كارنامه يك پروژه
سال‌ها در ايران پروژه‌اي تحت عنوان «پروژه حفاظت از يوزپلنگ ايراني» با مشاركت سازمان ملل به اجرا درآمد. اين پروژه كاركردهايي داشته است اما در مقابل اين يك پروژه‌ها صدها يا شايد هزاران پروژه عمراني هم در كشور به اجرا درآمده است كه با هدف اشتغال، توسعه، دسترسي يا نظاير آن زيستگاه‌هاي حيات‌وحش را محدود و محدودتر كرده و چه بسا موجب تخريب محيط زيست هم شده است. در چنين شرايطي نمي‌توان گفت چرا هنوز وضعيت يوزپلنگ ايراني از موقعيت اضطرار يا موقعيت در معرض انقراض بودن خارج نشده است. روزنامه اعتماد از مدتي قبل مجموعه مطالبي را آماده انتشار كرد. بخشي از آن صرفا ديدگاه افراد متخصصي بود كه معتقد بودند مي‌توان با الگوبرداري از تجربه آفريقايي‌ها توليد مثل در اسارت را پيش گرفت. اما در مقابل خيلي از كارشناسان هم اين كار را نشدني و احتمال موثر واقع شدن آن را بسيار اندك تحليل مي‌كردند. حالا علاوه بر اين تعدد ديدگاه در مورد نجات يوزپلنگ فشارهاي اقتصادي هم بسياري از تخصيص هزينه‌هاي دولتي را محدودتر كرده است. از سوي ديگر بسياري با تلاش در جمع كردن پروژه حفاظت از يوزپلنگ ايراني عملا اجماع جهاني براي نجات اين گونه را در معرض خطر قرار داده‌اند. هرچه باشد وقتي پتانسيل‌هاي بين‌المللي براي كمك به اين گونه ايراني بيشتر باشد وضعيت ما بهتر خواهد بود. با اين وصف در شماره‌هاي قبلي به بررسي عملكرد اين پروژه بين‌المللي پرداختيم كه در شماره قبلي آن 10 سال اول اين پروژه مورد نقد و مرور قرار گرفت. در اين شماره 10 سال دوم اجراي اين پروژه را مرور كرده‌ايم. به هر حال بايد توجه داشته باشيم كه قريب به دو دهه تلاش براي حفاظت از گونه در معرض انقراض يوزپلنگ ايراني در جريان است و اتفاقات خوبي براي يوز و يوزبانان در اين مدت نيفتاده است. در حالي كه هنوز عمده‌ترين خطر مرگ‌آور براي يوز، جاده و تصادف با خودروها و از سويي ديگر سگ‌هاي گله است، براي فعالان حفاظت از اين گونه در معرض انقراض اتفاقات عجيبي رخ داده كه براي مثال برخي از آنان دو سال است در حبس به سر مي‌برند. در چنين شرايطي و در حالي كه وزارتخانه‌ها و ارگان‌هاي ديگر براي نجات يوز ايراني دغدغه‌اي ندارند بحث تكثير در اسارت داغ شد و شنيده‌ها حكايت از آن داشت كه اندك بودجه حفاظت از يوزپلنگ قرار است به موضوع تكثير در اسارت پرداخت شود.