طالبان و واشنگتن به توافق نزديك شدند

توافق يك هفته‌اي «كاهش خشونت» ميان گروه شبه‌نظامي طالبان و ايالات متحده امريكا در حالي به امضا نزديك مي‌شود كه درگيري‌ها در افغانستان ادامه دارد. دو روز بعد از آنكه مايك پمپئو، وزير امورخارجه امريكا تاكيد كرد «پيشرفت بسيار مهم در مذاكرات» به دست آمده است، دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا هم در مصاحبه با يك راديوي اينترنتي در مورد مذاكرات با طالبان و توافق صلح با اين گروه شبه‌نظامي بعد از 18 سال جنگ در افغانستان گفته است: «فكر مي‌كنم خيلي نزديك شده‌ايم، احتمال زيادي وجود دارد كه به يك معامله برسيم ... در طول دو هفته آينده مشخص خواهد شد.» نيويورك‌تايمز، هفته پيش گزارش داده‌بود كه دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا، براي اجراي يك توافق آتش‌بس و عقب‌نشيني محدود نيروهاي امريكايي از افغانستان چراغ سبز نشان داده است. به نوشته طلوع نيوز، منابع آگاه در وزارت دفاع ملي افغانستان به اين رسانه گفته‌اند كه هيچ اطلاعي از جزييات طرح كاهش خشونت ميان امريكا و طالبان ندارند. به نوشته رسانه‌هاي امريكا، مذاكرات ميان هيات امريكا و گروه شبه نظامي طالبان، روز چهارشنبه به مدت 12 ساعت به طول انجاميد و شرايط طرح كاهش خشونت در اين جلسه به تاييد دو طرف رسيده است. بر اساس گمانه‌زني رسانه‌ها، قرار است كه طرح كاهش خشونت در شهرهاي بزرگ به مدت يك هفته اجرا شود و در صورت موفق بودن آن يك توافقنامه ميان امريكا و طالبان براي آتش‌بس، آغاز روند خروج نيروهاي خارجي از افغانستان و آغاز گفت‌وگوهاي بين‌افغان امضا شود.

مايك پمپئو، وزير خارجه امريكا، بعد از مذاكرات موفقيت‌آميز نمايندگان كشورش با طالبان در دوحه، با اشرف غني، رييس‌جمهور اسلامي افغانستان، تلفني گفت‌وگو كرد. به گفته اشرف غني، پمپئو، او را در جريان پيشرفت‌هايي در مذاكرات گذاشته است. عبدالله عبدالله، رييس اجرايي حكومت افغانستان هم از «اميدواري‌هايي براي صلح» سخن گفت، اما تاكيد كرد كه هنوز نمي‌توان فرض كرد كه همه مشكلات در حال حل شدن هستند. به گفته مقام‌هاي امريكايي، در صورت موفقيت توافق با طالبان، تعداد نيروهاي امريكا از 13 هزار نفر كنوني، به 8600 نفر كاهش پيدا مي‌كند. رقم 8600 نيروي نظامي امريكا، دقيقا برابر با تعداد نيروهاي اين كشور در ابتداي حضور دونالد ترامپ در كاخ سفيد است. دونالد ترامپ پيش از اين با اعلام استراتژي جديد افغانستان، تعداد نيروهاي اين كشور در خاك افغانستان را افزايش داده‌بود.

بر اساس گزارش رسانه‌ها، دولت‌هاي آلمان و نروژ، پيشنهاد داده‌اند كه در صورت موفقيت امريكا در توافق با طالبان، از مذاكرات بين‌افغان در كشورهاي‌شان ميزباني و اين مذاكرات را تسهيل كنند. با اين حال مقام‌هاي دولت افغانستان تاكيد كرده‌اند كه هنوز تصميمي براي تعيين تيم مذاكره‌كننده كابل در مذاكرات بين‌افغان نگرفته‌اند. عبدالله عبدالله، رييس اجرايي دولت افغانستان گفته است كه هنوز هيچ اجماعي در ميان طرف جمهوري اسلامي افغانستان براي انتخاب تيم مذاكره‌كننده شكل نگرفته است. همزمان رسانه‌ها ادعا مي‌كنند كه طرف طالبان در دوحه به ايالات متحده امريكا هشدار داده است كه حتي در صورت امضاي توافق آتش‌بس هم حاضر نيست با مقام‌هاي دولت افغانستان به صورت رسمي ملاقات كند و فقط آنها را در قالب تيمي از شهروندان عادي افغانستان مي‌پذيرد.

هنوز جزييات دقيقي از توافق «كاهش خشونت» ميان امريكا و طالبان منتشر نشده است. اما وزير دفاع امريكا، مارك اسپر در حاشيه اجلاس وزراي دفاع كشورهاي عضو سازمان پيمان آتلانتيك شمالي (NATO) گفته است كه توافق با طالبان يك توافق موقت يك هفته‌اي خواهد بود. مارك اسپر روز پنجشنبه در بروكسل گفت: «ما هميشه گفته‌ايم كه اگر نشود گفت تنها راه‌حل، دست كم بهترين راه‌حل براي افغانستان، يك توافق سياسي است. در حال حاضر پيشرفت‌هايي در اين زمينه به دست آمده است و اميدوارم كه به زودي گزارش‌هايي تكميلي در مورد آن منتشر شود.» اسپر در مورد زمان آغاز اين توافق چيزي نگفت اما تاكيد كرد كه طول اين توافق فقط يك هفته خواهد بود و در صورت پايدار ماندن شرايط تمديد مي‌شود. اسپر گفت: «از ديدگاه ما، در حال حاضر 7 روز كافي است، اما رويكرد ما به اين شرايط مشروط است و تاكيد مي‌كنم كه مشروط خواهد بود.» نه وزير خارجه و نه وزير دفاع امريكا، صحبتي از شرايط اين «كاهش خشونت موقت» نكرده‌اند. پيش از اين در رسانه‌ها از احتمال توافق طالبان با امريكا براي طرح كاهش خشونت موقت در شهرهاي بزرگ، به ويژه كابل، صحبت شده‌بود كه در واقع به معناي خودداري طرفين از حمله به يكديگر، فقط درون‌شهرهاي بزرگ افغانستان است و شامل درگيري‌ها در خارج از شهرها نمي‌شود.

اين اولين‌بار نيست كه از زمان آغاز مذاكرات ميان دولت امريكا و گروه شبه نظامي طالبان، از سوي طرف امريكايي در مورد رسيدن به يك توافق اظهار اميدواري مي‌شود. ماه سپتامبر سال گذشته ميلادي (شهريورماه سال جاري) دونالد ترامپ، بعد از يك عمليات از سوي طالبان كه منجر به مرگ يك نظامي امريكايي شد، اعلام كرد كه دعوت خود از هيات طالبان براي سفر به امريكا و امضاي يك توافق را پس گرفته است. پيش از آن نيز زلماي خليل‌زاد بارها از نزديك شدن به يك توافق آتش‌بس با طالبان خبر داده‌بود.

به نوشته رويترز درگيري‌ها ميان نيروهاي دفاعي دولت افغانستان و گروه شبه نظامي افغانستان، روز پنجشنبه به رغم ادعاي امريكا در مورد پيشرفت مذاكرات با طالبان همچنان ادامه پيدا كرده است. به ادعاي وزارت دفاع ملي افغانستان روز پنجشنبه در حمله هوايي ارتش افغانستان به ولايت بلخ، يك فرمانده ارشد طالبان و 8 شبه‌نظامي كشته‌شده‌اند. در برابر گروه طالبان هم از عملياتي در ولايت قندوز خبر داده است كه بر اثر آن 6 نظامي افغان، از جمله دو افسر ارتش كشته‌شده‌اند. به گزارش آواپرس، روز پنجشنبه هم در يك حمله طالبان در ولايت سرپل، دست‌كم 5 نفر كشته‌شده‌اند.

مايكل سمپل، نماينده پيشين اتحاديه اروپا در امور افغانستان، اين توافق را كاملا تشريفاتي توصيف مي‌كند و مي‌گويد: «خيلي مسخره است! اصلا كاهش خشونت معنا ندارد، طالبان دارد براي عمليات تهاجمي بهار خود آماده مي‌شود. آنها هميشه در ماه‌هاي سرد سال عمليات خود را كاهش مي‌دهند.» بر اساس گزارش دفتر بازرس كل ويژه بازسازي افغانستان در امريكا (SIGAR) در چهارماه چهارم سال 2019، تعداد حملات شبه‌نظاميان طالبان در طول 9 سال گذشته به حداكثر خود رسيده است. گزارش‌هاي پيشين از جنگ افغانستان هم نشان مي‌دهد كه رقم كشته‌شدگان غيرنظامي در جنگ افغانستان، از زمان ثبت اين ارقام در سال 2009 تاكنون به بالاترين سطح خود رسيده است. به نوشته بي‌بي‌سي، طالبان دست كم در 70درصد از خاك افغانستان به صورت فعالانه در حال نبرد است و بر اساس برآوردها نزديك به 50 درصد از خاك افغانستان تحت كنترل اين گروه است.