محمدرضا عارف، رييس شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان روز گذشته با اعضاي ستاد اين شورا در استان تهران ديدار كرد، اما مهم‌تر از اصل اين ديدار، مسائلي بود كه اين نماينده تهران در بخش‌هايي از اين نشست به زبان آورد. اهميت آنچه عارف در اين جلسه گفت، از آن جهت بود كه از يك‌سو پاسخي بود به انتقاداتي كه به شخص او در جايگاه رياست فراكسيون اميد و البته شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان مطرح است و از سوي ديگر واكنشي بود به گلايه‌هايي كه اين اواخر از سوي برخي اصلاح‌طلبان، در قالب آنچه به عنوان «اصلاح اصلاحات» مطرح است، عنوان شده است. صحبت‌هاي عارف با اشاره به هفته وحدت اين‌طور شروع شد كه «رمز پيروزي انقلاب اسلامي وحدت كلمه بوده است و در سال‌هاي بعد از انقلاب هم در برابر حوادث ناگواري كه مي‌توانست كيان نظام را به مخاطره بيندازد، همدلي و اتحاد و همبستگي بين مردم و حاكميت بود كه ترفندهاي بدخواهان ملت ايران را ناكام گذاشت.» البته او به حاشيه‌هايي كه در چند سال اخير بعضا از سوي برخي جريان‌ها براي ايجاد تقابل ميان اركان نظام شكل گرفته است نيز اشاره كرد و گفت: «متاسفانه از تريبون‌هايي كه بايد منادي وحدت و همبستگي باشند، بعضا سخناني شنيده مي‌شود كه در راستاي ايجاد تفرقه در درون خانواده انقلاب است، جاي تعجب است. وقتي دولت و رييس‌جمهوري در صف مقابله با تحريم‌هاي ظالمانه قرار دارند، برخي داخل كشور به جاي آنكه در اين كارزار سخت پشتيبان دولتمردان باشند، با توهين و حمله به مديران دولتي، همسو با دشمنان اين نظام عمل مي‌كنند.» او در بخش ديگري از سخنان خود ويژگي كار سياسي را سعه‌صدر دانست و تصريح كرد: «در فعاليت‌هاي جبهه‌اي هر زمان سعه‌صدر از خود نشان داديم، موفق شديم و هر زمان به دنبال اعمال خواسته‌هاي فردي بوده‌ايم، شكست خورديم.»
بايد به دنبال اصلاح اصلاح‌طلبان باشيم
صحبت‌هاي عارف وقتي رنگي سياسي‌تر به خود مي‌گيرد كه روي سخنش متوجه اصلاحات و اصلاح‌طلبي مي‌شود. او تفكر اصلاح‌طلبي را در ذات مردم ايران معرفي مي‌كند و مي‌گويد: «امام خميني (ره) پيش و بعد از پيروزي انقلاب اسلامي روش و منش اصلاحي داشتند و پيروان خط امام نيز با تفكر اصلاح‌طلبي به‌دنبال حاكميت گفتمان اصلاحات در كشور بوده و هستند هر چند با مقاومت‌هايي روبه‌رو بوده‌ايم ولي براي تثبيت گفتمان اصلاحات در كشور هيچ‌گاه عقب‌نشيني نخواهيم كرد.»
خرداد سال گذشته بود كه حدود 100 نفر از جوانان اصلاح‌طلب در نامه‌اي خطاب به حجت‌الاسلام سيدمحمد خاتمي با انتقاد از نحوه عملكرد برخي منتخبان ليست‌هاي انتخاباتي مورد حمايت اين جريان سياسي، خواهان «اصلاح اصلاحات» شدند. موضوعي كه تا مدت‌ها محل بحث بود و بسياري هم از اين رويكرد حمايت كردند اما ديروز عارف در واكنشي به اين پيشنهاد گفت: «برخي مي‌گويند بايد به دنبال اصلاح اصلاح‌طلبي (اصلاحات) بود؛ اصلاح‌طلبي كه نياز به اصلاح ندارد؛ بهتر است بگويم بايد به دنبال اصلاح اصلاح‌طلبان باشيم.»
انتقاد از بازي در زمين رقيب
«برخي آيه يأس خواندن‌ها در داخل جبهه اصلاحات مطمئنا بازي كردن در زميني است كه رقيب ما طراحي كرده است» اين يكي ديگر از جملات عارف در نشست اخير بود؛ به نظر مي‌رسد منظور عارف افراد و احزابي هستند كه دست‌كم در چند ماه اخير انتقاداتي جدي نسبت به رويكرد شوراي عالي سياستگذاري و شخص عارف مطرح كرده‌اند. البته صحبت رييس شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان به همين يك جمله ختم نمي‌شود و او با هشدار به برخي افراد كه در زمين طراحي شده رقيب بازي مي‌كنند، مي‌گويد: «متاسفانه افرادي هم ماموريت‌شان دامن زدن به برخي اختلاف‌نظرهاي طبيعي در داخل خانواده اصلاحات است.»
عارف در مقام پاسخگويي به انتقادات موضوع طرح «سرا» هم به پيش كشيده و با بيان اينكه رمز پيروزي گفتمان اصلاح‌طلبي در انتخابات پيش‌رو را وحدت و انسجام و مشاركت مردم مي‌داند، مي‌گويد: «در انتخابات گذشته بر اساس ساز و كارهايي ليست انتخاباتي تهيه مي‌شد. در اين دوره هم بر اساس آسيب‌شناسي كه از نحوه بستن ليست‌هاي انتخاباتي انجام شد، كليات طرحي با عنوان «سرا» براي دموكراتيك‌تر شدن اين مكانيسم در شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان به تصويب رسيد كه البته جزييات آن با وسواس و با در نظر گرفتن نظرات نخبگان در كارگروه راهبردها در حال بررسي است.»
سخنان تند و قهرماني يك‌شبه
از 4 سال پيش يكي از انتقاداتي كه به كرات درباره «عارف» مطرح شد و برخي چهره‌هاي اصلاح‌طلب از جمله غلامحسين كرباسچي از آن صحبت كردند، موضوع «سكوت» محمدرضا عارف است. مساله‌اي كه پيش از اين هم عارف به آن پاسخ داده و گفته بود من به جاي آنكه از پشت تريبون مسائل را به جنجال بكشانم، تلاش مي‌كنم با رايزني‌هاي پشت‌پرده آن را حل و فصل كنم. در همين راستا بار ديگر عارف به انتقادهايي با اين مضمون واكنش نشان داد و گفت: «راهبرد ما در مجلس دهم آرامش و دوري از تنش بوده است و از اين راهبرد نتيجه گرفته‌ايم.» او گفته است: «با سخنان تند و آتشين مي‌شود يك‌شبه قهرمان شد، اما آيا نتيجه‌اي براي كشور و گفتمان اصلاحات دارد؟» او ادامه مي‌دهد: «فراكسيون اميد در حد بضاعت خود فعاليت‌هايي در به ثمر نشستن طرح‌هايي كه دغدغه مردم بود و همين‌طور جامعه مدني در آن لحاظ شده بود را به كار بست. از جمله طرح كاهش مجازات اعدام كه در ارزيابي سازمان ملل در مسائل حقوق بشري ايران تاثيرگذار بود يا طرح كاهش حبس كه دو فوريت آن در مجلس به تصويب رسيد و نظاير چنين طرح‌هايي كه اعضاي فراكسيون اميد طراح اوليه آن بوده‌اند.»
موافقت 50 درصدي
«محمد عطريانفر» از اعضاي شوراي مركزي حزب كارگزاران اما درباره «اصلا‌ِ اصلاح‌طلبان» كه عارف آن را به جاي «اصلاح اصلاحات» مطرح كرده، به «اعتماد» مي‌گويد: «من با 50 درصد صحبت‌هاي آقاي عارف در اين رابطه كه مي‌گويد بايد اصلاح‌طلبان اصلاح شوند، موافق هستم. اما اين موضوع خود محل بحث است؛ به عبارت ديگر بايد اصلاح‌طلبان و اصلاح‌طلبي را به اقتضاي زمان تدبير كنيم و در اين راستا مي‌توان گفت تدبير اصلاح‌طلبي در ظرف زمان، همان اصلاح اصلاح‌طلبي است.
بنابراين با آقاي عارف در بخش دوم صحبت‌هاي‌شان موافق هستم و من نيز مي‌گويم بايد اصلاح‌طلبان اصلاح شوند اما در بخش اول بهتر است، اجازه بدهند افرادي كه در بخش تئوريك و فلسفه سياسي صاحب‌نظر هستند، صحبت كنند و به تبيين آن بپردازند.»
اين فعال سياسي اصلاح‌طلب در پاسخ به اين پرسش كه منظور از تغيير اصلاح‌طلبي در ظرف زمان چيست، گفت: «اصلاحات گفتماني است كه به اقتضاي شرايط زماني عملكردهاي متفاوتي را از خود نشان مي‌دهد، دوستاني كه در حوزه تئوريك صاحب‌نظر هستند، اين تحول در تغيير عملكردها در حوزه اصلاحات را «اصلاح اصلاحات» نام‌گذاري كرده‌اند. او ادامه مي‌دهد: «حرف بر سر اين است كه هر اقدامي بايد در ظرف زماني خود رخ دهد و از آنجا كه شرايط و ظرف زمان متغير است، عملكردها نيز در آن حوزه تغيير مي‌كند. بنابراين بايد اصلاح‌طلبان نيز بر اين اساس تغيير كنند.»
پاسخ ما اين نبود
عطريانفر كه اتفاقا از افرادي است كه انتقاداتي را نسبت به محمدرضا عارف مطرح كرده است، درباره اين صحبت كه عارف گفته بود «با سخنان تند و آتشين مي‌شود، يك‌شبه قهرمان شد» به «اعتماد» مي‌گويد: «هر چند من با اين فرمايش آقاي عارف موافق هستم كه طرح سخنان آتشين به معناي پايان مسووليت‌ها نيست، اما بايد به ايشان بگويم اين پاسخ ما نيست.» او ادامه مي‌دهد: «حرف منتقدان به فراكسيون اميد اين نيست كه چرا سخن تند نمي‌گوييد؛ بلكه صحبت اين است كه چرا برون‌داد مناسبي نداشتيد و چرا متناسب با انتظاراتي كه وجود داشت، آن هم در راستاي يك پارلمان موفق عمل نشد؛ بنابراين به نظر مي‌رسد اين فرمايش آقاي عارف بيشتر از آنكه پاسخ به منتقدان باشد، دوري از پاسخگويي است.»