با وجود گذشت 4 روز از وقوع سيل در استان سيستان و بلوچستان هنوز 16 محور اصلي و بيش از 300 روستا- و به روايتي بيش از 500 روستا- در محاصره سيل قرار دارند و راههاي ارتباطيشان به كلي قطع شده است. وضعيت حال حاضر اين استان به گونهاي است كه محمد باسط درازهي، نماينده مردم سراوان در مجلس شوراي اسلامي در تذكري شفاهي در جلسه علني مجلس خطاب به وزارتخانههاي نيرو، ارتباطات و راه گفت: عدم توجه به استان سيستان و بلوچستان به خصوص در مواقعي كه مشكلاتي ايجاد ميشود به چه دليل است؟ ۵۰۰ روستا و شهر و شهرستان به هيچ راهي دسترسي ندارند و خيلي از روستاهاي سيستان و بلوچستان زير آب رفتند و امكانات محلي پاسخگوي اين مشكلات نيست. دولت بايد موضوع را پيگيري كند و به مشكل مردم در ايام سيل و خسارت توجه شود.
او در ادامه با اشاره به مشكلات حوزه راه سيستان و بلوچستان از وزارت راه خواست تا مشكلات جادهاي اين استان را برطرف كند و خطاب به وزير نفت گفت: در برخي از شهرستانهاي استان درجه هوا به زير صفر هم آمده متاسفانه نفت سفيد، گازوييل و بنزين به موقع به دست شهروندان نميرسد. لازم است وزير نفت به اين مهم توجه كند.اما اخبار رسيده حكايت از آن دارد كه مردم مناطق سيلزده استان در زمينه اسكان و تامين مواد اوليه زندگي با مشكلات عديدهاي روبهرو هستند. باسعلي ارجمندي، مديركل مديريت بحران سيستان و بلوچستان در خصوص آخرين وضعيت مناطق سيلزده گفته است: در حال حاضر اسكان و تهيه مايحتاج اوليه زندگي از مهمترين نيازهاي مردم سيلزده سيستان و بلوچستان است.او همچنين با اعلام اينكه راههاي ارتباطي تعداد 500 و برق 45 روستا همچنان قطع است، گفت: سيلاب در بيشتر مناطق فروكش كرده و تلاش براي بازگشايي محورهاي مواصلاتي ادامه دارد.
از بين رفتن طبيعي زيرساختها
يكي از اصليترين و ابتداييترين نيازهاي لازم براي امدادرساني و كمك به حادثهديدگان در حوادث طبيعي؛ وجود زيرساختهايي مانند تلفن، آب و برق و... است. اخبار و گزارشهاي منتشر شده به همراه گزارشهاي مردم در فضاي مجازي حكايت از آن دارد كه هنوز بسياري از روستاها و مراكز جمعيتي كوچك و بزرگ استان با مشكلات عديدهاي در تامين زيرساختها مواجهند.
ديروز ميثم جعفرزاده، مديركل مديريت بحران و پدافند غيرعامل وزارت نيرو در گفتوگو با ايسنا از آبرساني سيار تيمهاي عملياتي به مناطق آسيبديده از سيل در استانهاي سيستان و بلوچستان، كرمان و هرمزگان تا زمان عادي شدن شرايط خبر داده و گفت: تيمهاي عملياتي وزارت نيرو در مناطق حضور يافته و در تلاشيم تا در كمترين زمان ممكن مشكل را برطرف كنيم.
او با تاكيد به اين مساله كه در استان سيستان و بلوچستان حدود ۲۰۰ روستا بر اثر وقوع سيل دچار قطعي آب شده كه برخي از آنها داراي مشكل كدورت منابع آبي و برخي شكستگي خطوط انتقال و خروج از مدار است، تصريح كرد: به دليل شدت سيلاب، برخي از روستاها دچار قطعي ارتباط مواصلاتي و تلفني شده و به همين دليل احتمال گسترش قطعي آب در اين مناطق وجود دارد.
اما به نظر ميرسد، وضعيت سيستم برقرساني در اين استان حادتر از وضعيت آبرساني است به گونهاي كه به گفته مديركل مديريت بحران و پدافند غيرعامل وزارت نيرو در حال حاضر شبكه توزيع برق ۱۱۰ روستا در اين استان نيز دچار قطعي شده همچنين ارتباط مخابراتي به دليل قطع فيبر نوري و راههاي مواصلاتي شهرستانهاي نيكشهر و قصرقند، نگور، پلان، دلگان و كنارك در محدوده زرآباد نيز مسدود هستند.به گفته جعفرزاده در شهرها مشكلي در شبكه آب و برق وجود ندارد و عمده مشكل مربوط به روستاها ميشود كه براي حل مشكلات تدابيري را در نظر گرفتهايم و اميدواريم كه در سريعترين زمان مشكل اين مناطق برطرف شود.
كمكهاي مردمي و ستادي
تكرار حوادث طبيعي در اقصي نقاط كشور ما باعث شده تا نه تنها سازمانهاي متولي كه حتي خود مردم هم همواره آماده امدادرساني و ارسال كمكهاي مورد نياز به اين مناطق باشند. در روزهاي اخير نيز علاوه بر آمادگي سازمانهاي مختلف براي ارسال كمك به مناطق سيلزده سيستان و بلوچستان در تهران و بسياري ديگر از شهرهاي كشور نيز غرفههاي جمعآوري كمكهاي مردمي برپا شده است. در اين ميان بيشك اولين سازمان و نهادي كه بايد وارد عمل شود و به مردم مناطق آسيبديده كمك كند، هلال احمر است. براساس اخبار منتشر شده تاكنون هلال احمر شهرها و استانهاي مازندران، قزوين، كرمانشاه، خراسان شمالي؛ استان مركزي، كردستان، سمنان، گلستان، خوزستان و... يا كمكهاي خود را به مناطق سيلزده سيستان و بلوچستان اعزام يا آمادگي خود را براي كمك اعلام كردهاند.
اما نكته جالب در اين ميان آن است كه به نظر ميرسد به دليل بركناري رييس هلال احمر؛ هنوز فراخوان يا دستوري براي هلال احمر استانهاي مختلف صادر نشده كه آنها را ملزم به كمكرساني كند و اگر هم اقدامي صورت گرفته به صورت خودجوش بوده است! اين مساله و ناهماهنگي بين بخشهاي مختلف هلال احمر در اين حادثه به گونهاي بود كه برخي از نمايندگان مجلس را نيز وادار به واكنش كرد. عليرضا سليمي، عضو كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس شوراي اسلامي يكي از همين نمايندگان بود كه در صحن مجلس و با طعنه و كنايه خطاب به رييسجمهور گفت: آقاي رييسجمهور! سيستان و بلوچستان را آب گرفته است و مردم دچار مشكل شدهاند؛ هلال احمر به داد مردم برسد؛ آيا به شما گفتند كه هلال احمر رييس ندارد؟ يك نفر فرياد زد كه هلال احمر رييس ندارد؟
پيشنهاد تنخواه 5 ميلياردي
اما شايد جالبترين اظهارنظر در مورد سيل اخير به صحبتهاي رييس سازمان مديريت بحران كشور برگردد. اسماعيل نجار در گفتوگو با ايسنا با اذعان به اينكه مديريت بحران آمادگي براي اين سيل نداشته است، گفت: به محض پيشبيني وقوع سيلاب و از چندين روز قبل هشدارهاي ملي و محلي در اين زمينه صادر شد.او در تشريح آخرين وضعيت مناطق سيلزده در سيستان و بلوچستان گفت: در حال حاضر بارندگيها قطع شده و سيلاب در حال فروكش كردن است. همچنين كارهاي امدادي نيز سرعت بيشتري گرفته و با توجه به اينكه به دليل وضعيت جوي امكان پرواز بالگردها وجود نداشت از امروز 3 فروند بالگرد در سيستان و بلوچستان به پرواز درآمدهاند و امور مربوط به امدادرساني را با سرعت بيشتري انجام خواهند داد.نجار آماري هم در مورد قطع آب و برق اين مناطق داده و گفته است: طبق آخرين گزارشها برق در
۱۳۰ روستا و جريان آب در ۱۰۰ روستاي استان سيستان و بلوچستان قطع است. او افزود: حدود 2هزار نفر نيز در سيلاب گرفتار بودند كه عمليات رهاسازي آنان انجام شده است.او همچنين از پيشنهاد تنخواه
5 ميليارد توماني دولت براي انجام كارهاي امدادرساني در سيل خبر داده و تصريح كرد: اين تنها براي انجام اقدامات اضطراري و امدادرساني است. علاوه بر آن همچون روال قبل فرآيند تخصيص اعتبار و پرداخت وام براي بازسازي خانهها و واحدهاي آسيب ديده نيز انجام خواهد شد.نجار با بيان اينكه ارزيابي براي بررسي ميزان خسارات همچنان ادامه داد، گفت: خسارات بخش كشاورزي بالا بوده است اما تا پايان ارزيابيها نميتوان تعداد دقيق خانهها و واحدهاي آسيب ديده را اعلام كرد.
نعمت يا ...؟
مردم سيستان و بلوچستان بعد از 3 دهه خشكسالي تقريبا مداوم و از بين رفتن صنعت كشاورزي و دامپروري اين استان و خشك شدن هامون و... حالا با تغيير اقليم دوباره با مصيبت جديدي روبهرو شدهاند؛ مصيبتي كه به نظر ميرسد همچنان ادامه داشته باشد! چراكه به گفته رييس گروه پيشبيني و هشدار هواشناسي سيستان و بلوچستان به زودي دوباره سامانه بارشي كم دامنه جديدي از اواخر وقت سهشنبه مناطق جنوبي استان را فرا ميگيرد.
علي ملاشاهي در گفتوگو با ايسنا با بيان اينكه رگبار باران در اين مناطق سبب جاري شدن روانآب ميشود، گفت: با توجه به مواج شدن همزمان دريا توصيه ميشود از تردد شناورهاي كوچك صيادي و تفريحي به دريا خودداري شود و بالگردهاي امدادي در مناطق سيلزده جوانب احتياط را رعايت كنند.
او همچنين در بخش ديگري به وزش باد شديد با سرعت 40 تا 70 كيلومتر بر ساعت در شمال، مرز شرقي، برخي نواحي مركزي، نوار غربي و سواحل استان اشاره كرد و گفت: با توجه به شمالي بودن جريانات انتظار ميرود سرماي هوا در سطح استان و مناطق سيلزده افزايش يابد.
اما تمام اين گزارشها و اظهارنظرها به طور خلاصه حكايت از يك نكته مشترك قابل تامل دارد. اينكه باز هم مثل هميشه نه تنها مسوولان و سازمانهاي مرتبط غافلگير شدهاند كه هنوز و با وجود حوادث متعدد طبيعي سالهاي اخير؛ آمادگي و هماهنگي لازم بين دستگاهي براي ورود سريع و مديريت بحرانها در كشور وجود ندارد.