تورم و ركود بر تعداد چك‌ها تاثيرگذار هستند
12.4 درصد افزايش ارزش
چك‌هاي مبادله‌اي
تازه‌ترين آمار مهم‌ترين نهاد پولي كشور نشان مي‌دهد در دي ماه سال جاري تعداد چك‌هاي مبادله‌اي در كل كشور به هشت ميليون و 447 هزار فقره رسيده كه از اين ميان هفت ميليون و 730 هزار فقره آن وصول شده و مابقي برگشت خورده است. بر اساس آمارها تعداد چك‌هاي برگشتي در اولين ماه زمستان نسبت به آذرماه از نظر تعداد افزايشي حدود 4درصدي داشته است. گزارش‌ها حاكي از آن است كه در دي‌ماه سال جاري ارزش چك‌هاي مبادله‌اي بالغ بر 110 هزار و 477 ميليارد تومان بوده كه از اين تعداد 99 هزار و 316 هزار ميليارد آن وصول و مابقي نيز برگشتي بوده است. ارزش كل چك‌هاي مبادله‌اي در دي ماه نسبت به آذر 12.4 درصد افزايش داشته است. در استان تهران دو ميليون و 800 هزار فقره چك مبادله شد كه 33 درصد از كل چك‌هاي مبادله شده در كشور است. از سوي ديگر آمارهاي تفكيكي نيز نشان مي‌دهد استان‌هاي لرستان، هرمزگان و ايلام كه در ماه مورد بررسي، بيشترين تورم را داشتند، كمترين ميزان مبادله با چك را انجام دادند. بر اساس گزارش اين نهاد مجموع چك‌هاي مبادله‌اي در اين سه استان 0.9 كل چك‌هاي مبادله‌اي در كشور بوده است. اين امر نشان‌دهنده تعميق ركود در اين استان‌هاست به گونه‌اي كه افراد درصدد نگهداري و مبادله پول‌هاي خود به صورت نقد هستند تا چك. چك‌هاي مبادله‌اي در دي ماه افزايش معناداري نداشت با مرور آمارهاي ارايه شده از ميزان چك‌هاي مبادله‌اي، مي‌توان دريافت كه استان تهران اختلاف معناداري با ساير استان‌ها و حتي مناطق آزاد از منظر مبادله با چك دارد. به گونه‌اي كه پس از تهران كه سهم 33 درصدي در تعداد چك‌هاي مبادله‌اي و ارزشي برابر 57 هزار و 773 ميليارد تومان داشت، استان‌هاي اصفهان، خراسان رضوي و يزد به ترتيب 10.3، 8 و 6.4 درصد از مبادلات چكي در كشور را به خود اختصاص دادند. اين سه استان به ترتيب 6.5، 6.2 و 2.8 از ارزش كل چك‌هاي مبادله‌اي در دي ماه را به خود اختصاص دادند كه حدود 17050 ميليارد تومان مي‌شود. نكته ديگري كه در بررسي چك‌هاي مبادله‌اي وجود دارد، ناهمگوني ميان استان‌هاي با تورم پايين‌تر از تورم كشور و سهم تعداد چك‌هاي استاني از كل چك‌هاست. به‌طور مثال استان كردستان با 21 درصد تورم كه كمترين تورم در دي‌ماه بود، تنها 511 فقره چك مبادله‌اي به ارزش 550 ميليارد تومان داشت كه 0.6 درصد از كل چك‌هاي مبادله‌اي كشور و از حيث ارزش نيز 0.5 درصد سهم داشت. اين در حالي است كه استان مازندران با 27 درصد تورم، توانست 4278 فقره چك مبادله‌اي صادر كند كه 3 هزار و 892 ميليارد تومان نيز ارزش داشته است. به نظر مي‌رسد تورم استاني تاثير آنچناني بر ميزان چك‌ها نداشته باشد و ركود و نرخ بيكاري عامل مهم‌تري باشد. سهم چك‌هاي مبادله‌اي در استان تهران به اندازه سهم چك‌هاي مبادله‌اي در هشت استان است. تهراني‌ها بيشترين چك برگشتي را داشتند از ميان چك‌هاي مبادله‌اي در دي ماه، حدود 694 هزار فقره چك به ارزشي حدود 11 هـزار و 200 ميليارد تومان برگشت داده شده است كه نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتيب 3.9 و 7.7 درصد افزايش نشان مي‌دهد. آمارها نشان مي‌دهد كه از كل تعـداد و مبلـغ چك‌هاي مبادله شده در دي ماه سال جاري به ترتيب 8.2 و 10.1 درصد پولي به همراه نداشته است. مقايسه آمارها نشان مي‌دهد كه درصد تعداد و مبلغ چك‌هاي برگشتي در آذر سال جاري به ترتيب 8.3 درصد و 10.5 درصد و در دي ماه 1397 به ترتيب برابر 10.6 درصد و 11.9 درصد بوده است. بانك‌هاي استان تهران در ماه مورد بررسي حدود 205 هزار و 400 فقره چك را برگشت زده‌اند كه اين ميزان ارزشي به اندازه 5 هزار ميليارد تومان داشت. اين ميزان چك برگشتي، از نظر تعداد 7.4 درصد و از نظر ارزش 8.8 درصد از كل چك‌هاي مبادله‌اي برگشت داده شده است استان تهران، استان‌هاي اصفهان و خراسان رضوي با تعداد چك‌هاي برگشتي به اندازه 763 و 532 فقره در رتبه‌هاي بعدي قرار داشتند.
ارزش كل چك‌هاي برگشتي اين دو استان هزار و 681 ميليارد تومان برآورد شد. در اين ماه استان‌هاي كهگيلويه و بويراحمد با 15.2 درصد و چهارمحال و بختياري با 12.2 درصد بيشترين نسبت تعداد چك‌هاي برگشتي به كل چك‌هاي مبادله‌اي را داشتند. گيلان و يزد در‌صدر خوش حساب‌هاي دي‌ماه 7 ميليون و 700 هزار فقره چك به ارزشي بـيش از 99 هـزار ميليارد تومان وصول شد كه نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتيب 4.9 درصد و 12.9 درصد افزايش داشته است. از كل تعداد و مبلغ چك‌هاي مبادله شده در ماه مذكور به ترتيب 91.8 درصد و 89.9 درصد وصول شده است. درصد تعداد و مبلغ چك‌هاي وصول شده در آذرماه سال جاري به ترتيب معادل 91.7 درصد و 89.5 درصد و در دي‌ماه 1397 به ترتيب برابر 89.4 درصد و 88.1 درصد بوده است. سهم استان تهران از كل ارزش چك‌هاي وصولي 51 هزار و 700 ميليارد تومان بود كه از نظر تعداد 92.6 درصد و از نظر ارزش 91.2 درصد از كل چك‌هاي مبادله‌اي وصول شده است. استان‌هاي گيلان با 93.5 درصد و يزد با 93 درصد بيشترين نسبت تعداد چك‌هاي وصولي به كل چك‌هاي مبادله‌اي در كشور را به خود اختصاص دادند. در سوي ديگر استان‌هاي كهگيلويه و بويراحمد با 84.8 درصد و چهارمحال و بختياري نيز با 87.8 درصد پايين‌ترين نسبت تعداد چك‌هاي وصولي را داشتند.