پيش شرط رشد صنعت هوايي
محمد شفيع‌خاني
شركت گلدمن ساكس كه يك شركت چند مليتي خدمات مالي و بانكداري امريكايي است در سال 2005 ميلادي پيش‌بيني كرد كه چهار كشور چين، هند، روسيه و برزيل تا سال 2010 ميلادي در مسير توسعه اقتصادي قرار مي‌گيرند و داراي بالاترين نرخ رشد اقتصادي خواهند بود كه با گذشت زمان و به واقعيت پيوستن بخش عمده‌اي از پيش‌بيني‌هاي اين موسسه، اعتبار بيشتري ميان تحليلگران اقتصادي پيدا كرد.بر اساس مطالعات گلدمن ساكس در سال 2007 ميلادي كه علاوه بر آمارهاي اقتصادي مبتني بر سال مالي 2006 محور شاخص‌هاي محيطي رشد ثبات و شرايط اقتصاد كلان، سرمايه انساني، شرايط سياسي، تكنولوژي و نو‌آوري به دست آمده، يازده كشور مي‌توانستند بين سال‌هاي 2015 تا 2025 ميلادي، داراي بيشترين نرخ رشد اقتصادي با تكيه بر صنعت هوانوردي و گردشگري خود باشند و نگاه سرمايه‌گذاران را به خود معطوف كنند. اين كشورها عبارتند از: ايران، كره جنوبي، مكزيك، اندونزي، تركيه، ويتنام، پاكستان، مصر، فيليپين، نيجريه و بنگلادش. اما بين اين يازده كشور، فقط يك نام را مي‌توان به عنوان يك كشور موفق در جهت پيشبرد اهداف خود در زمينه هوايي نام برد و آن تركيه است. بانگاهي به تحولات سياسي، اجتماعي و اقتصادي سال‌هاي اخير اين يازده كشور، متوجه مي‌شويم تركيه كمترين چالش و تحول را بين كشورهاي ذكر شده داشته. مابقي كشورها به دليل فشارها و دخالت‌هاي خارجي، كارشكني‌هاي داخلي، نداشتن برنامه جامع و مدون هوانوردي و دخالت سياسيون در حوزه تخصصي هوانوردي، نتوانستند اهداف و برنامه‌هاي خود را در هوانوردي پياده سازي كنند و از هوانوردي به عنوان پلي براي بهبود شرايط اقتصادي كشور خود بهره ببرند. مطالعات و تحقيقات به عمل آمده در بيش از شصت كشور دنيا در سال 1395 هجري شمسي توسط موسسه اقتصاد آكسفورد وابسته به دانشكده كسب و كار دانشكده آكسفورد نشان مي‌دهد اشتغال مستقيم به ازاي هر هواپيما در شركت‌هاي هواپيمايي به‌طور متوسط در كشورهاي در حال توسعه 130 نفر و در كشورهاي عضو سازمان همكاري‌هاي اقتصادي و توسعه 80 نفر و در كل دنيا 104 نفر است. اين در حالي است كه اشتغال مستقيم به ازاي هر هواپيما در ساير بخش‌هاي صنعت هوانوردي (فرودگاه، خدمات ناوبري، صنايع هوايي، سازمان‌هاي دولتي و حكومتي مستقر در فرودگاه‌ها مانند گمرك و مهاجرت و...) نيز به‌طور متوسط در كشورهاي در حال توسعه 250 نفر، در كشورهاي عضو سازمان همكاري‌هاي اقتصادي و توسعه 287 نفر و در كل دنيا به‌طور متوسط 276 نفر ذكر شده است. بر اين اساس اشتغال غير مستقيم به ازاي هر هواپيما در صنايع و خدمات زنجيره تامين نيازهاي صنعت هوانوردي به‌طور متوسط در كشورهاي در حال توسعه 408 نفر، در كشورهاي عضو سازمان همكاري‌هاي اقتصادي و توسعه 410 نفر و در كل دنيا 430 نفر گزارش شده است. ضمن اينكه اشتغال القايي (حمايت از مشاغل مختلف خارج از صنعت هوانوردي از طريق هزينه كرد شاغلين مستقيم در صنعت هوانوردي) به ازاي هر هواپيما به‌طور متوسط در كشورهاي در حال توسعه 230 نفر، در كشورهاي عضو سازمان همكاري اقتصادي و توسعه 194 نفر و در كل دنيا 200 نفر است. اين آمار به تنهايي نشان‌دهنده تاثير هوانوردي و صنعت توريسم بر اقتصاد يك كشور است و اين ادعا كه صنعت هوانوردي تنها بر زندگي پنج در‌صد افراد يك جامعه تاثير مي‌گذارد تا چه اندازه ادعايي غلط و اشتباه است. علاوه بر اينها بياييد به تاثير ورود گردشگران در ايجاد اشتغال در يك كشور نگاهي بيندازيم. بر اساس آمار، به ازاي هر شش نفر گردشگر خارجي يك شغل و به ازاي هر 25 نفر گردشگر داخلي نيز يك شغل ايجاد مي‌شود. پيش‌بيني مي‌شود در سال 2020 تقريبا از هر يازده نفر، يك نفر به شكل مستقيم و يا غيرمستقيم در اقتصاد سفر و گردشگري مشغول به كار باشد و اين امر نشان‌دهنده ظرفيت بالاي اشتغالزايي اين صنعت است. تركيه با تكيه بر همين آمار و برنامه‌ريزي مدون و يكپارچه‌سازي و استاندارد سازي مراكز آموزشي هوانوردي خود، توانست به يكي از كشورهاي موفق در زمينه گردشگري و هوانوردي تبديل شود. تركيه هم اكنون يكي از كشورهاي توليد كننده قطعات هواپيماست. اين كشور در طول 15 سال توانست، تعداد فرودگاه‌هاي خود را از 26 به 55 فرودگاه افزايش دهد و تعداد مسافران هوايي خود را سالانه از 35 ميليون به 180 ميليون نفر برساند. تركيه با اقتصاد رو به رشد خود در بين 20 اقتصاد برتر جهان جاي دارد و در نظر دارد با جمعيت پويا و رو به رشد خود و با تكيه بر صنعت گردشگري تا سال 2023 تبديل به يكي از 10 اقتصاد برتر جهان شود.