بافت‌هاي فرسوده به بافت‌هايي گفته مي‌شد كه سه شاخص ريزدانگي، ناپايداري و نفوذپذيري را با هم داشتند. در شهر تهران بنا بر ضوابط طرح تفصيلي اگر محدوده‌اي فقط داراي ويژگي ناپايداري بود، در زمره بافت‌هاي فرسوده تلقي مي‌شد و مالكان آن محدوده مي‌توانستند از طبقات تشويقي و تسهيلات ساخت و ساز در بافت‌هاي فرسوده بهره‌مند شوند و اين‌گونه مساحت بافت‌هاي فرسوده در شهر تهران تفاوت معناداري پيدا كرد و بعضا مناطق شمالي هم به واسطه شاخص ناپايداري مشمول طبقات تشويقي در ساخت و ساز شدند! شوراي عالي كه در سنوات قبلي به اين مساله ورود پيدا كرده و به جهت تعديل در مساحت اين بافت‌ها بر لزوم دارا بودن هر سه شاخص تاكيد كرد. در خصوص ضوابط و مقررات هم مواردي چون عرض معبر، تراكم، پاركينگ و... متفاوت از ساير ساخت و سازهاست. نكته بسيار مهم ديگر اينكه نوع ضوابط و اقدام در محدوده بافت‌هاي تاريخي و بافت‌هاي فرسوده كاملا متفاوت است و اين مهم در مصوبات شوراي عالي هم مورد تاكيد است. از طرفي فراموش نكنيم هر جا كه نوسازي بافت‌هاي فرسوده با مشاركت مردم همراه بوده، با سرعت و كيفيت بسيار بهتري پيش رفته است و با همين رويكرد تفاهمنامه‌اي بين شهرداري و وزارت راه و شهرسازي امضا شد كه 4/4 هكتار از محله سيروس به تسهيل‌گري داده شود كه بتواند به عنوان يك حلقه واسط، تسهيلات دولت و تشويق‌هاي شهرداري را بين مالكان اين محدوده توزيع كند.
طرح توسعه دانشگاه هم از آن طرح‌هايي است كه چند سالي است مطرح شده ولي هنوز نتيجه‌اي در مورد چگونگي اجرا و نتايج آن منتشر نشده است. بالاخره سرنوشت اين طرح قديمي و چندين ساله به كجا رسيده است؟
طرح ساماندهي دانشگاه تهران از دهه 70 مطرح شد. اين طرح مبتني بر اين بود كه دانشگاه تهران و محيط پيرامون آن بايد به گونه‌اي توسعه پيدا كند كه تمامي كاربري‌هاي اطراف آن مرتبط و پشتيبان فعاليت‌هاي دانشگاه باشد. در مرحله بعد يك محدوده‌اي براي اين طرح در نظر گرفته شد كه از شمال به بلوار كشاورز و جنوب به خيابان انقلاب، غرب به 16 آذر و شرق به خيابان وصال محدود شده بود. اين محدوده از سوي شوراي عالي شهرسازي هم تاييد شد. بعد از اين به مرور طرح ساماندهي به طرح توسعه تغيير ماهيت پيدا كرد كه بار مالي زيادي را براي دانشگاه تهران به دنبال داشت. چون به هر حال دانشگاه بايد تمامي املاك و مستغلات پيرامون خودش را تملك و بعد از آن، طرح توسعه را در اين محدوده به صورت يكپارچه اجرا مي‌كرد. در سال 95 اين طرح به كميسيون ماده 5 ارسال شد تا بعد از تاييد به دبيرخانه شوراي عالي شهرسازي بيايد. همان موقع با اين طرح مخالفت‌هايي شد ولي در نهايت كميسيون ماده 5، با تاكيد بر عدم دخالت بزرگ مقياس در محدوده مركزي شهر تهران اين طرح را موكول به انجام برخي اصلاحات در مورد تراكم و بارگذاري كرد. در اين مدت ما مطالباتي را از سوي جامعه مدني، جامعه متخصصان، شهروندان ساكن پيرامون دانشگاه تهران و... داشتيم كه از تعلل 20 ساله و بلاتكليفي خود و همچنين عواقبي كه اجراي غيركارشناسي اين طرح داشت، انتقاد داشتند. جميع اين جهات در كنار مكاتباتي كه از بيت رهبري، مجلس، شوراي شهر، وزارت كشور و ساير نهادهاي مرتبط داشتيم، باعث شد تا دبيرخانه شوراي عالي شهرسازي به اين طرح ورود پيدا كند. طرح جديدي كه به ما ارايه شده بود، تاكيد داشت كه دانشگاه تهران به يك مركز دانش‌بنيان تبديل شود و فضاي پيراموني آن هم در همين راستا كاربري پيدا كند. يعني يك شهر توليد علم و ثروت. در نهايت كميته‌هاي تخصصي دلايل ارايه شده براي تغيير طرح از «ساماندهي» به «طرح توسعه»اي را كافي ندانستند و نتيجه در شوراي عالي شهرسازي و معماري مطرح شد و شوراي عالي هم ضمن تاكيد بر حفظ شأن و جايگاه دانشگاه تهران به عنوان نماد آموزش عالي كشور و حفاظت از ارزش‌هاي ملموس و ناملموس اين دانشگاه و بافت ارزشمند پيرامون آن، بر جلب اعتماد ساكنان و پرهيز از تضييع حقوق آنها تاكيد كرد. لذا حقوق مالكانه ساكنان پلاك‌هايي كه تملك نشده‌اند به رسميت شناخته و رويكرد تملك و تخريب و نوسازي بافت پيراموني دانشگاه تهران متوقف شد. همچنين مقرر شد دانشگاه تهران بخش‌هايي را كه تملك كرده را در قالب طرح «ساماندهي» و نه «توسعه» سامان دهد و مواردي كه تملك نشده؛ مالكان از حقوق مالكانه خود برخوردارند و كاربري آنها بر اساس طرح ساماندهي و در چارچوب فعاليت‌هاي پشتيبان دانشگاه و ضوابط سازمان ميراث فرهنگي، تعريف خواهد شد.