هنري كيسينجر، وزير خارجه اسبق امريكا در سخنراني مجمع اقتصادي جديد پيش‌بيني كرد
جنگ نظامي چين و امريكا پس از جنگ تجاري
گروه اقتصادي
هنري كيسينجر، وزير خارجه دولت نيكسون اواخر هفته گذشته در سخنراني مجمع اقتصادي جديد كه در پكن برگزار مي‌شد؛ ضمن اشاره به اين موضوع كه ادامه‌دار شدن تنش‌هاي تجاري بين چين و امريكا زمينه‌هاي وقوع جنگ نظامي بين آنها را افزايش مي‌دهد، گفت: «روابط بين اين دو كشور به دليل جدي بودن مشكلات بسيار تيره و تار خواهد بود. به گونه‌اي كه مذاكرات آلترناتيوي براي درگيري مسلحانه است و به محض اينكه مذاكرات تجاري به بن‌بست واقعي برسد، درگيري نظامي دور از ذهن نيست.» چندي پيش اخباري مبني بر رسيدن دو طرف به فاز اوليه يك توافق تجاري توسط وزارت بازرگاني چين منتشر شد؛ اما چند ساعت پس از آن، ترامپ ضمن رد امضاي قرارداد تا آينده‌اي نزديك، هرگونه كاهش تنش‌هاي تجاري را وابسته به افزايش تعهدات بيشتر چين دانست. به نظر مي‌رسد ترامپ عزم خود را براي اعمال فشار بيشتر به چين جزم كرده و تا رسيدن به مقصود خود كه توافقي چندجانبه است، لحظه‌اي از موضع خود كوتاه نمي‌آيد. كيسينجر شرايط فعلي بين دو ابرقدرت اقتصادي را به «كوهپايه جنگ سرد» توصيف كرد. به نظر اين تئوريسين سياسي، اگر توافقي حاصل نشود يا دو طرف براي رسيدن به يك توافق امتيازهايي به يكدگير ندهند، به زودي شاهد درگيري نظامي بين اين دو كشور خواهيم بود. به گونه‌اي كه اوضاع جهان را حتي سخت‌تر از جنگ جهاني اول مي‌كند. شرايطي كه در آن علاوه بر نابود شدن اقتصاد كشورهاي در حال توسعه و نوظهور بايد شاهد توليد سلاح‌هاي جديد نيز بود.
جنگ تجاري، برنامه‌اي از پيش تعيين شده
پيش از انتخابات رياست‌جمهوري امريكا، ترامپ يكي از اهدافش را مقابله با چين و اعمال تعرفه بر كالاهاي اين كشور به خصوص در حوزه تكنولوژي عنوان كرد، چراكه معتقد بود اين كشور بدون توجه به مالكيت معنوي، كالاهاي امريكايي را توليد و صادر مي‌كند. اولين اقدام ترامپ پس از ورود به كاخ سفيد و پيش از وضع تعرفه‌هاي سنگين، خروج از قرارداد شراكت ترنس-پاسيفيك يا TPP بود. اين قرارداد كه به نوعي شراكت بين كشورهايي از هر سطح توسعه است، شامل بندهايي براي كاهش يا حذف تعرفه‌هاي تجاري ميان كشورهاي عضو بود كه در واقع پشتوانه‌اي براي تجارت جهاني و تسهيل جهاني‌سازي به شمار مي‌آمد. پس از خروج امريكا از قرارداد TPP ترامپ در مارس سال گذشته ضمن انتشار خبر تعرفه‌بندي بر برخي كالاهاي چيني، شروع جنگ اقتصادي كه در كمپين‌هاي انتخاباتي‌اش وعده آن را داده بود، در مقياسي وسيع‌تر اعلام كرد. چندي بعد چين نيز با وضع تعرفه بر كالاهايي همچون طلا اين اقدامات را محكوم كرد و درصدد مقابله با آنها بر آمد. اقدامات متقابل چين و امريكا تاكنون نه تنها هزينه‌هايي را به اقتصاد جهان بلكه به فعالان اقتصادي دو كشور وارد كرده است. طبق برآوردهاي «بلومبرگ» در صورت تداوم تنش ميان پكن و واشنگتن، متوسط رشد اقتصادي جهان به ميزان 0.6 درصد تا سال 2021 كاهش خواهد يافت. موضوع نگران‌كننده‌اي كه علاوه بر افزايش ركود و بيكاري، خطراتي مانند افزايش بدهي جهاني را نيز در پي خواهد داشت. با گذشت بيش از 18 ماه از جنگ تجاري و كاهش رشد اقتصادي جهان همچنين تحميل هزينه‌هايي گزاف بر كشورها به نظر مي‌رسد زمان رسيدن به توافق طولاني‌تر خواهد بود. پس از كمرنگ شدن حصول توافق، نهادهايي همچون صندوق بين‌المللي پول و بانك جهاني ضمن تعديل پيش‌بيني‌هاي خود، از خطر ورود اقتصاد جهاني به دوران ركود خبر دادند. هر چند به زعم اين نهادها، اقتصاد جهان به دليل مسائل ديگري همچون تنش‌ها در خاورميانه و آينده نامعلوم بريتانيا پس از برگزيت، وارد ركود شده است. اما نتيجه‌بخش نبودن مذاكرات بين دو قدرت اقتصادي بر مشكلات جهان مي‌افزايد. در آن صورت برون‌رفت از آن نيازمند برنامه‌هاي طولاني مدت است. نبايد از اين نكته غافل شد كه كشورهاي وابسته به نفت و اقتصادهاي نوظهور به دلايلي همچون كاهش تقاضاي جهاني نفت و حساسيت بازار سرمايه به خصوص بورس‌هاي مهم دنيا از اخبار جنگ تجاري، ضرر بيشتري مي‌بينند.
نفت، چشم به مذاكرات چين و امريكا
معاملات در بازار نفت از زمان آغاز جنگ تجاري تغيير كرده است، چراكه هر سيگنالي دال بر نتيجه‌بخش بودن مذاكرات، با تغيير چشم‌انداز آينده اقتصادي جهان، قيمت نفت را نيز افزايش مي‌دهد. نمونه اين مدعا بهبود قيمت نفت در اوايل اكتبر به دليل خوش‌بيني پايان يافتن جنگ اقتصادي بود. در اوايل ماه گذشته ميلادي زمزمه‌هايي مبني بر نتيجه‌بخش بودن فاز اول مذاكره تجاري به وجود آمد كه برخي فعالان بازار آن را پيشرفت غيرمنتظره در ميانه جنگ تجاري مي‌دانستند. اما اين خوش‌بيني طولي نكشيد و پس از اعلام ترامپ مبني بر ناموفق بودن مذاكرات، مجددا قيمت نفت كاهش يافت. به نظر مي‌رسد جنگ اقتصادي باعث شد بازار نفت بيش از اوپك و تصميماتش، تحت تاثير توييت‌هاي ترامپ و اقدامات تلافي‌جويانه چين باشد. اما بازار طلا و بورس آسيا و امريكا نيز از تركش‌هاي جنگ تجاري در امان نماند. به گونه‌اي كه با هر خبري دال بر بهبود در روابط تجاري چين و امريكا طلا كاهش قيمت پيدا مي‌كند. روز گذشته و در پي دعوت مقامات چيني از امريكايي‌ها براي از سر‌گيري دور جديد مذاكرات تجاري، قيمت هر اونس طلا با كاهشي حدود 2.5 دلاري همراه بود و به 1469 دلار رسيد. تحليلگران معتقدند قيمت‌هاي فعلي نشان‌دهنده «انتظار سرمايه‌گذاران» براي خريد طلاست و بسته به پاسخ امريكايي‌ها مي‌تواند تغيير قيمت دهد و اگر كاخ سفيد روي خوش به دعوت چيني‌ها نشان ندهد، قيمت طلا بالاتر خواهد رفت.
امتياز سياسي در پس توافق تجاري
كيسينجر در بخش ديگري از سخنان خود به اعتراضات در هنگ‌كنگ نيز اشاره كرد. به نظر او ناآرامي‌ها در اين منطقه مي‌تواند آغازگر جنگ سرد بين چين و امريكا باشد. اين سياستمدار سابق ضمن اشاره به اين موضوع كه در حال حاضر پكن به دليل ناآرامي‌هاي هنگ‌كنگ توسط جامعه حهاني محكوم مي‌شود، توافق با امريكا را علاوه بر نقطه عطف اقتصادي، يك امتياز ويژه سياسي نيز براي چين مي‌داند. او در اين خصوص گفت: «چيني‌ها به خوبي مي‌دانند براي كاهش تنش تجاري و بهبود رشد اقتصادي، بايد به يك توافق جامع با امريكا برسند. در غير اين صورت اختلافات سياسي اين دو كشور دامنه‌دارتر خواهد شد.» كيسينجر معتقد است مذاكرات تجاري تنها مي‌تواند شروعي كوچك براي مطرح كردن مباحث سياسي باشد. به نظر اين سياستمداران امريكايي در ميانه نگراني‌هاي جهاني در خصوص آنچه در هنگ‌كنگ و زير گوش چين روي مي‌دهد، تمام اهتمام پكن رسيدن به يك توافقنامه تجارت نسبي است. وزير خارجه اسبق امريكا اعتقاد دارد موفق بودن مذاكرات براي رسيدن به يك توافق تجاري هر چند مختصر و ناكافي علاوه بر كاهش تنش‌هاي جهاني مي‌تواند راه‌حلي براي حل و فصل ناآرامي‌ها در هنگ‌كنگ نيز باشد.
منبع: اكونوميست