ازدحام در روز 30 فروردين

گروه اجتماعي

فاصله پيچ‌شميران تا ميدان فردوسي كه هر دو در امتداد خيابان انقلاب تهران قرار دارند، روي نقشه كمي بيشتر از يك كيلومتر است. به قاعده هر روزه تهران در روزهاي معمولش اين فاصله با ماشين بايد با احتساب ميزان شلوغي بين 5 تا 10 دقيقه طول بكشد. روز شنبه 30 فروردين‌ماه، راننده تاكسي كه فرمانش را مدام مي‌چرخاند و زيگزاگ مي‌رود تا به مدد نقشه روي تلفن همراهش ترافيك سنگين را دور بزند و از كوچه‌هاي فرعي‌تر مدد بگيرد، دست آخر موفق مي‌شود اين يك و اندي كيلومتر را با ركورد 25 دقيقه بپيمايد. روز شنبه 30فروردين، درست همان روزهايي كه مسوولان بهداشت و درمان در سراسر دنيا همچنان از شهروندان مي‌خواهند كه در خانه‌هاي‌شان بمانند و برنامه‌هاي بازگشايي مشاغل در چند كشور همچنان به تعويق مي‌افتد، تهران يكي از شلوغ‌ترين روزهايش را تجربه كرد؛ روزي كه حالا احتمال مي‌رود پس‌لرزه‌هايش تا نيمه ارديبهشت بيمارستان‌هاي پايتخت را مشغول خود كنند.
 «ديروز ۷۵ درصد نسبت به سال گذشته همين روز افزايش ترافيك داشتيم و دو برابر خودروها وارد اين محدوده شدند.» روز گذشته، سردار مهماندار، رييس پليس راهور تهران بزرگ به آنچه ترافيك سنگين مركز شهر ناميد واكنش نشان داد، هجوم ماشين‌ها و آدم‌ها به خيابان‌ها را با آمار افزايش 75 درصدي بهتر مي‌توان تصور كرد. مهماندار گفته است كه محدوده مركزي شهر گنجايش اين همه خودرو را ندارد و به سبب نبود پاركينگ به اندازه كافي در اين محدوده، برخي شهروندان اجبارا به صورت دوبله يا رديفي پارك كرده‌اند و اين موضوع به ترافيك دامن مي‌زند: ‌«ادامه اين روند نه تنها مشكلي را كم نمي‌كند بلكه مي‌تواند مخل كسب‌وكار باشد. اگر شهروندان بخواهند با اين نحو وارد محدوده مركزي شهر شوند مشكلات بيشتري خواهند داشت و ما اين موضوع را به ستادملي كرونا منتقل خواهيم كرد.»
ماموران راهنمايي و رانندگي را مي‌شد به رديف در تمام طول خيابان انقلاب ديد؛ ماموراني كه اغلب خودشان بدون پوشيدن ماسك مشغول هدايت اتومبيل‌ها بودند و گاهي هم با هدايت آنها به خط ويژه اتوبوس مي‌كوشيدند تا از بار سهمگين فلزي ماشين‌ها بر دوش اين خيابان كاسته شود. اتوبوس‌ها و ماشين‌ها روز گذشته در تهران انگار جاي‌شان را عوض كرده بودند، بي‌آر‌تي‌هاي هميشه پر از جمعيت در نيم‌روز آغاز هفته حالا با حداقل مسافر ممكن تردد مي‌كردند و اتومبيل‌هايي كه خيلي‌هاي‌شان پشت مرز محدوده ترافيك مي‌ماندند در مركز شهر جولان مي‌دادند، پشت چراغ‌‌هاي راهنمايي كه پشت سر هم قرمز و سبز مي‌شدند بي‌آنكه مجالي براي عبور باشد گير مي‌كردند و گاهي هم تصادفي اين ميان به اين معجون ترافيكي افزوده مي‌شد تا ماموران پليس و راننده‌هاي پشت فرمان هم دور هم جمع شوند تا برآوردي از خسارت داشته باشند. در متر به متر خيابان انقلاب مي‌شد ديد كه چگونه رشته‌هاي «در خانه بمانيم» و «فاصله اجتماعي را حفظ كنيم» پنبه مي‌شوند و باز سردار مهماندار خطابش با مردم تهران بود: ‌«ما همچنان از مردم درخواست مي‌كنيم از سفرهاي غيرضروري خودداري كنند چراكه همه افرادي كه در اين ساعات به محدوده مركزي مراجعه مي‌كنند كارمند نيستند. كارمندان در ساعت 35: 6 تا7:30 وارد اين محدوده مي‌شوند. اما ترافيك در اين ساعت ناشي از حضور براي خريد و مغازه‌هاي تجاري است كه در اين محدوده واقع شده است.» كركره‌ها بالا كشيده شده‌اند؛ كفش‌فروشي، مبل‌سازي، چاپ و تكثير، كتابفروشي و مغازه‌هاي كوچك و بزرگ. جز اينها به نظر مي‌رسد كه رستوران‌ها و فست‌فودها و ساندويچي‌ها هم دست به كار شده‌اند؛ كسب‌وكار به صورت «از پذيرايي در سالن معذوريم» برقرار شده. در خيابان ستارخان، رستوران‌ها، كبابي‌ها و ساندويچي‌ها همه كاغذهاي توضيح پشت شيشه مغازه چسبانده‌اند و با كليدواژه‌هاي فاصله‌گذاري اجتماعي، دستور ستاد ملي كرونا، جلوگيري از شيوع كرونا و مانند اين اعلام مي‌كنند كه مشتريان مي‌توانند فقط غذاي بيرون‌بر تهيه كنند.
ابراهيم درستي، نايب‌رييس اتاق اصناف تهران هم روز گذشته به ايسنا گفته بود كه از نظر او تمامي واحدهاي صنفي با حفظ موارد بهداشتي مي‌توانند به كار بازگردند: ‌«از نظر ما برخي مشاغل پرخطر مانند رستوران‌ها و تالارها مي‌توانند با رعايت دستورالعمل‌هاي بهداشتي غذاي بيرون‌بر عرضه كنند. برخي واحدهاي صنفي هم مي‌توانند براي رعايت مسائل بهداشتي و اشتغال، كارمندان خود را به صورت شيفتي دربياورند و مشتريان را با برنامه‌ريزي وارد واحد كنند. براي مثال آرايشگران به ويژه آرايشگران مردانه مي‌توانند صندلي‌هاي خود را با فاصله و رعايت مسائل بهداشتي مرتب كرده و شرايط آغاز فعاليت خود را فراهم كنند.» او البته براي اينكه فرمول باز شدن تمامي كسب‌وكارها جواب بدهد يك شرط گذاشته است، خطاب او هم با مردم است: ‌«اگر شهروندان براي كارهاي غيرضرور به واحدهاي صنفي و پاساژها مراجعه نكنند، امكان بازگشايي همه واحدهاي صنفي با رعايت دستورالعمل‌هاي بهداشتي وجود دارد. شهروندان بايد از اجتماعات چند نفره، حضور در پارك‌ها و حضور غيرضرور در محيط كار و واحدهاي صنفي خودداري كنند.» كركره‌ها به نوبت بالا مي‌روند، زندگي ظاهرا به روال عادي باز مي‌گردد و در عين حال هر مقامي در هر سطحي خطابش تنها به مردم است كه از «حضور غيرضروري» جلوگيري كنند.
با به حداقل رسيدن محدوديت‌هاي كسب‌وكار و رفت‌وآمد نسبت به ساير روزهاي فروردين‌ماه، از ساعت 6 و نيم صبح روز گذشته، اتوبان‌ها و خيابان‌ها و بعد هم مركز شهر چهره عجيبي به خود گرفتند. هرچند در هيچ‌يك از روزهاي شيوع بيماري در ايران، تهران يا ساير شهرهاي كشور به مانند بسياري از شهرها در ساير كشورها محدوديت شديدي براي سفرهاي درون‌شهري اعمال نشد، اما تعطيلات نوروز و لزوم تعطيلي اغلب كسب‌وكارها سبب شده بود تا شرايط ويژه شهر به خوبي حس شود. از پايان تعطيلات اما اين شرايط ويژه كم‌كم رنگ باخت و روز گذشته ديگر چندان نشاني از اين شرايط ويژه باقي نماند. تنها نماد روزگار شيوع در تهران، روز گذشته چهره‌هاي مردمي بود كه به خيابان‌ها آمده و روانه كارهاي‌شان بودند؛ چهره‌هايي پوشيده پشت ماسك‌هاي جورواجور. «امروز تهران خيلي شلوغ بود. امروز رو يادتون باشه. بعدها بايد بهش رجوع كنيم.» اين را يكي از كاربران توييتر نوشته بود، يكي از كساني كه معتقدند عواقب روز 30 فروردين و آغاز هجوم ماشين‌ها و آدم‌ها به خيابان‌ها را در آينده‌اي بسيار كوتاه با شلوغ‌تر شدن بيمارستان‌ها و به خطر افتادن جان شهروندان بايد بپردازيم.