چگونه رياض به موشك بالستيك مجهز شد؟
ياري‌دهندگان موشكي عربستان
ترجمه: هديه عابدي
به نظر مي‌رسد رياض درگير يك نبرد حماسي بر سر تسلط بر خاورميانه است و سياست خارجي خود را بيشتر به مقابله با ايران اختصاص داده است. كشورهاي غربي ايران را به تلاش براي ساخت سلاح هسته‌اي متهم مي‌كنند، اما گويي اغلب فراموش مي‌شود كه اسراييل و عربستان سعودي بزرگ‌ترين زرادخانه‌هاي موشك‌هاي بالستيك منطقه را در اختيار دارند. وب‌سايت «نشنال اينترست» در گزارشي به وضعيت زرادخانه‌هاي موشكي عربستان سعودي پرداخته است. اين گزارش نوشت: در زمان جنگ ايران و عراق، سعودي‌ها به شدت نگران زرادخانه بزرگ موشكي بغداد بودند. زماني كه رياض براي دستيابي به موشك‌هاي بالستيك از طريق امريكا به بن‌بست خورد، به سراغ پكن رفت. در سال ۱۹۸۷ ميلادي، چين چيزي حدود ۱۲۰ موشك بالستيك ميان‌برد دانگ‌فنگ۳ را كه هر يك ۲۴ متر طول داشت به اضافه ۱۲ كاميون مخصوص حمل و نقل و پرتاب موشك به عربستان ارسال كرد. اين موشك‌ها وقتي از سوخت مايع پر مي‌شدند مي‌توانستند تا ۲۷۰۰ مايل را بپيمايند بنابراين نياز به سكوي پرتاب خاصي داشتند. عربستان «نيروي موشكي استراتژيك پادشاهي سعودي» را تشكيل داد تا مسووليت به‌كارگيري موشك‌هاي استراتژيك دوربرد اين كشور را به عهده بگيرد.
رياض تنها چهار سال بعد وارد جنگ با بغداد شد و رژيم بعث ۴۶ موشك را به مناطق مختلف عربستان پرتاب كرد. اما رياض هيچگاه حملات موشكي عراق را در بغداد با موشك پاسخ نداد. چرا؟ مشكل موشك‌هاي دانگ‌فنگ ۳ اين است كه در بهترين حالت ۳۰۰ متر احتمال خطا دارد. به اين معنا كه اگر شما شش موشك را به يك هدف مشخص پرتاب كنيد، در فضايي به اندازه طول سه زمين فوتبال احتمالا فقط سه موشك فرود خواهد آمد و سه موشك ديگر به احتمال زياد دورتر خواهند افتاد. برخي منابع نيز ادعا مي‌كنند ممكن است ميزان دايره خطاي احتمالي حتي به يك يا دو مايل هم برسد. سلاحي كه دقت كافي را نداشته باشد مناسب حمله به يك هدف نظامي نيست مگر اينكه مجهز به كلاهك هسته‌اي باشد و دانگ‌فنگ۳ دقيقا براي همين كار ساخته شده بود. قرار نبود چين به سعودي‌ها سلاح هسته‌اي بفروشد. بنابراين آنها دانگ‌فنگ۳ را طوري تغيير دادند كه قابليت حمل 3 هزار پوند مواد منفجره قوي را داشته باشد. يعني موشك‌هاي دانگ‌فنگ۳ فقط به درد انداختن مواد منفجره قوي بر هدفي به بزرگي يك شهر مي‌خوردند و موجب كشته شدن غيرنظامياني مي‌شدند كه از شانس بدشان در نزديكي هدف قرار داشتند؛ هر چند كه قدرت شليك بسيار زياد هواپيماهاي جنگي امريكا در جنگ خليج فارس عملا سعودي‌ها را از اين تاكتيك‌ها بي‌نياز مي‌كرد.
تقريبا 10 سال بعد رياض خواستار سيستم بازدارندگي موشكي استراتژيك موثرتري شد و دوباره به سراغ پكن رفت. اين بار به دنبال موشك‌هاي دانگ‌فنگ21 (DF-21 IRBM) رفت كه دايره خطاي احتمالي آن تنها 30 متر و از اين نظر بسيار موثر‌تر بود. (چين حتي مدل DF-21D را توليد كرد كه براي هدف گرفتن كشتي‌هاي بزرگ در دريا طراحي شده بود.) علاوه بر اين، استفاده از سوخت جامد در موشك‌هاي DF-21 به اين معني بود كه عربستان مي‌توانست در مدت كوتاهي آنها را پرتاب كند. اين موشك 30 تني با وجود برد كوتاه‌تر (1100 مايل) كاملا مناسب اهداف موجود در خاورميانه بوده و رهگيري آن سخت است چرا كه با سرعتي 10 برابر صوت به سمت هدف حركت مي‌كند. نشريه امريكايي «نيوزويك» در سال 2014 افشا كرد كه سازمان سيا در فروش موشك‌هاي چيني به عربستان نقش داشته است. البته اين همكاري به اين شرط بوده كه موشك‌هاي DF-21 مجهز به كلاهك هسته‌اي نباشند. بنابراين پس از يك سري نشست‌هاي پنهان در واشنگتن دي‌سي ميان جاسوسان و مقامات سعودي در سال 2007 دو مامور سيا براي بازرسي اين موشك‌ها قبل از انتقال آنها به عربستان اعزام شدند و آنها را بازديد كردند. گزارش‌ها حاكي از آن است كه عربستان هيچگاه موشك‌هاي خود را آزمايش نكرده است و اين مساله باعث شده كسي از توان عملياتي «نيروي موشكي استراتژيك پادشاهي سعودي» اطلاعي نداشته باشد. با اين وجود اين كشور چهار يا پنج زرادخانه زيرزميني براي نگهداري از اين موشك‌ها ايجاد كرده است. در ماه آوريل 2014 پس از امضاي توافق برجام، رياض از ايجاد روابط حسنه امريكا با ايران احساس خطر كرد و در يك رژه نظامي موشك‌هاي غول‌پيكر خود را در معرض نمايش گذاشت. موضوعي كه در مورد سيستم تسليحاتي «بازدارنده» وجود دارد اين است كه اگر چه آنها بايد تهديد خطرناكي محسوب شوند اما معمولا فقط هدف اوليه‌شان (يعني بازدارندگي) را اجرا مي‌كنند. اگر دشمن به دليل محرمانه بودن موضوع به خوبي از ميزان اين تهديد آگاه نباشد، بازدارندگي اتفاق نمي‌افتد و اين مي‌تواند دليلي باشد براي نمايش موشكي سعودي‌ها. همچنين شايعاتي وجود دارد در مورد اينكه رياض توانسته چند سلاح هسته‌اي از پاكستان خريداري كند يا اينكه طوري برنامه‌ريزي كرده است كه در صورت بروز درگيري تعدادي از اين سلاح‌ها را به داخل كشور انتقال دهد. صرف‌نظر از صحت اين شايعات، تنها وجود آنها مي‌تواند در ميزان بازدارندگي سعودي موثر باشد.