ضرورت ايجاد همدلي و همزباني ملي در موضوع پول‌هاي كثيف
دكتر علي محبي*/ خداوند در سوره اعلي آيات 9 تا 11 مي‌فرمايد: «پس تذكر ده اگر تذكر مفيد باشد و به زودي كسي كه از خدا مي‌ترسد، متذكر مي‌شود، اما بدبخت‌ترين افراد از آن دوري مي‌گزيند»
در سه ماه گذشته فضاي سياسي و رسانه‌اي كشور تحت تاثير سخنان و تذكرهاي رحماني فضلي، وزير كشور در مورد پول‌هاي كثيف و تاثيرگذاري احتمالي اين پول‌هاي كثيف در انتخابات مختلف شوراها و نمايندگي مجلس و... و در نتيجه مناسبات قدرت در كشور داشت. بازخورد اين سخنان آنچنان تاثيرگذار بود كه در مدت كوتاهي در سپهر عمومي جامعه برجسته شد و اگر بخواهيم نقلي از مولانا در اين فراگيري و پرداختن به موضوع داشته باشيم بهترينش اين كلام زيباي مولاناست كه گفت: «هركسي از ظن خود شد يار من».
گروه‌هاي سياسي مختلف جامعه، رسانه‌ها، افكار عمومي و حتي گروه‌هاي سياسي معاند خارج‌نشين و رسانه‌هاي فارسي زبان وابسته به دولت‌هاي غربي شروع به تحليل و تفسير خود در اين زمينه كردند تا جايي كه مي‌توان گفت در اين دعواهاي احساسي كه بيشتر جنبه تسويه‌حساب حزبي، گروهي و شخصي به خود گرفت اصل موضوع و هشدار وزير كشور در مورد پول‌هاي كثيف و مافياي كثيف‌تر آنان كه امروز ريشه بين‌المللي پيدا كرده‌اند به دست فراموشي سپرده شد. امروز بر انديشمندان سياسي، اجتماعي و فرهنگي در عرصه بين المللي موضوع مافيا و پول‌هاي كثيف در تعيين مناسبات قدرت در كشورهاي دنيا و حتي كشورهاي اروپايي و امريكايي چه شمالي و چه جنوبي، آسياي جنوب شرقي بر كسي پوشيده نيست و مانوئل كاستلز، نظريه‌پرداز جامعه شبكه‌اي با پيش‌بيني جهان چهارم در جامعه اطلاعاتي و مجهز شدن گروه‌هاي مافيايي به مختصات جامعه اطلاعاتي، حضور و قدرت اين مافياهاي كثيف را در عرصه بين‌المللي پيش‌بيني مي‌كند و هشدارهاي لازم را مي‌دهد. امروز هم كه پديده جهاني شدن نيز نهايت تاثير خود را در سياست، اقتصاد و فرهنگ جوامع مي‌گذارد اين مساله مي‌تواند نمود عيني‌تري داشته باشد. مصداق‌هاي تعيين قدرت در كشورهاي مختلف توسط پول‌هاي اين گروه‌هاي مافيايي بين‌المللي را هر از چند گاهي در رسانه‌ها مي‌بينيم و مي‌شنويم.
با ترسيم آينده انقلاب اسلامي ايران و تاثيرگذاري آن بر معادلات منطقه‌اي و بين‌المللي، بايسته و شايسته است كه اين نظام اسلامي را از همه مخاطراتي كه آن را تهديد مي‌كند به دور نگه داريم. در اين رابطه لازم است به نظرات مقام معظم رهبري در نقشه ترسيمي براي راه انقلاب به سوي آرمان‌هايش توجه ويژه‌اي شود.
ايشان در نقشه ترسيمي براي راه انقلاب به سوي آرمان‌هايش پنج مرحله را مورد توجه قرار مي‌دهند، كه عبارت از:
1- انقلاب اسلامي2- نظام‌سازي 3- تشكيل دولت اسلامي4- تشكيل كشور و جامعه اسلامي 5- تمدن‌سازي اسلامي و تشكيل دنياي اسلام.
از نظر مقام معظم رهبري مرحله اول و دوم به خوبي سپري شده و اكنون كه انقلاب اسلامي و ملت انقلابي ايران در مرحله سوم يعني مرحله دولت سازي اسلامي است حركت بسيار كند است. از نظر مقام معظم رهبري دولت اسلامي به معناي عام كلمه، دولتي است كه تمامي كارگزاران و مديرانش از منش اسلامي برخوردار باشند. دولت اسلامي آن دولتي است كه در آن رشوه‌خواري، رانت‌خواري، پارتي بازي، حيف و ميل بيت‌المال، فساد و تبعيض و بي‌عدالتي وجود نداشته باشد.
همواره از صدر اسلام تاكنون تنگه‌هاي احد مختلفي جوامع اسلامي را تهديد كرده است. امروز نيز كه ايران اسلامي در مرحله حساس دولت سازي اسلامي است بايد همه ريشه‌هاي فساد در كشور مورد شناسايي قرار گيرند تا با تشكيل جامعه اسلامي وارد تمدن‌سازي اسلامي شويم.
دقيقا هشدارهاي وزير كشور متناسب با تهديدات تشكيل دولت اسلامي است. پس لازم است اين هشدارهاي وزير كشور به طور تامل برانگيزي مورد توجه قرار گيرد تا بتوانيم با حل كردن اين مساله نه پاك كردن صورت مساله، انقلاب اسلامي را كه حاصل خون شهيدان بسياري است را از گردنه‌هاي سخت عبور دهيم.
با اين اوصاف هشدارهاي وزير كشور در مورد پول‌هاي كثيف و فساد را از چند ديدگاه مي‌توان مورد بررسي قرار داد:
1- نگاه مقام معظم رهبري: از نگاه رهبر معظم انقلاب مبارزه با فساد از هر نوعي كه باشد بايد بدون در نظر گرفتن هيچ ملاحظه‌اي با تمام توان عملياتي شود. در اين رابطه توجه به فرمان هفت ماده‌اي مقام معظم رهبري و مورد خطاب قرار دادن سه قوه مقننه، مجريه و قضاييه گوياي همه‌چيز است و هم اكنون هم شاهديم كه رهبري خواستار برخورد عملي با فساد هستند.
2- احزاب و گروه‌هاي سياسي: احزاب و گروه‌هاي سياسي لازم است در سطح نگاه ملي به پديده فساد، پولشويي و پول‌هاي كثيف نگاه كنند. در پژوهش و نظرسنجي‌هاي مختلفي كه انجام شده است يكي از آسيب‌هاي جدي در راه مبارزه با فساد و پولشويي را نگاه حزبي به اين امر دانسته‌اند. يعني اينكه بحث افشاي فساد و مبارزه با فساد خوب است تا زماني كه شامل حزب رقيب شود. اين نگاه اين پديده شوم را در كشور ريشه‌كن نخواهد كرد. ولي اگر ما به اين درك سياسي و اجتماعي برسيم كه مفسد بايد مجازات شود حتي اگر همحزبي ما باشد، حريم‌هاي امن براي بسياري از مفسدان از بين خواهد رفت. در اين جا لازم است اشاره كنم احزاب سياسي نسبت به هشدارهاي وزير كشور وارد دعواي سياسي حزبي شدند و اصل هشدار وزير كشور را فراموش كردند.
3- رسانه‌ها: هيچ شكي وجود ندارد كه رسانه‌هاي مستقل طي فرآيند جريان آزاد اطلاعات به شفاف سازي بسياري از مسائل كشور نزد افكار عمومي مي‌شوند و در اين مسير رسانه‌ها با در پيش گرفتن سبك روزنامه‌نگاري تحقيقي مي‌توانند همانند نمونه‌هاي مشابهي كه در كشورهاي پيشرفته انجام شده است به ريشه‌كني فساد و پول‌هاي كثيف بپردازند. البته در موضوع هشدار وزير كشور در مورد پول‌هاي كثيف هرچند رسانه‌هاي چه چاپي و چه الكترونيكي عملكرد خوبي داشتند اما هيچ كدام از اين رسانه‌ها پيشقدم نشدند تا با سبك روزنامه‌نگاري تحقيقي در اين راه گام بردارند و به نوعي فقط به تريبون گروه‌هاي سياسي تبديل شدند و تنها فضاي احساسي را بر جامعه وارد كردند تا به نوعي خواسته احزاب و خلوت‌نشينان كه همان فراموشي اصل موضوع بود، دامن زده شود و تا حدودي هم در اين كار به هدف خود رسيدند. پس لازم است رسانه‌ها نيز به عنوان نمايندگان پيشروي افكار عمومي راه منطقي و عقلاني را در مبارزه با فساد و پول‌هاي كثيف در پيش گيرند و با سبك‌هاي حرفه‌اي در اين زمينه به ريشه‌كني اين معضل كمك كنند و البته كه مي‌توانند كمك كنند.
4- افكار عمومي: افكار عمومي بهترين حامي و قاضي در مورد عملكرد سياستمداران است. موضوع مورد طرح وزير كشور با استقبال خوب افكار عمومي در جامعه همراه بود چون افكار عمومي به عنوان وجدان بيدار جامعه شاهد تحرك پول‌هاي كثيف در جامعه است و مي‌بيند كه كساني يك‌شبه ره صدساله مي‌پيمايند. افكار عمومي هم خواهان ريشه‌كني اين مفاسد است ولي نبايد فراموش كرد كه افكار عمومي تحت تاثير رسانه‌ها، نخبگان جامعه و احزاب سياسي است، پس نبايد با اطلاعات غلط افكار عمومي را منحرف كرد.
5- رسانه‌هاي فارسي‌زبان خارج از كشور و معاندان انقلاب و گروه‌هاي سياسي مخالف: اين گروه‌ها همواره تلاش به سياه‌نمايي و تبليغات منفي از داخل كشور و بزرگ كردن آنها را دارند و همه اهداف اين گروه‌ها و رسانه‌ها را مي‌دانند. پس ما در دايره بزرگ انقلاب اسلامي نبايد اسير تبليغات اين رسانه‌ها و گروه‌ها شويم و به خاطر اينكه مبادا آنها سوءاستفاده كنند موضوعات و مشكلاتي را كه با طرح عمومي آنها مي‌توانيم به حل آنها بپردازيم ناديده بگيريم. پول‌هاي كثيف مد نظر وزير كشور در اين رسانه‌ها نيز منعكس شد ولي با تحليل محتواي آنها ديده مي‌شود كه اين رسانه‌ها تنها منعكس كننده اخبار داخلي بودند و ضعف آنها در مقابل رسانه‌هاي داخلي كاملا مشهود بود.
6- شخص وزير كشور: رحماني‌فضلي به خاطر مسووليت‌هايي كه داشته و دارد اشراف اطلاعاتي خوبي نسبت به مفاسد اقتصادي و پولشويي دارد. طرح موضوع پول‌هاي كثيف از طرف رحماني‌فضلي به عنوان وزير كشور كه رياست ستاد مبارزه با مواد مخدر و قاچاق كالا و ارز را نيز برعهده دارد و پيش از اين رياست كل ديوان محاسبات كشور را نيز برعهده داشته است، موضوعي نيست كه بتوان به راحتي از كنار آن گذشت. ايشان در اين مدت پرونده‌هاي فساد زيادي را ديده است و حتي به قوه قضاييه معرفي كرده است. اين افراد متخلف و فاسد كه گاه در رده‌هاي بالاي مديريتي كشور نيز بوده‌اند هرگز بيكار ننشسته‌اند و همه ابزار خود را براي تخريب به كار خواهند گرفت. گروه‌هاي مافيايي نيز از راه‌هاي مختلف تلاش دارند اين هشدارها را در جامعه كمرنگ كنند. پس وزير كشور اصل موضوعي را بيان مي‌كند كه در حال قدرت گرفتن است. پس نبايد دعواهاي سياسي باعث شود رحماني‌فضلي اصل موضوع را كنار بگذارد ولي لازم است براي مبارزه با آن راه و روشي را انتخاب كند كه كمترين هزينه را براي جامعه و نظام اسلامي داشته باشد.
به نظر من اصل موضوع آنقدر مهم بوده و هست كه عده‌اي با محدود كردن آن به دعواهاي مبتديانه سياسي كه نامش را بگو يا دروغ است! نمي‌خواهند يا نمي‌توانند اين موضوع را هضم كنند. ولي وزير كشور بايد با اتخاذ سياست‌هاي منعطفانه گوناگون در زمان‌هاي متفاوت موضوع پول‌هاي كثيف را ريشه‌كن كند و راه‌هاي عملياتي مبارزه با آن را در كشور نهادينه كند و در اين راه اگر ترسو خطابش كردند يا هر صفت ديگري، نااميدي به دل راه ندهد.
و چه زيبا خداوند در آيات 6 تا 8 سوره علق مي‌فرمايد: «چنين نيست كه شما مي‌پنداريد، به يقين انسان طغيان مي‌كند، از اينكه خود را بي‌نياز ببيند و به يقين بازگشت همه به سوي پروردگار تو است».
* مدرس دانشگاه