سر پيتر اسنل درگذشت
شواليه نيوزيلندي به خط پايان رسيد
سامان سعادت
پيتر اسنل، دونده اهل نيوزيلند كه بر اثر سكته قلبي در 80 سالگي درگذشت، يكي از بزرگترين دوندگان تاريخ بود كه تا اواسط دهه 1960 موفق به كسب سه مدال طلاي المپيك در مسافتهاي 800 و 1500 متر شد. اسنل با كسب طلاي 800 متر در بازيهاي المپيك رم در سال 1960 به عنوان يك دونده ناشناس 21 ساله خودش را مطرح كرد. او در سال 1962 و در بازي كشورهاي مشتركالمنافع كه در استراليا برگزار شد، توانست در 880 يارد با ركورد 1:47،64 علاوه بر كسب مدال طلا ركورد بازيها را جابهجا كند. او در ماده يك مايل نيز توانست به سكوي نخست دست پيدا كند. اسنل در المپيك 1964 توكيو پرچمدار كاروان ورزشي نيوزيلند در مراسم افتتاحيه بود. او در همان المپيك موفق شد بعد از آلبرت هيل بريتانيايي كه 44 سال قبل توانسته بود دو نشان طلاي 800 و 1500 را به دست آورد، تبديل به دومين مرد تاريخ شود كه چنين ركوردي به جا ميگذارد. رسيدن اسنل به چنين نتيجه رويايي با درخشش در دو فينال به دست آمد. اسنل در فينالها شيوه خاصي را به اجرا ميگذاشت. او قدرت و استقامت خود را در عوض سرعت معامله ميكرد. او در 800 متر خودش را تا فاصله 5 متري مانده به خط پايان آرام نشان داد و به يك باره با نيرويي كه ذخيره كرده بود، از خط پايان گذشت. در فينال 1500 متر او تا فاصله 300 متر مانده به پايان خط از بيرون قوس حركت كرد و با عملكردي عالي پيروزي را از آن خودش كرد. او موفق شد در آن سال بهترينهاي جهان را از پيشرو بردارد. سباستين كو كه بعدا در همان مسافت مدالهاي المپيك را كسب كرد، در مورد اسنل گفت: «اين ورزشكار ميتوانست شرايط روحي و جسمياش را با مسافت مسابقه هماهنگ كند. او بهطور غير قابل باوري شبيه به ورزشكاران راگبي بود؛ با همان جسارت. او به مدت چهار سال در هيچ رقابتي نباخت. او اگر امروز بود ميتوانست در المپيك توكيو 2020 حاضر شود و با استانداردهاي روز دووميداني همراه ميشد. من دو بار در سالهاي 1980 و 1984 تلاش كردم تا دوبل را انجام دهم و هر دو بار با يك طلا و يك نقره به كارم پايان دادم. بنابراين ميدانم چقدر سخت است كه در يك رقابت هم برنده 800 و هم برنده 1500 متر شويد. شما فقط بايد با اسنل رقابت ميكرديد تا متوجه ميشديد چقدر شكست دادن او سخت بود.» نيوزيلنديها هنور اسنل را به عنوان بزرگترين ورزشكار تاريخ خود ميشناسند. دوبل او بعد از المپيك توكيو 1964 هرگز تكرار نشده است. با اين حال دوران درخشش او در اوج كوتاه بود. در اواخر سال 1964 او ركورد جهاني يك مايل را به نام خود ثبت كرد اما تا پايان سال 1965 اسنل چند شكست غير منتظره را متحمل شد. او در آن فصل ركوردهايش را به ميشل جازي فرانسوي واگذار كرد و سپس در كمال تعجب در 26 سالگي، بازنشستگي خودش را اعلام كرد. او در آن سن تصميم گرفت راهي دانشگاه شود. اسنل در شهري كوچك در جزيره شمالي اوپونيك از پدري مهندس به نام جرج و مادري به نام مارگارت متولد شد. او ابتدا در رقابتهاي مدرسه و سپس در سطح دانشگاه به رقابت پرداخت و در رقابتهاي اوكلند به پيروزي رسيد. آموزش مناسب پيتر جوان توسط مربي بيرحمش آرتور ليديارد همه را متقاعد كرد كه آينده از آن اين دونده است. اين ليديارد بود كه به پيتر كمك كرد تا روي تمريناتي كه استقامت طولاني ميسازد، تمركز كند نه تمريناتي كه سرعت را در فاصلهاي كوتاهمدت زياد ميكرد. در دوره 1960 تا 1964 اين تمرينات باعث شد اسنل حاشيه امنيتي خوبي نسبت به رقبايش داشته باشد. او قدرت و استقامت خود را بيش از حد براي مبارزه با ساير دوندگان بالا برده بود. ركورد جهاني او در ملبورن 62 نشان ميدهد كه او ميتوانست در المپيك 2008 پكن نيز به نشان طلا دست پيدا كند. اسنل بعد از بازنشستگي از ورزش ابتدا در صنعت دخانيات مشغول به كار شد و با شركت Rothmans همكاري كرد. اما اين دونده بازنشسته هر چه جلوتر ميرفت نسبت به نقشي كه در اين كار داشت، ناخشنودتر ميشد. مدتي بعد او بعد از جدا شدن از نخستين همسرش يعني سالي ترنر تصميم گرفت زندگي جديدي را به عنوان يك دانشگاهي آغاز كند. اسنل در سال 1973 به امريكا نقل مكان كرد و در آنجا موفق به كسب رتبه علمي در دانشگاه كاليفرنيا و دكتراي فيزيولوژي ورزش از دانشگاه ايالتي واشنگتن شد. او در سال 1981 راهي دالاس در ايالت تگزاس شد. پيتر در تگزاس در مركز پزشكي دانشگاه جنوب غربي اين شهر روي بحث آمادگي ورزشي به شكل گستردهاي كار كرد و در نهايت به يكي از معتبرترين متخصصان حوزه خود تبديل شد. اين دونده تا 75 سالگي دانشگاه را ترك نكرد و روحيه رقابتياش را از دست نداد. او در سال 2003 در رقابتهاي دووميداني افراد بالاي 65 سال شركت كرد و قهرمان شد. او در سال 2017 و با وجود بيماري قلبي كه براي نخستينبار در سال 2010 كشف شده بود، در رقابتهاي تنيس روي ميز مسترز اوكلند شركت كرد و در كمال تعجب به نشان نقره تيمي دست يافت. او در آن مسابقات در بخش انفرادي و دوبل با همراهي همسر دومش ميكي شركت كرده بود. پيتر اسنل در سال 2017 مدالهاي طلاي المپيك و جهانياش را به موزه نيوزيلند واقع در ولينگتون اهدا كرد. اسنل در سال 2007 به لقب شواليه دست يافت و مجسمهاي از وي در وانگانووي ساخته شد. درست همانجايي كه نابغه دووميداني موفق شده بود ركورد يك مايل را در سال 1962 بشكند. از اسنل و همسرش و دو دختر به نامهاي آماندا و ژاكي به جا ماندهاند. سر پيتر اسنل، قهرمان دوبل المپيك، مردي كه در 17 دسامبر 1938 به دنيا آمده بود، چند روز پيش از مراسم تولد 81 سالگياش، يعني دقيقا در تاريخ 13 دسامبر از دنيا رفت.
منبع: گاردين