آخرين وضعيت تردد در مرزهاي كشور
روزهاي كرونايي صادرات
گروه اقتصادي
اگر تا چند هفته قبل چين و موقعيت اقتصادي اين كشور از سوي ويروس كرونا تهديد مي‌شد، حالا با رسيدن ويروس به حدود 150 كشور جهان، عملا تمام كشورها با خطر ابتلا به بيماري مواجه شده‌اند، خطري كه در صورت نداشتن اقدامات جدي مي‌تواند بخش قابل توجهي از جمعيت جهان را با خود درگير كند. قرار گرفتن ايران در خط مقدم مبارزه با اين ويروس باعث شده، در كنار افزايش محدوديت‌ها و بالا بردن هشدارهاي بهداشتي، ديگر حوزه‌ها مانند اقتصاد نيز تحت تاثير قرار بگيرد و كاهش تردد در مرزهاي مشترك با كشورهاي همسايه، بخشي از نتايج برخورد با اين ويروس است. روح‌الله لطيفي، سخنگوي گمرك در گفت‌وگو با «اعتماد» آخرين وضعيت مرزهاي مشترك ايران با كشورهاي همسايه را تشريح مي‌كند.
چين كه از حدود سه ماه قبل وارد درگيري مستقيم با ويروس كرونا شد، تلاش كرد با محدود كردن رفت و آمدها و قرنطينه شهرهايي كه مركز شيوع اين ويروس بوده‌اند، با خطرات احتمالي برخورد كند. جمعيت حدودا يك ميليارد و 500 ميليون نفري و تراكم بالاي جمعيت در بسياري از شهرهاي بزرگ چين باعث شد دولت اين كشور به منظور جلوگيري از رخ دادن يك فاجعه انساني، سياست‌هاي سخت‌گيرانه جدي را در دستور كار قرار دهد و به دنبال اين اتفاق تعداد مبتلايان در اين كشور به شكل قابل توجهي كاهش يافت. در روزهاي گذشته چين وارد روند نزولي ابتلا به ويروس شده و با تك رقمي شدن تعداد تلفات روزانه، به نظر اين كشور به زودي غلبه بر كرونا را اعلام رسمي مي‌كند. اگر در روزهاي ابتدايي تقابل چين با كرونا، اين سوال و ابهام به وجود آمده بود كه با درگير شدن يكي از بزرگ‌ترين اقتصادهاي دنيا با ويروس، شرايط اقتصاد جهاني به كدام سمت خواهد رفت، با گذشت چند ماه و در شرايطي كه كل جهان، با كرونا درگير شده، حالا حركت اقتصاد دنيا در سال 2020 با يك ابهام جدي و مهم رو‌به‌رو شده است. در روزهاي گذشته، بسياري از بازارهاي بورس در دنيا، سقوط‌هاي جدي تجربه كرده‌اند و قيمت نفت در بازارهاي جهاني، افتي غيرقابل چشم‌پوشي داشته است و از اين‌رو دولت‌ها در كنار نياز به پاسخ دادن به اين سوال كه با كرونا چه خواهند كرد، بايد به اين مهم نيز پاسخ دهند كه اقتصادشان پس از عبور از كرونا در نقطه‌اي خواهد ايستاد.
محدوديت‌هاي جهاني در تردد
بر اساس آخرين گزارش سازمان بهداشت جهاني، امروز اروپا به مركز اصلي شيوع و گسترش ويروس كرونا تبديل شده و بسياري از كشورهاي اروپايي كه تا چند هفته قبل از تغييرات و تحولات مصون به نظر مي‌رسيدند، حالا با مشكلات جدي رو‌به‌رو هستند. جداي از ايتاليا كه پس از چين، دومين كشور از نظر تعداد مبتلا به كرونا به شمار مي‌رود، امروز تعداد مبتلايان در كشورهايي مانند فرانسه، آلمان، سوييس، اسپانيا و حتي نروژ از مرز هزار نفر گذشته و تمامي اين كشورها مجبور شده‌اند سياست‌هايي جدي براي مقابله با كرونا در دستور كار قرار دهند. ايالات متحده امريكا نيز كه تا دو هفته قبل خود را خارج از روند ابتلا به كرونا مي‌ديد با عبور تعداد مبتلايان از مرز دو هزار نفر و تعداد كشته‌شدگان از مرز 50 نفر شرايط اضطراري تعيين كرده است. جهاني شدن ورود كرونا به كشورها، دولت‌ها را بر آن داشته تا در مسير رفت و آمدها محدوديت‌هاي جدي وضع كنند. ترامپ دو روز قبل اعلام كرد، سفرها از اروپا به اين كشور متوقف خواهند شد و بسياري از كشورهاي اروپايي نيز براي تردد مسافران محدوديت‌هايي برقرار كرده‌اند. برخي شركت‌هاي هواپيمايي خود مستقلا پروازهاي خود به برخي كشورها را متوقف كرده و برخي كشورها نيز در فضايي كلي‌تر ورود شهروندان برخي كشورها را متوقف كرده‌اند.
محدوديت‌هاي مرزي ايران
ايران از حدود يك ماه قبل با ويروس كرونا درگير شده و با توجه به اينكه شناسايي نخستين مبتلايان به اين ويروس دير انجام شد، تعداد مبتلايان به كرونا در ايران نيز به شكل قابل توجهي افزايش يافته و پس از چين و ايتاليا، ايران رتبه سوم بيشترين مبتلا را به خود اختصاص داده است. به دنبال ورود كرونا به ايران، بسياري از كشورهاي همسايه اعلام كردند كه پروازها و ترددهاي مسافري مشترك ميان دو كشور را متوقف مي‌كنند و در حوزه مرزهاي مشترك نيز، محدوديت‌هايي به مرحله اجرا درآمد. روح‌الله لطيفي، سخنگوي گمرك جمهوري اسلامي ايران در گفت‌وگو با «اعتماد» به آخرين وضعيت مرزهاي مشترك كشور با همسايگان پرداخته و از فعال بودن برخي مرزها و مسدود بودن برخي ديگر سخن مي‌گويد. او توضيح داد: مرز پاكستان از روز (شنبه) بسته شده است هرچند كه اعلام رسمي در اين رابطه وجود ندارد ولي احتمالا تا دو هفته بسته خواهد بود. اين در حالي است كه در حال حاضر كاميون‌هاي ايراني كه در پاكستان بودند اجازه برگشت به سمت ايران را خواهند داشت ولي كاميون جديدي از ايران به سمت پاكستان نخواهد رفت. ورود مسافر نيز به اين كشور از مدتي قبل ممنوع شده بود. در مورد افغانستان مرز مسافري و تجاري باز است البته تمامي تجهيزات لازم براي حفظ سلامت و ضدعفوني كالاها در اين مرز مستقر بوده و كنترل مي‌شود. در حوزه همسايگان شمالي، شرايط مرزها قدري متفاوت است. لطيفي در اين رابطه مي‌گويد: مرز تركمنستان، براي مسافر و همچنين تجارت به صورت كاميوني بسته است، تنها مسير تجاري از طريق ريل در مبادي سرخس اتفاق مي‌افتد و اين در حالي است كه ۵۰ واگن در اينچه‌برون منتظر ورود به تركمنستان هستند كه سخنگوي گمرك مي‌گويد اميدواريم با پيگيري‌ها اين واگن‌ها نيز خارج شوند. در مورد مرز آذربايجان نيز جابه‌جايي كالا از آستارا يا بيله‌سوار انجام مي‌شود. همچنين ترانزيت كالا به روسيه از آذربايجان امكان‌پذير است. همچنين در مورد نخجوان نيز براي مسافران غيرفعال اما كالا جابه‌جا مي‌شود. در رابطه با مرز ارمنستان نيز هر دو مرز مسافري و كالايي بسته بوده و فقط ارمني‌هاي ساكن ايران مي‌توانند به ارمنستان بروند.
اصلي‌ترين مرزهاي تجاري ايران در غرب كشور و در رابطه به با دو كشور عراق و تركيه تعريف مي‌شوند. اين مرزها تحت تاثير ورود كرونا با تغييرات متعدد رو‌به‌رو شده‌اند. سخنگوي گمرك درباره آخرين وضعيت اين مرزها مي‌گويد: طبق رايزني انجام شده بين رييس دفتر رييس‌جمهور و وزير تجارت تركيه براي عادي سازي روال تردد كاميون‌ها، گشايش‌هايي صورت گرفته تا كاميون‌هاي ايراني كه در كشورهاي ثالث يعني گرجستان و يونان در پشت مرزها مانده‌اند، بتوانند از مسير تركيه برگردند. در رابطه با مرزهاي عراق نيز در حال حاضر فقط مرزهاي اقليم كردستان عراق باز است و مبادلات تجاري با آن انجام مي‌شود، اما مرزهاي خارج از اين اقليم بسته مانده است. اين در حالي است كه ديروز نيز طي نامه‌اي از سوي دولت عراق به دليل شيوع كرونا، مرزهاي كشورمان با عراق (جز اقليم كردستان) تا اطلاع ثانوي بسته است. در جنوب كشور، مرزهاي دريايي شرايط متفاوتي را تجربه مي‌كنند. از سويي فعاليت در آنها ادامه دارد و از سوي ديگر برخي همسايگان جنوبي، محدوديت‌هايي در اين زمينه براي شناورهاي ايراني ايجاد كرده‌اند. لطيفي در اين زمينه مي‌گويد: در مرزهاي جنوبي فعاليت به سمت مقاصد تجاري در حال انجام بوده و تخليه و بارگيري كالاها صورت مي‌گيرد، عمده تجارت ما در حدود ۸۵ درصد از كانال بنادر انجام مي‌شود كه مشكل خاصي در اين بخش وجود ندارد اما در مورد بوشهر اين‌گونه توافق شده كه كالاهايي كه حداقل ۱۰ روز در مسير مانده‌اند تخليه شوند، چراكه ويروس كرونا معمولا بيشتر از ۹ تا ۱۰ روز روي كالا نمي‌ماند. همچنين وضعيت مبادلات از كانال بندرعباس و سيستان و بلوچستان و چابهار نيز تا حدودي عادي ارزيابي مي‌شود و فعاليت ادامه دارد. كويت شناورهاي ايران را نمي‌پذيرد و از اين‌رو از تجار خواسته شد تا فعلا براي اين مقصد دست نگه دارند. در مورد قطر نيز فقط شناورهاي يخچال‌دار كه مواد غذايي و ميوه را به آنجا مي‌رسانند، پذيرش مي‌شود. امارات نيز تعدادي از لنج‌هاي ايراني را متوقف كرده است. با وجود تمام محدوديت‌ها، مرزهاي ايران به‌طور كامل بسته نشده و صادرات كشور در حوزه‌هاي مختلف ادامه دارد. هر چند امروز بسياري از كشورها خود با كرونا درگير شده‌اند، اما بالا بودن تعداد مبتلايان در ايران باعث شده، برخي همسايگان احتياط بيشتري در رابطه با كالاهاي ايراني به خرج دهند. ايران در ماه‌هاي گذشته بخش زيادي از نيازهاي ارزي خود را از طريق صادرات غيرنفتي برطرف كرده و به نظر مي‌رسد كرونا تاثير كوتاه‌مدتي بر اين روند خواهد گذاشت، هرچند با گسترش بازار ايران در ميان كشورهاي منطقه، طولاني مدت شدن اين امر و از دست رفتن بازارها، دور از ذهن است.