گروه اجتماعي
ويروس كرونا چون غده‌اي بدخيم در حال انتشار است و تاكنون علاوه بر چندصد جاني كه گرفته، معادلات ديگري را نيز در دنيا به هم ريخته است؛ از جمله گردشگري. جشنواره ملي «ايران باشكوه» يكي از نقطه‌هاي عطف ورود گردشگران چيني به ايران بود، اين نمايشگاه قرار بود همزمان با سال نوي چيني‌ها در 9 استان تهران، اصفهان، يزد، كرمان، البرز، سمنان، فارس، قزوين، همدان و مناطق آزاد از چهارم تا بيستم بهمن‌‌ماه برگزار شود اما برگزاري آن به گفته «ولي تيموري»، معاون گردشگري وزارت ميراث‌فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي به «اعتماد»، لغو شده است. تقارن اين برنامه ملي با شيوع ويروس كرونا علت اين مساله است: «دغدغه ما همان دغدغه مردم است و اين مساله را در چنين شرايطي مهم‌تر مي‌دانيم. ضربه‌اي كه ممكن است از شيوع اين بيماري به كشور ما بخورد براي ما در حال حاضر مهم‌تر از ضربه‌اي است كه متوجه گردشگري مي‌شود.» ايران از سال 2011 به فهرست مقاصد گردشگري چيني اضافه شده است و از سال 1395 سياست‌هاي جذب گردشگران چيني در دستور كار قرار دارد، پيرو اين دستور، تيرماه سال جاري بود كه هيات وزيران مصوبه لغو يك‌طرفه رواديد با چين را امضا كردند. اين مصوبه كه از 25 تيرماه 1398 به اجرا در‌آمده است، به چيني‌ها اجازه مي‌دهد بدون داشتن ويزا، به مدت 21 روز در ايران سفر كنند، اما حالا ويروس كرونا تمام اين برنامه‌ها را به هم ريخته و كابوس گردشگري ايران را با مساله‌اي ديگر مواجه كرده است. عليرضا رييسي، معاون وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي روز جمعه به ايرنا گفته است كه با توجه به اعلام وضعيت اضطرار جهاني ويروس كرونا از سوي سازمان بهداشت جهاني، نامه‌اي از وزارت بهداشت به دولت ارسال خواهد شد تا سفرهاي تفريحي از چين به ايران ممنوع و سفرهاي كاري محدود شود. ولي تيموري در واكنش به اين نامه و با توجه به آنكه گردشگري كشور همچنان روزهاي سخت خود را مي‌گذراند، تمام اقدامات بدنه گردشگري كشور را متعاقب تصميمات وزارت بهداشت مي‌داند و مي‌گويد: «وقتي مسافري از غربالگري‌ها و پيشگيري‌هاي وزارت بهداشت عبور مي‌كند، طبيعتا ما هم نمي‌توانيم جلوي ورود او را بگيريم.»
آخرين اقدامات معاونت گردشگري جهت مقابله با ورود ويروس كرونا از طريق گردشگران و مسافران چيني به ايران چيست؟ آيا طبق نامه معاون وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكي سفرهاي تفريحي چيني‌ها به ايران ممنوع خواهد شد؟
قطعا ويروس كرونا، ويروس خطرناكي است و تمام كشورهاي جهان به سهم خود سعي دارند تا با ورود اين ويروس به كشور خود مقابله كنند. از سازمان جهاني بهداشت گرفته تا دستگاه‌هاي تخصصي كشورهاي مختلف به حد توان خود براي اين مساله چاره‌انديشي كرده‌اند. در ايران نيز دستگاه تخصصي كه بايد درمورد اين مساله اظهارنظر كند، وزارت بهداشت است. به همين دليل ما متناسب با اين دستگاه موضع‌گيري مي‌كنيم و توصيه‌هاي آنها را به كار مي‌گيريم. تاكنون نيز تمام ابلاغيه‌ها و توصيه‌هاي اين وزارتخانه را به تشكيلات بخش‌هاي خصوصي و عمومي خود اعلام كرده‌ايم. اين موضوع دو جنبه دارد. يك بخش اين است كه نمي‌توان با توسل به زور جلوي يك فرد را براي سفر گرفت، ممكن است فردي سفر كاري داشته باشد يا به ضرورت قصد سفر داشته باشد و ما تا دليل موجه نداشته باشيم، نمي‌توانيم مانع ورود آنها به كشور شويم. اما بخش ديگر اين است كه ما مي‌توانيم در چارچوب وزارت بهداشت، عينا توصيه‌هاي آنها را به مردم، گردشگران و فعالان حوزه خود انتقال دهيم. در واقع تلاش داريم تا تمام توصيه‌هاي وزارت بهداشت را در مراكز اقامتي-پذيرايي و دفاتر خدمات مسافرتي، طبق چارچوب‌هاي وزارت بهداشت لازم‌الاجرا كنيم.
ورود چيني‌ها به ايران با توجه به برگزاري جشن ملي «ايران باشكوه» موجب شكل‌گيري نگراني‌هايي در 9 استان ميزبان اين جشن مي‌شود. خبرهاي منتشر شده از همدان و يزد هم گوياي اين امر است كه گردشگران چيني براي شركت در اين جشن‌ها وارد استان‌ها شده‌اند.
اين نگراني كاملا بجاست اما اولويت ما در وضعيت اضطراري كنوني، جان مردم است نه گردشگري. ما از مدت‌ها پيش برنامه‌هاي مفصلي را براي عيد بهاره چيني در نظر گرفته بوديم. از يك‌سال گذشته چين به عنوان بازار هدف گردشگري تعيين شده بود و اقدامات مثبتي هم در جهت آن صورت گرفت. براي مثال سفري كه بخش خصوصي و وزير در چند ماه گذشته به اين كشور داشتند، ذيل همين اتفاق دسته‌بندي مي‌شود. ما با برنامه‌هايي كه داشتيم مي‌خواستيم در عيد بهاره چين، از بازار گردشگري آنها منتفع شويم. اما برنامه‌ها به دليل تقارن اين عيد با ايام فاطميه، به هفته بعد موكول شدند. نهايت اينكه با توجه به وضعيت فعلي و شيوع سريع اين ويروس، تمام برنامه‌هاي اين جشن را متوقف و آنها را به آينده موكول كرديم.
احيانا تقارن اين عيد با شيوع ويروس كرونا خساراتي را متوجه گردشگري زخم‌خورده ما خواهد كرد؟
صد درصد. برنامه ما نسبت به گردشگران چيني صرفا متوجه اين 9 استان نبود، بلكه بازار گردشگري چين بازار بزرگ جهاني است. نه فقط ما، بلكه صنعت گردشگري بين‌المللي قطعا از اين ماجرا خسارت مي‌بيند. سالانه بيش از 150 ميليون گردشگر چيني در بازار گردشگري جهان نقش دارند و بخش عمده‌اي از سفرهاي خود را در اين عيد صورت مي‌دهند. همان‌گونه كه ما ايراني‌هاي بخش اعظم سفرهاي‌مان را به عيد نوروز موكول مي‌كنيم. اين مساله هم براي بازار گردشگري ما عواقبي دارد و هم جهان. بنابراين اينكه شما مي‌فرماييد صحيح است، سند گردشگري ما هم متضرر شده است اما اميدواريم با همكاري وزارت بهداشت و وزارت امور خارجه، اين ويروس اصلا وارد كشور ما نشود. دغدغه ما همان دغدغه مردم است و اين مساله را در چنين شرايطي مهم‌تر مي‌دانيم. ضربه‌اي كه ممكن است از شيوع اين بيماري به كشور ما بخورد براي ما در حال حاضر مهم‌تر از ضربه‌اي است كه متوجه گردشگري مي‌شود و ما مي‌خواهيم با هم‌افزايي با ساير دستگاه‌هاي دولت به سلامت از اين وضعيت عبور كنيم.
آخرين گزارش نيويورك‌تايمز نشان مي‌دهد سنگاپور و مغولستان مي‌خواهند مرزهاي خود را بر چين ببندند و علاوه بر آن، سنگاپور اعلام كرده است كه اجازه ورود به افرادي را نمي‌دهد كه 14 روز پيش از ورود به اين كشور، به چين سفر كرده باشند. با توجه به اقداماتي از اين دست كه در جهان صورت گرفته است و با توجه به نامه وزارت بهداشت، آيا مرزهاي هوايي ما نيز روي چيني‌ها بسته خواهند شد؟
اين موضوع براي كشورهاي همسايه چين طبيعي است، آنها قطعا نگراني‌هاي بيشتري دارند و بايد جانب احتياط را رعايت كنند. اين مساله 14 روز هم كه اشاره كرديد، اقدام مناسبي است زيرا يك نفر مي‌تواند در ظاهر علائم بيماري نداشته اما ناقل آن باشد. همان‌طور كه گفتم اقدامات ما منطبق با جهت‌گيري وزارت بهداشت است. تمام مواردي كه وزارت بهداشت تاكنون اعلام كرده، اعم از غربالگري، قرنطينه يا موضوعات ديگر را به تمام تاسيسات گردشگري خود عينا ابلاغ مي‌كنيم و از تمام آنها مي‌خواهيم پيشگيري‌هاي لازم را با جديت پيگيري كنند. البته توجه داشته باشيد كه ديگر نگراني صرفا متوجه كشور چين نيست، بلكه اين ويروس به كشورهاي ديگري هم منتقل شده است و ديگر مسافران هم مي‌توانند ناقل اين بيماري باشند. بنابراين ما از طريق كانال‌هاي تخصصي خود مرتبا وضعيت را بررسي مي‌كنيم و جدي بودن آن را هشدار مي‌دهيم. براي مثال از كاركناني كه مستقيما با گردشگران برخورد دارند، مي‌خواهيم احتياط‌هاي لازم را انجام دهند. در سطح جهاني نيز هنوز راهكاري جز دغدغه‌مندي، پيشگيري و احتياط اتخاذ نشده است و ما نيز همين مسير را طي مي‌كنيم. نكته اين است كه ما حق نداريم جلوي فردي را براي سفر بگيريم. حتي وزارت بهداشت هم به عنوان وزارت تخصصي از مردم خواسته است تا از سفرهاي غيرضروري، يعني گردشگري خودداري كنند. بنابراين بايد به خود مردم اين آگاهي را بدهيم. زيرا موضوع فقط اين نيست كه آيا گردشگري از چين وارد كشور شود يا خير. از سوي ديگر، بخشي از مردم ما هستند كه با چين تجارت مي‌كنند و با اين كشور ارتباطات اقتصادي دارند، بنابراين برعكس آن نيز صادق است. همانقدر كه نسبت به ورود چيني‌ها به كشور حساسيم، دغدغه افرادي را داريم كه براي كارهاي تجاري به اين كشور سفر مي‌كنند.
اشاره كرديد كاركناني كه مستقيما با گردشگران برخورد دارند، در معرض خطرند و بايد جانب احتياط را رعايت كنند. چه اقداماتي را تاكنون براي حفظ سلامت اين بخش از فعالان در حوزه گردشگري پيش‌بيني كرده‌ايد؟
ما از همان ساعات اوليه موضوع را به تمام همكاران‌مان، راهنمايان دفاتر سفر و مراكز اقامتي و پذيرايي منتقل كرديم. هر لحظه‌‌اي هم كه بيانيه يا توصيه جديدي اعلام شود، بلافاصله با بخش بين‌الملل ارتباط داريم و اطلاعيه‌هاي جديد را منتشر مي‌كنيم. خط مقدم ورود احتمالي اين ويروس اول از خطوط هوايي وسايل ترانسفر مسافر و بعد هتل‌ها و مراكز اقامتي كشور است.
به همين دليل از افراد شاغل در لاندري‌ها يا آشپزخانه‌هاي اين مراكز خواسته‌ايم در مواجهه با وسايلي چون حوله، ملحفه، وسايل نظافتي حتي كليدهاي در اتاق‌ها جوانب اختياط را به خرج دهند، از دستكش و مواد ضدعفوني‌كننده به‌طور مداوم استفاده كنند و دستورالعمل‌هايي را با توجه به اين مسائل به مراكز اقامتي ابلاغ كرده‌ايم. علاوه بر آن ما خودمان را آماده كرده‌ايم تا در صورت بروز بحران در يكي از هتل‌ها، اقدامات لازم را با سرعت و دقت ارايه دهيم.
درمورد ساير گردشگران چيني كه احيانا از قبل بسته‌هاي سفر به ايران خريده باشند چه اقداماتي را لحاظ كرده‌ايد؟
يك بسته سفر در يك ساعت تدوين نمي‌شود و توليد آن اقلا سه الي چهار ماه زمان مي‌برد. به‌رغم همه اين بحث‌ها و آمادگي‌هايي كه از پيش براي ورود چيني‌ها ايجاد كرده بوديم و در 9 استان براي استقبال از گردشگران چيني آماده بوديم، ما همه اين برنامه‌ها را از دستور كار خارج كرديم. يك بعد اين اقدام البته تعهدات بين‌المللي است. وقتي فردي بسته سفري را از سه ماه پيش خريده باشد، ما نمي‌توانيم جلوي او را بگيريم مگر اينكه دليل قانع‌كننده داشته باشيم. وقتي مسافري از غربالگري‌ها و پيشگيري‌هاي وزارت بهداشت عبور مي‌كند، طبيعتا ما هم نمي‌توانيم جلوي ورود او را بگيريم. با اين اوصاف ما به گردشگران چيني اطلاع‌رساني كرديم و گفتيم كه آنها مي‌توانند از اين بسته‌هاي سفري كه خريده‌اند، در آينده استفاده كنند. به اين شكل خسارت و جريمه‌اي هم متوجه دوستان ما نخواهد شد و در آينده ما ميزبان گردشگراني خواهيم بود كه سفر خود را معوق كردند. ما فعلا اميدواريم كه به سلامت از اين وضعيت عبور كنيم و هر اقدام لازمي را در اين جهت انجام خواهيم داد.