«اعتماد» از آخرين وضعيت فهرست‌هاي متفرقه اصلاح‌طلبان در آستانه انتخابات گزارش مي‌دهد
مشاركت انتخاباتي؛ حق يا تكليف؟
بيشتر از داغ بودن بازار تبليغات انتخاباتي بازار «راي دادن» يا «راي ندادن» است كه داغ شده؛ هر جايي كه پا مي‌گذاريم از كوچه و خيابان گرفته تا تاكسي و مترو و... بحث بر سر انتخابات و مشاركت است. يكي از تكليف مي‌گويد و ديگري از حق؛ البته اين بحث موضوعي نيست كه تنها ميان راي‌دهندگان مطرح باشد؛ بلكه كنشگران سياسي نيز ظاهرا تا حدودي قابل توجه در تعريف حق يا تكليف بودن انتخابات بحث مي‌كنند و گاهي براي آن مرز مي‌گذارند، گاهي هم تكليف شدن را بر حق بودن ترجيح مي‌دهند، وضعيتي كه اين روزها در ميان «اصلاح‌طلبان» بيشتر به چشم مي‌خورد و اين جدال حق و تكليف وقتي رنگ بيشتري به خود مي‌گيرد كه جريان چپ با موجي از رد صلاحيت‌ها مواجه مي‌شود تا آنجا كه ديگر كانديداي چنداني برايش باقي نمي‌ماند كه بتواند يك ليست مقتدر براي مجلس يازدهم ارايه كند. هر چند از همان زمان هم هيچگاه صحبتي از تحريم انتخابات و قهر با صندوق راي به ميان نيامد اما از آنجا كه نگاه «حق بودن» انتخابات حاميان بيشتري در ميان اصلاح‌طلبان داشت، اعلام شد اين جريان ليستي در انتخابات معرفي نخواهد كرد. حالا با به ميدان آمدن ليست حزب كارگزاران و ائتلاف 8 حزب اصلاح‌طلب اين تصور مطرح مي‌شود كه اصلاح‌طلبان نگاه‌شان به انتخابات يك نگاه تكليفي است.
كارگزاران و ناموس دموكراسي
كارگزاران كه در طيف چپ ديدگاهي نزديك به اصولگرايان را دارد از اولين احزابي بود كه اعلام كرد بايد در هر شرايطي در انتخابات شركت كرد و ليست داد؛ حتي اگر همه اصلاح‌طلبان رد صلاحيت شوند. حزب كارگزاران سازندگي در همين راستا هفته پيش ليست 30 نفره تهران براي يازدهمين انتخابات مجلس را معرفي كرد. از آنجا كه اين رفتار حرف و حديث‌هايي پيش آورد، اين حزب تصميم گرفت تا براي روشن كردن ابعاد آن نشستي خبري برگزار كند و به پرسش‌هاي خبرنگاران پاسخ دهد و در اين ميان يكي از پرسش‌ها موضوع حق بودن يا تكليف بودن شركت در انتخابات بود؛ پرسشي كه خبرنگار «اعتماد» آن را مطرح كرد و غلامحسين كرباسچي، دبيركل كارگزاران سازندگي در پاسخ به آن از اين صحبت كرد كه صندوق راي ناموس دموكراسي است و بر اين پايه گفت:«ما بين تكليف شرعي و تكليف انساني احساس مي‌كنيم بايد بن‌بست‌هايي كه وجود دارد را بشكنيم. ما نمي‌توانيم مردم را دعوت به حضور در انتخابات كنيم ولي به رغم تاييد صلاحيت حدود 7000 نفر از واجدين شرايط به دلايل مختلف در عرصه انتخابات حضور نداشته باشيم.» كرباسچي ادامه مي‌دهد:«ما در اطلاعيه حزب براي انتخابات 10 سرفصل كلي را در صورت حضور كانديداهاي معرفي شده، ارايه داده‌ايم كه براي طولاني نشدن سخنانم خبرنگار سوال‌كننده درباره برنامه‌هاي حزب را به اين سرفصل‌ها ارجاع مي‌دهم. ما به هيچ‌وجه نبايد نهاد انتخابات را كه ناموس دموكراسي است، ناديده بگيريم و بايد با تمام توان و با كمك احزاب اصلاح‌طلب و به كمك كانديداهاي اصلاح‌طلبي كه در اين عرصه حضور دارند، بتوانيم شرايط كنوني را با پياده‌سازي سرفصل‌هاي اعلام شده، بهبود ببخشيم.» محسن هاشمي‌رفسنجاني، رييس شوراي مركزي اين حزب و رييس شوراي شهر تهران نيز حضور در اين انتخابات را يك وظيفه مي‌داند و مي‌گويد: «كانديداهايي كه در اين ليست حضور دارند اگر نتوانند به مجلس راه پيدا كنند نبايد ناراحت شوند چراكه وظيفه ما اين بود، ليستي بدهيم تا كساني كه به مشي حزب كارگزاران اعتقاد دارند به آن رأي دهند.» حسين مرعشي، سخنگوي اين حزب نيز گفته است:«ما ضمن احترام به دوستاني كه در انتخابات حضور ندارند بايد بگوييم كه نيامدن به عرصه انتخابات شرايط را سخت‌تر مي‌كند و اگر به ميدان نياييم، مشخص نيست در آينده اين نيامدن چه مشكلاتي را براي كشور ايجاد مي‌كند.» او ادامه داد:«آينده ايران به زمين بلند شدن و زمين خوردن‌ها بستگي دارد. قبول ندارم چون نهادهاي قدرت كار خود را مي‌كنند ما بايد صحنه سياسي را ترك كنيم. درست نيست راي مردم بي‌اثر نيست.»
استمرار براي اصلاح
بهزاد نبوي ازجمله اصلاح‌طلباني است كه هم سال‌ها زندان‌هاي رژيم پهلوي را تجربه كرده است و هم طعم زندان پس از پيروزي انقلاب را چشيده است. او هر چند مشاركت در انتخابات را يك حق مي‌داند اما معتقد است بايد به هر نحوي شده است از اين حق استفاده كرد. او به انصاف‌نيوز مي‌گويد:«من چون از قبل پيش‌بيني رد صلاحيت‌ها، البته نه به اين عمق و گستردگي، و در نتيجه كاهش مشاركت و كمبود نامزد اصلاح‌طلب قابل طرح را مي‌كردم، مخالف شركت اصلاح‌طلبان در انتخابات با «تابلوي اختصاصي» بوده و پيشنهاد ائتلاف اصلاح‌طلبان با ميانه‌روهاي اصولگرا و مستقل را مي‌دادم. به خاطر طرح چنين مواضعي بعضا به طور غيرمستقيم به «استمرار طلبي»-كه نمي‌دانم يعني چه- هم متهم شدم.» نبوي مي‌گويد:«به هر حال اميدوار بودم و كماكان هستم كه مردم فهيم‌مان خصوصا آن بخش‌هايي كه معتقد به مشاركت فعال در انتخابات نبوده و نيستند با توجه به مطالبي كه عرض شد با حضور در پاي صندوق‌هاي راي و راي دادن به نامزدهاي موجود قابل قبول، جلوي خسارت‌هاي بزرگ‌تر و بيشتر را به كشور و ملت بگيرند.»
انتخابات به معناي حق تغيير
برخلاف نظر كارگزاران يا حتي بهزاد نبوي برخي ديگر از اصلاح‌طلبان مانند «علي شكوري‌راد» به انتخابات و مشاركت در آن به مثابه يك حق نگاه مي‌كند. او به ايسنا مي‌گويد:«اگر ما اصلاح‌طلبان در اتاق‌هاي در بسته مي‌خواستيم تصميم بگيريم نتيجه آن ارايه ليست بود. اما ما متناسب با خواست مردم تصميم گرفته‌ايم. عمده نيروهاي اصلاح‌طلب به خصوص اصلاح‌طلباني كه در مشي اصلاح‌طلبي خود ثبات قدم داشتند، تصميم گرفته‌اند در انتخابات مشاركت نكنند و همپاي اين تصميم ما را از دادن ليست باز مي‌دارند. خب ما بنا نيست كه حركتي در خلأ انجام دهيم. ما هر تصميمي كه مي‌گيريم به ميزان قبول آن توسط بدنه اجتماعي‌مان توجه داريم.»
حق و تكليف در 4 ليست
با وجود همه حرف و حديث‌ها ،رفتار انتخاباتي اصلاح‌طلبان تا امروز به 4 ليست ختم شده است تا هم تكليف خود را انجام داده باشد و هم چراغي را برابر حاميان و بدنه اجتماعي خود روشن كنند تا اگر اين انتخابات را حق مسلم خود دانستند در مسير استمرار اصلاح‌طلبي گام بردارند. در اين راستا علاوه بر ليست‌هايي كه با نام «ياران هاشمي» يا همان ليست حزب كارگزاران، ليست ائتلافي 8 حزب اصلاح‌طلب همچنين ليست «ياران اصلاح‌طلب» منتشر شد، ديروز علي مطهري نيز در وادي انتخابات قدم گذاشت و ليستي را منتشر كرد كه البته با 3 ليست ديگر يك تفاوت عمده داشت و آن استفاده از يكي، دو چهره شاخص اصولگراست. مطهري با وجود آنكه مجيد انصاري را سر ليست خود قرار داده نفر دوم اين فهرست را «غلامرضا مصباحي‌مقدم» سخنگوي جامعه روحانيت معرفي كرده و در ادامه اين فهرست 21 نفره نيز به جز چند اصلاح‌طلب تاييد صلاحيت شده، نام «رامين مهمانپرست» سخنگوي وزارت امورخارجه در دولت احمدي‌نژاد به چشم مي‌خورد.
نكته قابل توجهي كه در ميان 4 ليست مي‌توان مشاهده كرد حضور 11 كانديداي مشترك است؛ در حقيقت در هر 4 ليست مي‌توان نام‌هاي مجيد انصاري، محمد مقيمي، عليرضا محجوب، محمدرضا نجفي، سيدفريد موسوي، فريده اولادقباد، داود محمدي، سهيلا جلودارزاده، پروانه مافي، زهرا ساعي و افشين اعلا را مشاهده كرد.