اتلاف هزينه با احداث سايت تازه براي يوزهاي در اسارت
ايمان معماريان، دامپزشك پيشين يوزهاي پرديسان معتقد است راه‌اندازي سايت تازه تكثير يوز در استان‌ها و جابه‌جايي يوزها به آن سايت اتلاف هزينه خواهد بود و دلايل انتخاب تهران براي اين كار همچنان معتبر است.
معماريان، دامپزشك حيات‌وحش، درباره طرح تكثير يوزپلنگ ايراني در اسارت در استان‌هاي سمنان و يزد گفت: به صورت كلي زماني كه تصميم گرفته شد دلبر از توران و كوشكي از مياندشت به تهران بيايند، گزينه‌هاي مختلفي وجود داشت كه كارشناسان داخلي و خارجي در جلسات مختلف آنها را بررسي كردند و در نهايت ميان تهران، پارك ملي كوير، مياندشت، توران، خجير و مناطق مختلف ديگر، «تهران» به دلايل بسيار انتخاب شد.
به گزارش مهر، اين دامپزشك حيات‌وحش همچنين يادآور شد: از جمله دلايل اين بود كه وقتي تكثير در اسارت مطرح مي‌شود، هر چقدر امكان مانيتورينگ و مراقبت بيشتر باشد بهتر است زيرا هر روز بايد به حيوان دسترسي داشته باشيد. همچنين امكانات خاص براي اتفاقات اورژانسي كه ممكن است براي يوزها بيفتد، همواره در تهران بيشتر بوده است. بنابر اين دلايل نهايتا تصميم گرفته شد كه اين دو يوز به تهران بيايند و گزينه تهران انتخاب شد.
او تاكيد كرد: هنوز همان دلايل پابرجا هستند و اتفاق تازه‌اي نيفتاده است كه تصميم عوض و سايت تكثير در يكي از زيستگاه‌ها احداث شود. راه‌اندازي سايت تازه براي تكثير باعث مي‌شود نيروي كار اضافه‌اي نياز باشد و از توجه محيط‌بانان كه موظف به حفاظت از زيستگاه هستند، كم شود؛ يك سري از بودجه‌ها را براي تكثير هزينه كنند، زيستگاه ناامن شود و مشكلات ديگر به وجود بيايند. در واقع، سايت تكثير مانند باغ‌وحشي است كه صرفا ممكن است بازديدكننده نداشته باشد و اينكه در زيستگاه باشد، منطقي نيست.
اين دامپزشك حيات‌وحش درباره شرايط تكثير نيمه‌اسارت توضيح داد: تكثير نيمه‌اسارت با تكثيرهاي ديگر متفاوت است. تكثير نيمه‌اسارت به صورت كلي، كاري است كه فقط در آفريقاي جنوبي انجام شده است؛ به اين صورت كه فنس‌هايي بسيار بزرگ كشيده‌اند و در اين فنس‌هاي بزرگ، حيوانات رهاسازي مي‌شوند، به صورت طبيعي، شكار مي‌كنند، طعمه‌ها هم در آنجا به صورت طبيعي تكثير مي‌شوند، همديگر را پيدا و جفت‌گيري مي‌كنند و گونه‌هايي كه با هم تعارض دارند، كنترل مي‌شوند. طبيعت آزاد آفريقاي جنوبي به صورت كلي به شكلي در حال تمام شدن است؛ حتي پارك‌هاي ملي و بيشتر جاهايي كه حيات وحش دارند، كاملا فنس‌كشي شده‌اند و تقريبا تمامي مناطق آزاد به مناطق نيمه‌اسارت تبديل شده‌اند و به نوعي يك اسارت بزرگ‌تر را شكل داده‌اند.
او درباره تكثير نيمه‌اسارت يوزپلنگ در آفريقاي جنوبي اظهار كرد: اين روند در آنجا چند دليل مشخص دارد؛ يكي اينكه آنها چندين هزار يوز دارند كه ساليانه هزاران فرد آن را از طبيعت آزاد مي‌گيرند و وارد سايت‌هاي تكثير در نيمه‌اسارت مي‌كنند؛ به بيان ديگر، آنها با چند مجموعه چند هزار فردي روبه‌رو هستند كه قابليت شارژ مجدد از طبيعت را دارد.
معماريان افزود: در شرايط نيمه‌اسارت نسبت به اسارت، مديريت روي افراد، كنترل بيماري‌ها، سلامتي و شرايط ديگر بسيار دشوارتر و در مواردي غيرممكن مي‌شود. يعني نمي‌توان به راحتي مديريت درماني، مديريت سلامتي و كنترل بهداشتي داشت و معرفي آنها و نحوه كار كردن با آنها بسيار سخت‌تر است. همچنين ريسك سلامتي در نيمه‌اسارت بسيار بيشتر است و ميزان تلفات بر اثر اين عوامل به نسبت شرايط اسارت بالاتر است. در شرايط كنوني ايران و وضعيتي كه ما در ايران داريم، با توجه به اينكه فقط سه فرد (دو فرد بسيار مسن و يك فرد جوان) داريم، فكر اينكه مانند آفريقاي جنوبي تكثير در نيمه اسارت را كه در شرايط كاملا متفاوت آنجا و به دلايل مختلف انجام داده و مي‌دهد در ايران اجرا كنيم، كار اشتباهي است.
اين دامپزشك حيات‌وحش در پاسخ به نقدهايي درباره تغذيه يوزها با مرغ هورموني و از بين‌رفتن توان توليد مثل آنها توضيح داد: اصل داستان چيز ديگري است. پروژه تكثير در اسارت يوزهاي پرديسان تا جايي كه پيش رفت، زير نظر بهترين متخصصان دنيا انجام شد و طبق آخرين معاينات از دو فرد مسن‌تر در سال گذشته توسط همان متخصصان، كماكان اين دو فرد به عنوان افرادي كه هنوز قابليت توليد مثل دارند شناخته مي‌شوند؛ يعني با اينكه با بالا رفتن سن، شانس كمتر مي‌شود اما هنوز قابليت توليدمثل را دارند.
معماريان درباره متخصصان و فعاليت‌هاي موفق آنها در اين زمينه گفت: يك بخش كار را با IZW انجام داديم كه بزرگ‌ترين نهاد اروپايي است كه براي تكثير گونه‌هاي حيات‌وحش در تمامي دنيا كار مي‌كند و بخش ديگر را با Geo Life كه هر دوي اين نهادها رزومه كاملا مشخص و موفقي دارند و در تكثير گونه‌هاي حيات‌وحش موفق هستند و حداقل در مورد يوزها اين‌طور است. همچنين در آسيا براي گونه‌هاي در خطر انقراض مثل كرگدن سوماترايي يا كرگدن سفيد شمالي (كه به‌شدت در معرض انقراض است و آخرين فرد نر آن پارسال تلف شد) تلاش كردند. گزارش IZW درباره كرگدن سفيد شمالي را حتما ديده‌ايد كه موفق شدند جنين اين كرگدن را توليد كنند و موفق‌ترين نهادهاي دنيا هستند كه در زمينه تكثير گونه‌هاي حيات‌وحش بالاخص گربه‌سانان كار مي‌كنند. او در ادامه گفت: فكر مي‌كردم نسل آدم‌هايي كه فكر مي‌كنند به مرغ‌ها هورمون مي‌دهند، منقرض شده است.