چين، كرونا و نظريه توطئه
جلال ساداتيان
گمانه‌زني‌ها و نظريه‌هاي متعددي از سوي جناح‌هاي مختلف در مورد آينده چين بعد از كرونا مطرح مي‌شود. در طول هفته‌هاي گذشته در كشورهاي غربي مسائلي در مورد ارتباط انتشار بيماري كوويد۱۹ مطرح كرده‌اند. از جمله شاهد بوديم كه هفته گذشته، ادعاهايي در مورد بازداشت يك دانشمند امريكايي مطرح شد كه با دريافت مبالغي از چين، در گسترش ويروس مذكور نقش داشته است. همزمان برخي از رسانه‌ها، ترديدهايي در مورد واكنش چين به شيوع ويروس كرونا در اين كشور مطرح مي‌كنند، به ويژه اينكه ادعا مي‌كنند چين با انتشار نمايشي ويروس در سطح محدود، خود را نخستين قرباني اين ويروس معرفي كرده است، در حالي كه بر خلاف بسياري از كشورهاي اروپايي مانند ايتاليا، اسپانيا و بريتانيا در كنار ايالات متحده امريكا، انتشار ويروس در چين...
الگوي فراگيري نداشت و فقط در شهر ووهان محاصره شد و شهرهاي بزرگ و مهم همچون پكن و شانگهاي از اين ويروس در امان ماندند. قطعا در برابر اين ادعاها و نظريه‌هاي توطئه، دولت چين هم ساكت نمانده و آنها را از بيخ و بن تكذيب كرده است.
اما مبناي چنين اتهام‌زني‌هايي به چين چيست؟ چرا دولت‌هاي غربي احساس مي‌كنند كه ممكن است در شيوع ويروس كرونا، توطئه‌اي در كار باشد؟ واقعيت اين است كه دولت چين از مدت‌ها پيش قصد خود را براي تبديل شدن به اقتصاد اول جهان اعلام كرده است. اين دولت كه در حال حاضر، بعد از ايالات متحده امريكا دومين اقتصاد بزرگ جهان است، تلاش دارد تا سال ۲۰۲۵ به بزرگ‌ترين قدرت اقتصادي جهان تبديل شود. در شرايطي كه واشنگتن، بعد از روي كار آمدن دونالد ترامپ براي مهار توسعه و رونق چين به راهكارهايي از جمله جنگ تجاري و اعمال تعرفه روي آورد، انتظار مي‌رفت كه چين واكنشي به اين اقدامات نشان دهد. حالا گروهي از رسانه‌ها و مقام‌هاي غربي ادعا مي‌كنند كه واكنش چين به جنگ تجاري واشنگتن عليه اين كشور، انتشار يك بيماري ساختگي در جهان است كه با استفاده از فرصت شيوع آن، بتوانند در شرايطي كه دنيا در ركود اقتصادي و تعطيلي حاصل از مقابله با همه‌گيري اين بيماري قرار دارد، قدرت خود را افزايش دهند.
برخي از رسانه‌هاي غربي چين را متهم مي‌كنند كه بعد از شيوع ويروس كرونا و آثار اقتصادي اين ويروس بر بازارهاي بين‌المللي سهام، دولت چين از فرصت استفاده كرده است و با پايين آمدن قيمت سهام بسياري از كمپاني‌ها، با استفاده از ذخاير ارزي‌اش اين سهام را خريده است. در اين فرضيه، خريد سهام ارزان كمپاني‌هاي بين‌المللي و باز پس گرفتن كنترل كمپاني‌هاي چيني كه در طول سال‌هاي اخير با سرمايه‌گذاري‌هاي گسترده كشورهاي غربي توسعه يافته‌بودند، انگيزه دولت چين از ايجاد يك اغتشاش بين‌المللي ارزيابي مي‌شود. قطعا اين ادعا به تنهايي و بدون ارايه شواهد معتبر و مكفي، قابل اثبات نيست و هنوز شواهد و اسناد كافي منتشر نشده است كه ثابت كند دولت چين، در شيوع ويروس كرونا نقشي بازي كرده باشد.
در برابر دولت چين و رسانه‌هاي اين كشور، دليل عدم گسترش ويروس كرونا در اين كشور را اقدام به موقع و سريع دولت مركزي و استفاده از حداكثر امكانات براي قرنطينه استان هوبي و شهر ووهان توصيف مي‌كنند. مقام‌هاي چيني تاكيد مي‌كنند كه موفقيت اين كشور در كنترل بهتر ويروس كوويد۱۹ نه به دليل نقش داشتن اين كشور در شيوع اين بيماري، بلكه به دليل تدبير و سرعت عمل دولت مركزي اتفاق افتاده است.
در حال حاضر، با توجه به اطلاعات موجود در مورد بيماري كرونا و فقدان شواهد و مدارك كافي در مورد هر يك از ادعاهاي چين و منتقدان غربي‌اش، امكان قضاوت دقيق در مورد اتهام‌هاي وارده به دولت چين در مورد شيوع عمدي يك بيماري وجود ندارد. چنين اتهامي به يك دولت كه به قيمت مرگ صدها هزار نفر در سراسر دنيا اقتصاد خودش را رونق بدهد يا خودش را به قدرت اول اقتصادي دنيا تبديل كند، اتهامي بسيار سنگين است كه نبايد شتاب‌زده و بدون مبنا انجام شود.
چين در هر صورت طي دو دهه اخير توانسته است به يكي از بزرگ‌ترين و پررونق‌ترين اقتصادهاي جهان تبديل شود، اين كشور چه به لحاظ اقتصادي و چه به لحاظ نظامي و چه به لحاظ فناوري در طول سال‌هاي اخير پيشرفت‌هاي خيره‌كننده‌اي داشته و تقريبا توانسته است سراسر جهان را تحت سيطره كالاهاي خود در بياورد. به رغم اين پيشرفت‌ها، چين چالش‌هاي زيادي هم پيش روي خود دارد. از لحاظ تماميت ارضي، چين با مشكلاتي در تايوان و تبت مواجه است، از لحاظ اجتماعي و سياسي، مشكلات عمده‌اي در سين كيانگ متوجه دولت مركزي چين است. امروز، بعد از شيوع بيماري كرونا و دست بالاي پكن در خريد سهام كمپاني‌ها و در اختيار گرفتن سرمايه‌گذاري‌ها، اروپايي‌ها و امريكايي‌ها در موقعيتي قرار مي‌گيرند كه ممكن است تصور كنند از چين رودست خورده‌اند.