مهم‌ترین فلسفه مالیات بر ارزش‌افزوده ایجاد شفافیت است

الياس حضرتي، نماينده تهران و رييس كميسيون اقتصادي مجلس شوراي اسلامي، در برنامه «صبح بخير ايران» به ارايه توضيحاتي در خصوص ماليات بر ارزش‌افزوده و معافيت‌هاي مربوط به آن پرداخت. رييس كميسيون اقتصادي مجلس در پاسخ به سوال مجري برنامه درباره مدت‌زمان اجراي ماليات بر ارزش‌افزوده گفت: اين قانون 2 دوره پنج‌ساله، يعني حدود 10 سال، تا به حال اجرا شده است. او در پاسخ به اين سوال كه نگاه مجلس در اين خصوص ادامه طرح است يا نكات جديدي مد نظر نمايندگان در اين باره قرار دارد، عنوان كرد: ماليات بر ارزش‌افزوده در دنيا سال‌هاي سال است كه اجرا مي‌شود. 100 تا 150 سال و حتي در برخي از كشورها حدود 200 سال است كه اين كار انجام مي‌شود. در كشور ما 10 سال است كه شروع شده و 2دوره پنج‌ساله به صورت آزمايشي به اجرا درآمده است. رييس كميسيون اقتصادي مجلس درباره اهداف اجراي قانون ماليات برارزش افزوده توضيح داد: اجراي اين قانون اهداف مختلفي دارد. در دنيا با توجه به تجربيات در حكومتداري، جلب رضايت مردم و ايجاد شفافيت براي اقتصاد و مناسبات مالي موجود در جامعه، و همين‌طور درآمد ايجادشده براي دولت‌ها، ماليات بر ارزش‌افزوده را به عنوان بهترين وسيله براي تنظيم امور اقتصادي در برنامه‌هاي خود قرار داده‌اند.رييس كميسيون اقتصادي مجلس ادامه داد: در كشور ما- كه به خصوص با مشكل نفت هم روبه‌رو هستيم و سياست كلي به سمتي رفته كه نگاه جدي به اقتصاد بدون نفت داشته باشيم و بودجه كشور را بر اساس اقتصاد بدون نفت و بودجه بدون نفت تنظيم كنيم- نقش ماليات‌ها بسيار جدي‌تر شده است. حضرتي با اشاره به انواع ماليات توضيح داد: در انواع ماليات‌، ماليات‌ مستقيم و غيرمستقيم داريم كه عمدتاً در ماليات بر ارزش‌افزوده خود را نشان مي‌دهد. ماليات بر ارزش‌افزوده در واقع به كالا و خدمات تعلق مي‌گيرد. اين نماينده مجلس با بيان اينكه تمامي تلاش قانون‌گذاران اين است كه اين ماليات به مصرف‌كننده نهايي تعلق بگيرد، گفت: همچنين تلاش مي‌شود از سه موضوع پرهيز شود: اول به توليد اصابت نكند، دوم مشوق سرمايه‌گذار باشد، سوم به صادركننده هم كمك كند؛ يعني خيال صادركننده بابت ارزش‌افزوده راحت باشد.رييس كميسيون اقتصادي مجلس با تاكيد بر اينكه «ما تا به حال مميزمحور بوده‌ايم، يعني مميز مالياتي سرنوشت مؤدي مالياتي را مشخص مي‌كرد»، گفت: قانون ماليات بر ارزش‌افزوده در حال حاضر در حال تصويب در مجلس است. پيش از آن هم سامانه مؤديان مالياتي تصويب شده كه تمام فعاليت‌هاي اقتصادي را رصد مي‌كند؛ يعني شما از مميزمحوري به سمت سامانه ماليات‌محوري مي‌رويد. او افزود: هر كس هر اقدامي داشته، خريد، فروش، واردات، صادرات، فعاليت بانكي، پولي گذاشته يا برداشته و... همه اين فعاليت‌ها از اين پس در سيستم‌هاي مكانيزه و تراكنش‌هاي مالي مشخص است و سازمان مالياتي بر اساس ماده 169 قانون ماليات‌‌هاي مكرر موظف شده همه اين فعاليت‌ها را رصد كند. همه سازمان‌ها هم موظف شده‌اند در اين خصوص اطلاعات اوليه را در اختيار اين سامانه قرار دهند و حتي سازمان مالياتي اختيار دارد كه به همه سامانه‌ها و اطلاعات آنها دسترسي پيدا كند. بنابراين رفتن از مميزمحوري به سمت سامانه‌محوري يكي از ويژگي‌هاي اين قانون به حساب مي‌آيد. حضرتي در پاسخ به سوال ديگري مبني بر اينكه چه مواردي در قانون ماليات بر ارزش‌افزوده معاف شده است، با تاكيد بر اينكه اين قانون از اهميت زيادي براي مردم برخوردار است و نياز به صرف زمان بيشتري دارد، گفت: يكي از موضوعاتي كه در بحث ماليات بر ارزش‌افزوده وجود دارد بحث معافيت‌هاست كه هم در مجلس همكاران ما به آن حساسيت زيادي نشان دادند و هم براي مردم اهميت دارد. نماينده تهران در مجلس ادامه داد: اولاً يك تصور وجود دارد كه اگر معافيت به خيلي چيزها تعلق بگيرد در واقع يك نوع خدمت به آنجاست. در حالي كه در اين صورت شما با يك دست براي خدماتي كه دريافت كرده‌ايد و محصولاتي كه خريده‌ايد ماليات داده‌ايد اما آن دستي كه بايد ماليات بگيرد را معاف مي‌كنيد. در واقع اين معافيت به ضرر است.

او با اشاره به شفافيتي كه ماليات بر ارزش‌افزوده ايجاد مي‌كند، توضيح داد: نكته بعد در بحث معافيت‌ها اين است كه مهم‌ترين فلسفه ماليات بر ارزش‌افزوده ايجاد شفافيت اقتصادي است. تمام گردش مالي را روي صفحه شيشه‌اي به همه نشان مي‌دهد و مشخص مي‌كند كه همه چه فعاليت‌هايي دارند. شما وقتي معافيت ايجاد مي‌كنيد بخشي از اين حلقه به هم مي‌ريزد و فساد در آن به وجود مي‌آيد. رييس كميسيون اقتصادي مجلس افزود: البته ما در حال حاضر براي بخشي از قسمت‌ها معافيت قائل شده‌ايم و مقرر شده كه به معافيت آنها هم ادامه دهيم. از آن جمله محصولات كشاورزي و كشاورزان است؛ يعني كالاهاي كشاورزي و خدمات آن كلا معاف هستند، چون هم كشاورزي ما نياز به حمايت دارد و هم اينكه علاوه بر آن براي سازمان امور مالياتي سخت است كه در اين حوزه جمع‌آوري مالياتي داشته باشد. بايد 100 تومان خرج كند تا 70 تومان درآمد داشته باشد و برايش صرفه اقتصادي ندارد. نماينده تهران با اشاره به برخي از جهت‌گيري‌هاي اقتصادي كشور عنوان كرد: در برخي بخش‌ها هم جهت‌گيري اقتصاد ما را نشان مي‌دهد؛ به عنوان نمونه فرش دستباف. سياست ما هميشه حمايت از توليد فرش دستباف، دارو، بيمه زندگي و... بوده است. او با ذكر اينكه بيشترين سروصدا در بخش معافيت‌ها متعلق به مناطق آزاد تجاري بوده كه عمدتا در خود تلويزيون هم ميزگردهاي مختلفي برگزار شد، اضافه كرد: دليل اين معافيت‌ها اين است كه يك قانون 20ساله دارد؛ يعني از روز اول حاكميت به سرمايه‌گذار قول و وعده داده كه اگر اينجا سرمايه‌گذاري كنيد، از اين معافيت برخوردار هستيد. الان درست نيست كه وسط كار بگوييد ما اين قانون را لغو مي‌كنيم. رييس كميسيون اقتصادي مجلس تاكيد كرد: در هر صورت در منطقه آزاد تجاري امتيازهايي مستتر است كه به جاي سرمايه‌گذاري در سرزمين مادري به آنجا بروند. يكي از اين مشوق‌ها هم همين معافيت مالياتي است. در بحث استرداد مالياتي براي صادركننده‌ها، دادرسي مالياتي اقدامات ويژه‌اي انجام داده‌ايم كه لازم است مؤدي مالياتي و فعال اقتصادي ما در اين زمينه اطلاعات بيشتري داشته باشند.