آيا كرونا المپيك را لغو ميكند؟
جنگ بين ژاپن و IOC بالا ميگيرد
سامان سعادت
بعد از تاييد موارد جديد از ابتلا به كرونا در ژاپن، رقابتهاي داخلي فوتبال جيليگ تا ماه آينده تعطيل شد و نگراني از تاثير گسترش اين ويروس روي بازيهاي المپيك در حال افزايش است. عضو كميته ارشد كميته بينالمللي المپيك (IOC) گفت كه لغو كامل بازيها به جاي تعويق يا جابهجايي، در صورتي كه اثبات شود اين بيماري خطرناك روي بازيها كه از 24 جولاي آغاز ميشود اثر ميگذارد، در دستور كار قرار ميگيرد.
ديك پوند، قهرمان سابق شناي كانادايي كه از سال 1987 در IOC حضور داشته، تخمين زده است كه يك پنجره سه ماهه و شايد يك يا دو ماهه براي تصميمگيري در مورد سرنوشت بازيهاي توكيو وجود خواهد داشت به اين معني كه تصميمگيري ميتواند تا اواخر ماه مه به تعويق بيفتد. پوند به آسوشيتدپرس گفت: «من در اين زمان و با اطلاعات فعلي ميگويم افراد بايد بپرسند كه آيا در ژاپن كنترل كافي صورت ميگيرد كه بتوانيم از رفتن به توكيو اطمينان داشته باشيم يا خير؟» با نزديك شدن بازيها پوند گفت: «خيلي چيزها بايد شروع شوند. شما بايد شروع به تقويت امنيت، بهينهسازي غذاي خود، دهكده المپيك و هتلها كنيد. افراد رسانهاي در آنجا هستند و استوديوهاي خود را ميسازند.» اگر IOC تصميم بگيرد كه بازيها نميتوانند طبق برنامهريزيها در توكيو پيش بروند، احتمالا به دنبال لغو كليه رويدادها هستيد. سه مورد كرونا ويروس جديد روز سهشنبه در بين اعضاي باشگاه ورزشي چيبا يكي از ميزبانان رقابتهاي المپيك تاييد شد. اين شهر در شمال توكيو قرار است ميزبان تكواندو، شمشيربازي، كشتي و موجسواري و چهار رويداد پارالمپيك باشد. همچنين جزيره هوكايدو، در شمال ژاپن با ۳۸ مورد ابتلا به كرونا، آلودهترين منطقه در بيرون از توكيو اعلام شده است.
رويدادهاي ورزشي در سراسر ژاپن به دليل شيوع بيماري مدتي است كه متوقف شده است. تمام فوتبال جيليگ تا 15 مارس به تعويق افتاده است. اين بزرگترين اختلال در بازيهاي حرفهاي در ژاپن از زمان وقوع زلزله و سونامي در سال 2011 است. همچنين تيم زير 23 سال آفريقاي جنوبي كه به دليل بازي دوستانه مقابل ژاپن در كيوتو حضور داشت روز پنجشنبه از اين كشور خارج شد. ضمن اينكه تمرين 80000 نفر از داوطلبان المپيك كه قرار بود 22 فوريه آغاز شود، حداقل دو ماه به تعويق افتاده است. علاوه بر ورزش حرفهاي مسابقات محلي زيادي مثل مسابقات بين مدارس و مسابقات هنرهاي رزمي به تعويق افتاده يا لغو شده است. ماراتن توكيو كه ابتدا قرار بود با حضور هزاران ورزشكار امروز برگزار شود، به شركت چند صد ورزشكار محدود شد و 38000 ورزشكار از حضور در اين رقابت انصراف دادند.
شيوع ويروسي كه از دو ماه پيش در چين آغاز شده است، پيش از 80 هزار نفر را در سطح جهان آلوده كرده و بيش از 2700 نفر را كشته كه اكثريت قريب به اتفاق آنها در چين است. اما اين ويروس در كره جنوبي، خاورميانه و اروپا جايگاهي به دست آورد و باعث شد ترس از بيماري همهگير شود. خود ژاپن چهار مرگ را تاكنون گزارش كرده است. برخي از بزرگترين شركتهاي ژاپني نظير سوني و شركت دارويي Takeda Pharmas و همچنين غول ارتباطي NTT به كارمندان خود گفتهاند كه در منزل كار كنند. بسياري از مردم قصد داشتند كار خود را در ايام المپيك كاهش دهند تا فشارها بر حمل و نقل عمومي كاهش يابد، اما اكنون اين كار را انجام ميدهند تا از خطر آلودگي در قطارهاي شلوغ توكيو جلوگيري شود.
كميته برگزاركننده المپيك توكيو بودجه رسمي اين بازيها را 1.35 تريليون ين معادل 12.2 ميليارد دلار تعيين كرده است، اما هيات حسابرسي ژاپن تخمين ميزند هزينه واقعي اين بازيها به بيش از دو برابر خواهد رسيد. المپيكهاي مدرن كه شروعش به سال 1896 برميگردد فقط در زمان جنگ لغو شدهاند. المپيك در سال 1940 نيز كه قرار بود در توكيو برگزار شود، به دليل جنگ ژاپن با چين و جنگ جهاني دوم از دستور كار خارج شد. با اين حال بازيهاي ريو در برزيل طبق برنامهريزي در سال 2016 با وجود شيوع ويروس زيكا برگزار شد.
پوند در اين زمينه موضع IOC را تكرار كرد كه براي انجام هرگونه اقدامي به مشاوره با سازمان بهداشت جهاني، به عنوان يكي از نهادهاي سازمان ملل متحد متكي است. پوند در مورد احتمال تعويق گفت: «شما فقط چيزي به اسم المپيك را جابهجا نميكنيد. اين رويداد ابعاد بزرگ و گستردهاي دارد. قطعا چيزهاي بسيار زيادي اين بين وجود دارد. بسياري از كشورها دخيل هستند و فصول مختلف رقابتي و ورزشي و قراردادهاي تجاري و تلويزيوني را داريم. نميتوانيم به سادگي بگوييم اشكالي ندارد! مسابقات را در ماه اكتبر برگزار ميكنيم.» پوند همچنين در مورد انتقال بازيها به شهر ديگري نيز گفت: «اين ماجرا بعيد به نظر ميرسد زير تعداد كمي كشور در دنيا هستند كه بتوانند در اين فرصت كوتاه امكاناتي را فراهم كنند تا كار را به سرانجام برسانند.»
با اين وجود مقامات ژاپني از همان ابتداي شيوع ويروس در كشور چين در مورد احتمال لغو بازيهاي المپيك موضعي محتاطانه و البته منفي داشتهاند. نخستوزير ژاپن در اوايل فوريه اعلام كرده بود: « ما با همه از جمله كميته بينالمللي المپيك و سازمان بهداشت جهاني ارتباط نزديكي داريم تا اقدامات لازم را انجام داده و جلوي گسترش ويروس را در المپيك بگيريم.» اما بعد از منتشر شدن مصاحبه پوند مقامات ارشد ژاپن نسبت به لغو المپيك واكنش رسمي اتخاذ كردند و يوشيهيد سوگا سخنگوي دولت ژاپن در يك كنفرانس مطبوعاتي كه روز چهارشنبه برگزار شد، اظهار داشت كه المپيك طبق برنامهريزيها در ماه جولاي برگزار ميشود. سوگا گفت: «ما دوست داريم بهطور پيوسته براي اين رويداد آماده شويم. يكي از اقدامات ما ارايه اطلاعات به خارج از كشور در برابر شيوع ويروس است.» اين عضو كابينه ژاپن همچنين در مورد نظرات پوند كه فعلا در جايگاه نايبرييسي كميته بينالمللي المپيك حضور دارد نيز گفت: « با توجه به اظهارنظر اين شخص، IOC پاسخ داد كه اين موضع رسمي آنها نيست و كميته بينالمللي المپيك اقدامات لازم را براي آمادهسازي بازيها طبق برنامه پيش ميبرد.» يكي از اقدامات ژاپن براي كنترل بيماري در اين كشور تعطيلي تمام مدارس به مدت يك ماه بوده است. همچنين ژاپن طي چند روز اخير از پيشنويس طرح ملي مبارزه با اين بيماري رونمايي كرده است.