گروه اجتماعي
براساس آمار موجود روزانه معادل بيش از 5 ميليون بشكه نفت خام وارد سيستم عرضه انرژي اوليه كشور مي‌شود كه با احتساب هر بشكه 60 دلار، مي‌توان گفت ايراني‌ها سالانه چيزي بيش از 108 ميليارد دلار انواع سوخت و انرژي را دود مي‌كنند. به بياني ميزان مصرف انرژي در ايران سه برابر كشورهاي مشابه است؛ رقمي كه باعث شده تا ايراني‌ها ركورد‌دار مصرف و اتلاف سوخت در جهان باشند. در اين ميان اما ساختمان‌ها سهم زيادي را در هدر رفت انرژي دارند، به‌طوري كه براساس آمار موجود بيش از 30 تا 40درصد انرژي مصرف شده در ساختمان‌ها به دليل غيراستاندارد بودن سازه‌هاي آنها از بين مي‌روند، ضمن آنكه غيرمهندسي بودن سازه‌هاي ساخته شده در چند سال اخير نه تنها باعث شده تا عمر ساختمان‌ها كه سرمايه‌هايي ملي تلقي مي‌شوند، كمتر شده كه باعث آسيب به محيط‌زيست شهري هم شده است. شايد به همين دليل هم باشد كه چند سالي است مديران دست‌اندركار در امر ساخت و ساز به فكر تغيير رويه‌اي جدي در شيوه ساخت بناهاي جديد افتاده‌اند.
عبدالرضا گلپايگاني، معاون معماري و شهرسازي شهردار تهران در چهارمين همايش ساختمان پايدار، مصرف بهينه انرژي كه به منظور بررسي راهكارهاي ارتقاي ساخت و ساز در تهران و ساخت سازه‌هاي پايدار و همسو با محيط‌زيست برگزار شد، با اشاره به اينكه يكي از رويكرد‌هاي اساسي مديريت شهري برنامه كاهش آلودگي زيست‌محيطي و توجه به اقليم و ارزش‌هاي طبيعي شهر تهران است، گفت: رويكرد هوشمندسازي ساختمان هم مي‌تواند با ساختمان پايدار مرتبط باشد، چراكه هوشمند كردن شهر كمك مي‌كند تا شهري پايدار داشته باشيم و از اين طريق مي‌توانيم در مصرف انرژي از همه ظرفيت‌ها به بهترين شكل استفاده كنيم.معاون معماري و شهرسازي شهردار تهران با اذعان به اينكه ساختمان‌هايي كه ساخته مي‌شوند اغلب مهندسي نيستند، گفت: به عنوان مثال ساخت و ساز‌هايي كه در سال ۹۴ در بافت فرسوده انجام شد، بيش از ۵۰درصد مهندسي لازم را نداشتند.
گلپايگاني با تاكيد بر اينكه بين ساختماني كه اصول مهندسي را رعايت نمي‌كند با ساختماني كه اصول مهندسي را رعايت مي‌كند در بازار تفاوتي وجود ندارد، افزود: بازار مسكن سبب شده ساختمان‌ها كيفيت لازم را نداشته باشند و همين باعث اتلاف انرژي و كم شدن عمر آنها مي‌شود.گلپايگاني همچنين با تاكيد بر اينكه اصلاح مصرف انرژي در ساختمان‌ها فرآيندي نيست كه در يك شب اصلاح شود و نبايد فكر كنيم از فرداي اين همايش همه چيز درست مي‌شود، گفت: اين يك فرآيند گام به گام است كه بايد براي آن الگوسازي كنيم. مثلا اگر خريداري براي كيفيت ساختمان پول بيشتري بدهد بايد قيمت ساختمان او با ساختماني كه اصول را رعايت نكرده تفاوت داشته باشد.او با بيان اينكه زماني براي تاكيد بر كيفيت يك ساختمان مي‌گفتند كه اين ساختمان مهندسي‌ساز است، گفت: اما امروزه مي‌گويند اين ساختمان شخصي‌ساز است و اين افت سرمايه‌هاي اجتماعي است.
مصرف 18 برابري انرژي
اما اين موضوع به حدي مهم است كه از چند سال پيش بخش ويژه‌اي در رياست‌جمهوري براي مديريت مصرف انرژي تشكيل شده است. علي وطني مجري پروژه بهينه‌سازي انرژي معاونت علمي و فناوري رياست‌جمهوري در اين همايش با اشاره به ميزان مصرف انرژي در كشور گفت: در كشور ما روزانه ۲ ميليون بشكه نفت و ۳ ميليون بشكه گاز مصرف مي‌شود كه جمعا
۵ ميليون بشكه مصرف انرژي در روز داريم كه اين ميزان مصرف در سال معادل ۱۰۸ ميليارد دلار هزينه مي‌شود.مجري پروژه بهينه‌سازي انرژي معاونت علمي و فناوري رياست‌جمهوري گفت: اگر ما در كشوري مثل ژاپن بوديم بايد سالانه ۱۸۰ ميليارد دلار كالا توليد و صادر مي‌كرديم و با آن ۱۰۸ ميليارد دلاري كه باقي مي‌ماند مي‌توانستيم هزينه سوخت را بدهيم.
وطني با بيان اينكه زماني شدت مصرف انرژي در ايران ۱۸ برابر ژاپن بود، گفت: براي توليد يك ميليون تومان كالا انرژي زيادي مصرف مي‌شود. به عبارت ملموس‌تر ما براي اين كار ۱۸ برابر ژاپن انرژي مصرف مي‌كنيم تا آن كالا را توليد كنيم.او با اشاره به اينكه تاكنون ۷ ميليون فرآيند از نفت و گاز شناسايي شده كه مي‌توان از كنار آنها به سمت سودآوري رسيد، گفت: اما در كشور ما ساده‌ترين راه مصرف انرژي سوزاندن آن است كه ما ايراني‌ها در اين كار رتبه اول را داريم.
مجري پروژه بهينه‌سازي انرژي معاونت علمي و فناوري رياست‌جمهوري با تاكيد بر اينكه كارآفريني در ارزش افزوده است، اظهار كرد: در اين شرايط اظهار تاسف مي‌كنيم كه چرا نيروي انساني بيكار داريم و هنوز بعد از ۱۱۰ سال ضريب وابستگي نفت را كاهش نداده‌ايم.
وطني با تاكيد بر اينكه تهران و اصفهان تحمل صنايع آلاينده را ندارند، گفت: كدام كشور است كه توسعه پايدار دارد و بدون استفاده از عقل و فناوري به آن رسيده است.
مجري پروژه بهينه‌سازي انرژي معاونت علمي و فناوري رياست‌جمهوري با تاكيد بر اينكه روزانه
۶ ميليارد تومان در ساختمان‌هاي كشور انرژي مصرف مي‌شود، گفت: سهم تهران ۲۵درصد است كه معادل ۱.۵ ميليارد تومان در روز و در سال ۵۰۰ ميليارد تومان مي‌شود و ما به جاي اينكه اين انرژي را مصرف كنيم آن را مي‌سوزانيم.
وطني در پايان سخنانش با طرح كنايه‌اي ظريف گفت: هزينه زيادي در كشور صرف ساختن بيمارستان مي‌شود. متاسفانه اول مردم را بيمار مي‌كنيم و بعد براي درمان آنها هزينه مي‌كنيم، در حالي كه مي‌توانيم انرژي كمتري بسوزانيم تا مردم كمتر بيمار شوند.
لزوم تهيه شناسنامه فني
محمد طاهري، رييس سازمان نظام مهندسي ساختمان استان تهران نيز در اين همايش به عنوان يكي ديگر از سخنران‌ها در مورد ساختمان‌هاي پايداري كه هم به محيط‌زيست آسيبي نمي‌زنند و هم كمترين اتلاف انرژي را دارند، گفت: واقعيت اين است كه در كشور ما بخش عظيمي از سرمايه‌هاي مالي يك خانواده به خريد خانه اختصاص مي‌يابد، بنابراين بايد مشخصات فني ساختمان در يك شناسنامه فني درج شود تا تفاوت يك سازه پايدار از سازه غيرمهندسي‌ساز مشخص شود اما در حال حاضر به خاطر نبود همكاري در نهاد‌هاي مهندسي صدور شناسنامه سازه‌هاي فني در ضعيف‌ترين حالت ممكن است.روزبه ظهيري هاشمي مدير عامل شركت سرمايه‌گذاري مسكن نيز در اين همايش با بيان اينكه در اين سال‌ها درمورد توسعه پايدار كمتر سخن گفته شده، گفت: خروجي‌هاي اجرايي كمتر از آن چيزي هستند كه در موردش حرف مي‌زنيم و نمي‌توانيم فرآيند‌هاي عملياتي را بدون توسعه پايدار بيشتر كنيم و درنهايت انتظار خروجي متفاوت داشته باشيم.او با بيان اينكه در مصرف انرژي سه برابر جهان مصرف مي‌كنيم، گفت: در موضوع منابع آب، گاز و برق هم سه برابر جهان مصرف مي‌كنيم.مديرعامل شركت سرمايه‌گذاري مسكن با بيان اينكه در حوزه پياده‌سازي ساخت و ساز پايدار
۵ رويكرد وجود دارد، گفت: مهم‌ترين آنها شامل درك اقليم و به‌كار بردن سيستم انرژي تجديدپذير است.
ظهيري هاشمي با بيان اينكه ما يك چرخه توليد داريم، تصريح كرد: اگر نگاهي يكپارچه نداشته باشيم، كار ما اثربخشي لازم را نخواهد داشت. ما با يك كار ساده توانستيم ۲۵درصد صرفه‌جويي در مصرف انرژي در ساختمان داشته باشيم. اما به دلايل مختلف عملا از اين شيوه‌ها براي كاهش مصرف و اتلاف انرژي در ساختمان‌ها استفاده نمي‌شود! مديرعامل شركت سرمايه‌گذاري مسكن در پايان خاطرنشان كرد: طبق آيين‌نامه‌ها عمر مفيد ساختمان‌ها بايد ۵۰ سال باشد، اما در كشور ما ساختمان‌ها تنها ۳۰ سال رشد مي‌كنند و معناي آن دو برابر بودن مصرف انرژي ماست.
سازه‌هاي بي‌شناسنامه
اما اين همايش سخنران ديگري هم داشت كه در راس سياستگذاري ساخت و ساز در شهرداري مديريت شهري است. محمد سالاري، رييس كميسيون معماري و شهرسازي شوراي شهر تهران با بيان اينكه نامهربان‌ترين فرزند طبيعت شهرداري‌هاي كشور هستند، گفت: در بين آنها هم حوزه‌هاي معماري و شهرسازي نامهربان‌تر هستند.او با بيان اينكه شهرهاي اقماري تهران با الگوگيري از آنچه در تهران رخ داده همان بلايي را سر شهرشان مي‌آورند كه طي سال‌هاي گذشته در تهران آمده است، گفت: تا زماني كه منافع عمومي كشور و شهر ما غلبه بر منافع شخصي پيدا نكند، قطعا وضع كشور اصلاح نمي‌شود و ساختمان پايدار و توجه به مصرف بهينه انرژي از مصاديق بي‌توجهي به حقوق عمومي شهر است.عضو شوراي شهر تهران افزود: دليل اينكه در حوزه ساخت و ساز به‌رغم گردش مالي به حقوق شهر توجه نمي‌شود و عمر مفيد ساختمان‌ها نسبت به ساختمان‌هاي كشورهاي غربي كمتر است، به خاطر بي‌توجهي به جايگاه علوم انساني و جامعه‌شناسي است.رييس كميسيون معماري و شهرسازي شوراي شهر تهران افزود: اكتفا كردن به برگزاري جلسات و نشست‌هاي متعدد شاخص خوبي براي عملكرد نيست و وقتي با همان نگاه‌هاي بخشي به منافع عمومي شهر بي‌توجهي مي‌كنيم كه سبب مي‌شود هنوز در نقطه صفر باشيم.سالاري با تاكيد بر اينكه شناسنامه ملكي ساختمان امري ضروري است، گفت: امروز هر كالايي يك شناسنامه فني دارد، اما ساختمان در كشور ما فاقد شناسنامه است و اين باعث شده مطالبه جامعه براي خريد ساختمان‌هاي داراي شناسنامه فني رخ ندهد و الان براي مردم مشخص نيست كه وقتي ساختماني مي‌خرند آيا به لحاظ كيفي استاندارد لازم را دارد يا خير؟