گروه اقتصادي
شايد بتوان ادعا كرد اقتصاد جهان در دهه 2010 تا 2019 بدترين عملكرد خود را داشته است؛ از سويي با عواقب ركود بزرگ 2008 دست و پنجه نرم مي‌كرد و از سوي ديگر جنگ و بي‌ثباتي در خاورميانه همچنين جنگ تجاري، ركورد كاهش رشد اقتصادي جهان را به دنبال داشت كه نه تنها شاخص‌هاي اقتصادي همچون بيكاري و تورم را افزايش داد، بلكه بر بدبيني سرمايه‌گذاران نسبت به آينده جهان نيز افزود.
اما تنها چند روز مانده به پايان سال 2019 ميلادي، انتشار خبرهايي مبني بر كاهش آتش جنگ تجاري ميان چين و امريكا، توانست قدري از بدبيني‌ها و ابهام در خصوص آينده رشد اقتصادي جهان را تعديل كند.
درست در لحظه‌اي كه همگان اميدوار بودند كه تنش‌هاي اقتصادي و سياسي در جهان به واسطه امضاي فاز اول توافق تجاري كاهش يابد، حمله هوايي امريكا به خودروي حامل سردار قاسم سليماني، فرمانده سپاه قدس اين نكته را يادآور شد كه چشم‌انداز آينده جهان تا چه اندازه مي‌تواند شكننده باقي بماند. اين حمله كه با دستور مستقيم رييس‌جمهور امريكا، دونالد ترامپ صورت گرفت، مي‌تواند تنش ميان ايران و امريكا را افزايش دهد و هر گونه احساس مثبت به آينده جهان را از بين ببرد. امريكا مسوول اين حمله تروريستي است و بايد در خصوص هرگونه تنش‌زايي خود در جوامع اقتصادي و سياسي پاسخگو باشد.
بامداد روز جمعه پس از حمله هوايي امريكا به خودروي حامل سردار سليماني و انتشار اخبار مرتبط با آن، بازارها نسبت به آن واكنش نشان دادند.
طبق آمارها قيمت نفت با جهش سه درصدي به بيش از 69 دلار رسيد. افزايش قيمت نفت به اقتصادهايي ضربه مي‌زند كه بر واردات انرژي تكيه دارند، چراكه افزايش قيمت، تقاضاي نفت را سركوب مي‌كند. اين امر در بلندمدت بر رشد اقتصادي كشورهاي مصرف‌كننده انرژي تاثيرات به مراتب بدتري خواهد گذاشت. از سوي ديگر در بازار فلزات گرانبها نيز قيمت طلا با رشد 13 دلاري به 1542 دلار در هر اونس رسيده است.
تغيير قيمت نفت
با انتشار خبر حمله هليكوپترهاي امريكايي به خودروي حامل فرمانده سپاه قدس قيمت نفت در بازار با جهش سه درصدي به بيش از 69 دلار رسيد. قيمت نفت وست‌تگزاس‌اينترمدييت امريكا هم ساعاتي پس از اين حمله با يك دلار و 66 سنت معادل 2.71 درصد رشد به 62 دلار و 84 سنت رسيد.
تحليلگران بازار نفت معتقدند رخدادهاي تروريستي روز گذشته، ريسك بروز اختلال در عرضه نفت خاورميانه را بالا مي‌برد. اين امر احتمال افزايش بيشتر تنش‌ها ميان ايران و امريكا را در عراق افزايش مي‌دهد. در اين راستا روز گذشته برخي كارگران امريكايي شاغل در شركت‌هاي نفتي بصره آماده ترك عراق شدند. هر چند وزارت نفت عراق در بيانيه‌اي تاكيد كرد كه تمامي فعاليت‌هاي نفتي در اين كشور به‌طور عادي به كار خود ادامه خواهند داد و توليد نفت در اين كشور با اخلالي مواجه نيست.
علاوه بر بيم افزايش تنش ميان ايران و امريكا در عراق، نگراني در خصوص قطع منابع نفت خاورميانه از جمله حمل و نقل نفت خام از طريق خليج فارس و تنگه هرمز نيز باعث افزايش قيمت نفت شده است. احمد سلمان، استراتژيست ارشد سرمايه‌گذاري شركت «لومبارد» در خصوص حمله اخير امريكا و شهادت سردار سليماني گفت: «پس از حملات به تاسيسات نفتي آرامكو و آرامش نسبي بازار نفت، مجددا ريسك‌هاي ژئوپليتيك به بازار نفت بازگشتند و اين دقيقا همان چيزي است كه مي‌تواند پيامد منفي بر دارايي‌ها داشته باشد.» اين استراتژيست سرمايه‌گذاري در ادامه افزود: « چند روز آينده، زمان حياتي براي جهان است، چراكه تكليف برخي بازارها تا حدودي مشخص مي‌شود.»
نگراني در خصوص قطع يا كندي انتقال منابع نفتي از خليج فارس هزينه‌هاي نقل و انتقال انرژي را نيز افزايش مي‌دهد. اين امر كشورهايي مانند چين را بيشتر از سايرين تحت تاثير قرار مي‌هد. در اين راستا چارلي رابرتسون يك اقتصاددان ارشد معتقد است: نگراني در رابطه با هزينه‌هاي انرژي بالاتر مرتبط با آشفتگي ژئوپليتيكي، بارها و بارها در طول دهه گذشته كاهش يافته اما با اقدام اخير ترامپ هزينه‌هاي بيشتري متوجه كشورهاي جهان خواهد بود. هو لي، اقتصاددان سنگاپوري نيز به بلومبرگ گفت: «اتفاق اخير اگر به بالا رفتن قيمت نفت بينجامد، مي‌تواند منجر به تورم بالا شود. اين امر به احتمال زياد بهبود اقتصادي را از مسير فعلي خود خارج مي‌كند. »
سقوط سهام آسيايي
رخدادهاي تروريستي ديروز نه تنها بازار نفت را تحت تاثير دارد، بلكه شاخص سهام بازار آسيا و وال‌استريت را نيز تحت تاثير قرار داد به گونه‌اي كه اكثر شاخص‌هاي سهام بازار آسيا يا سقوط يا روند رشد خود را متوقف كردند. در اين راستا شاخص سهام S&P در معاملات روز گذشته هنگ‌كنگ 0.7 درصد سقوط كرد. شاخص MSCI آسيا كه به بالاترين رقم از ژوئن 2018 رسيده بود در پي خبر ترور سردار سليماني 0.26 درصد كاهش يافت. شاخص CSI 300 چين نيز كه بهترين عملكرد را در سال 2019 داشت در پي اين خبر 0.25 درصد افت داشت. از سوي ديگر شاخص‌هاي سهام وال‌استريت نيز دستخوش تغييراتي شد. در اين راستا، شاخص VIX كه نوسان قيمت سهام را نشان مي‌دهد، بيشترين ميزان افزايش را از آگوست سال ۲۰۱۹ داشت. شاخص سهام استاكس اروپا هم ۶۰۰ واحد كاهش پيدا كرد.
كاهش ارزش اوراق قرضه امريكايي
اوراق قرضه دولتي دلاري كه در عراق منتشر شده بود؛ در معاملات روز گذشته كاهش ارزش پيدا كرد. اوراق قرضه دلاري عراق كه قرار بود در سال 2023 بازخريد شود، بيشترين كاهش قيمت را تجربه كرد. به گزارش موسسه ريفينيتيو، در حال حاضر ارزش اوراق قرضه دلاري عراق به كمترين ميزان طي چند هفته گذشته رسيده است. ارزش دلار در برابر ين ژاپن كه يكي از ارزهاي امن جهان به شمار مي‌آيد نيز با 0.4 درصد كاهش به 108.14 واحد رسيد كه كمترين ارزش در دو ماه اخير است. ارزش يورو هم به پايين‌ترين حد در هفته گذشته، معادل 120.63 رسيد.
رشد بازار طلا پس از 4 ماه
بازار طلا نيز به دنبال تحولات منطقه‌اي، به ركورد 4 ماهه خود نزديك شد. قيمت خريد نقدي هر اونس طلا به بالاترين قيمت از سپتامبر سال گذشته ميلادي تاكنون رسيد. قيمت خريد هر اونس طلا با 0.84 درصد جهش به 1542 دلار نزديك شد. قيمت پيش‌خريد هر اونس طلاي امريكا هم بيش از يك درصد جهش كرد تا به ۱۵۴۳.۲۰ دلار برسد.