با اينكه هنوز تاريخ مشخصي براي زمان بازگشايي سالن‌هاي سينمايي به صورت رسمي اعلام نشده و كسي نمي‌داند چه تاريخ و زمان دقيقي در سالن‌هاي سينما به روي مخاطبان باز مي‌شود اما همين اندك گمانه‌زني‌ها و بررسي شرايط توسط مسوولان سينمايي براي عبور از اين بحران هم با واكنش‌هاي متفاوتي از سوي اهالي سينما همراه مي‌شود و بازتاب‌هاي منفي دارد. تا جايي كه به نظر مي‌رسد رفته رفته خود مساله گشايش سالن سينما به چالشي جدي در سينما تبديل شود. البته ذكر اين نكته ضروري است كه پيش‌تر واكنش منفي اهالي سينما به قوانين بازگشايي سالن‌ها بحق و درست بوده چرا كه پاره‌اي از ضوابط و قوانين مطرح شده توسط مسوولان براي بازگشايي سينما نه تنها كارشناسي شده نبود كه امكان اجرايي شدن هم نداشت. نسخه پيشين را كه همين اواخر از سوي وزارت بهداشت با عنوان «گام دوم مبارزه با كوويد-۱۹» منتشر شده بود را مرور كنيم؛ يكي از موارد ياد شده آن براي راه‌اندازي سالن‌هاي سينما و تئاتر در زمان شيوع كرونا اين بود كه مسوولان نظارت بر سالن‌هاي نمايش موظفند در صورت مشاهده سرفه و عطسه، از تماشاچي درخواست كنند كه سالن انتظار و نمايش و سينما را ترك كنند يا ضروري است مواجهه چهره به چهره بازيگران تئاتر با يكديگر روي صحنه نمايش، اتاق‌هاي گريم، تعويض لباس و نظاير آن با حفظ رعايت حداقل فاصله يك متر انجام شود كه تنظيم چنين الزاماتي براي بازگشايي سالن‌هاي سينما بيشتر موجبات خنده اهالي سينما و تئاتر را فراهم آورده بود.
ضوابط جديد بازگشايي سينماها
اما به تازگي دفتر نظارت بر عرضه و نمايش سازمان سينمايي ضوابطي را تهيه و در سايت رسمي اين سازمان منتشر كرده كه قرار است ابتداي هفته جاري در جلسه‌اي با بررسي نهايي نظر كارشناسان اين حوزه به جمع‌بندي برسد كه طرح اين ضوابط جديد هم با نظرات مخالفي را به همراه داشته است. ايسنا نوشته كه اين ضوابط با نظر تعدادي از كارشناسان سينما و با بررسي و مقايسه پروتكل‌هاي ديگر كشورها تنظيم شده است. در 15 بند اين مقررات آمده: 1- در مقطع بازگشايي و تا اعلام وضعيت سفيد قطعي، ظرفيت فروش بليت براي هر سالن تا سقف ۴۰% مجاز است. 2- چيدمان تماشاچيان روي صندلي‌ها دو در ميان بوده و نسبت به رديف بعدي حالت ضربدري خواهد داشت. 3- ضروري است تمهيدات لازم از سوي مديريت سينما براي ايجاد فاصله بين رديف‌ها در نظر گرفته شود به گونه‌اي كه افراد بتوانند به راحتي در ميان آنها تردد كنند. 4- استفاده از دستكش و ماسك براي كاركنان سينما الزامي است.
5-لازم است هنگام ورود و خروج تماشاچيان به سينما و سالن نمايش و حضور در سالن انتظار، فاصله‌گذاري ايمن رعايت شود. 6- سالن نمايش فيلم، سالن انتظار و سرويس‌هاي بهداشتي و كليه مكان‌هاي مورد استفاده مراجعه كنندگان مرتبا نظافت و ضدعفوني شود. 7- در دسترس بودن مايع ضدعفوني‌كننده براي مراجعه‌كنندگان الزامي است. 8- گندزدايي كامل سينما طبق پروتكل اعلامي وزارت بهداشت و درمان، هر روز يك بار الزامي است. 9- به منظور نظافت بيشتر و رعايت مقررات بهداشتي فاصله‌گذاري بين سانس‌ها با نيم‌ساعت تاخير خواهد بود. 10 - فروش گيشه با رعايت فاصله و استفاده از مواد ضدعفوني‌كننده بلامانع است. 11 - تمامي سينماها موظف به پخش تيزر آموزشي در مورد مقابله با بيماري كرونا، قبل از نمايش فيلم هستند. 12- قرارگيري مايع دستشويي، مواد ضدعفوني‌كننده، دستمال كاغذي و دستگاه خشك‌كن در محوطه سرويس‌هاي بهداشتي سينماها الزامي است. 13 - جانمايي مصوب براي فروش بليت به صورت اينترنتي به گونه‌اي است كه پلان سالن سينما براي انتخاب صندلي مورد نظر و صندلي‌هاي غيرقابل استفاده و مسدود معين خواهد بود. 14- مراجعين به هنگام ورود به سينما، تب سنجي شده و از ورود افراد مشكوك به بيماري ممانعت به عمل مي‌آيد. 15- بوفه‌هاي سينما موظف به رعايت حداكثر موازين بهداشتي بوده و مجاز به عرضه مواد غذايي، تنقلات و نوشيدني به صورت
فله نيستند.
شرايطي كه سينما براي بازگشايي دارد
در همين زمينه دكتر عليرضا زالي، فرمانده ستاد مقابله با كرونا در كلانشهر تهران با اعضاي هيات مديره خانه سينما نشستي برگزار كرد كه در اين نشست بر لزوم تدوين پروتكل بهداشتي مشترك براي بازگشايي سينماها در آينده تاكيد كرد. وي همچنين در بخشي از اين نشست با اشاره به اهميت صيانت از سلامت افرادي كه به سينما مراجعه مي‌كنند تدوين يك شيوه نامه اجرايي، به هنگام، پويا و متناسب با نگاه كاهش خطر را ضروري برشمرد:« در اين شيوه‌نامه بايد به تهويه هوا، نحوه فروش بليت و نشاندار كردن صندلي‌ها، فاصله‌گذاري‌ها، كاهش زمان حضور افراد براي نمايش فيلم، تنظيف و ضدعفوني سينما بين سانس‌ها، عدم مصرف مواد غذايي در سينما، استفاده از ابزار كنترلي مثل تب‌سنجي و محدوديت سني توجه شود.»
ضوابط بازگشايي سينماها مورد تاييد نيست
همان طور كه پيش‌تر اشاره كرديم زمان بازگشايي سينما و چگونگي تنظيم مقررات بهداشتي سالن‌ها با اختلاف نظرهاي زيادي همراه بوده است. در پي ضوابط ۱۵گانه‌اي كه براي بازگشايي سينماها تهيه شده، محمد قاصداشرفي رييس انجمن سينماداران انتقادات تندي به اين ضوابط پانزده‌گانه وارد دانسته و گفته كه اين مقررات مورد تاييد انجمن سينماداران نيست و جلسه مربوط به تعيين شرايط بازگشايي سينماها و ارايه اين پروتكل، بدون حضور نماينده‌اي از سينماداران تشكيل شده است.
وي معتقد است اين ضوابط كارشناسي نشده پيشنهاد شده و در جلسه هيچ نماينده‌اي از سينماداران در آن جلسه حضور نداشته. او همچنين در گفت‌وگو با مهر گله كرد كه چرا نظر صنف سينماداران پرسيده نشده است: « من نمي‌دانم در راس اين كار چه كساني قرار دارند كه بدون توجه به منافع و مصالح سينما اين تصميم را گرفته‌اند. كساني كه حتي يك درصد از سينما هم اطلاع ندارند، چنين بندهايي را پيشنهاد كرده‌اند. هر موقع با سينماداران جلسه بگذارند و نماينده ما در آن جلسات حضور داشته باشند، آنگاه است كه ما بندهاي پيشنهادي را مورد توافق قرار مي‌دهيم. اينكه هر كسي براي خود پروتكلي ارايه بدهد، مورد تاييد ما نيست. اين افراد گويا فقط به كليات توجه كرده‌اند و شرايط سينما را در نظر نگرفته‌اند.
از نظر اين مدير سينما خيلي از موارد ضوابط پانزده‌گانه فعلي به لحاظ منطقي قدرت اجرايي ندارد. او مي‌گويد: « براي مثال در يكي از اين موارد آمده است كه سينماها بايد دو رديف خالي بگذارند و تنها 40 درصد از سينما مورد استفاده قرار بگيرد. در حالي كه پيشنهاد ما اين است كه يك رديف در ميان مورد استفاده قرار بگيرد. ضمن اينكه قوانين سختگيرانه‌اي براي ضدعفوني كردن سالن‌ها وجود دارد كه از نظر اصولي مورد قبول نبوده و هزينه سينما، اصلا جوابگوي اين موارد نيست.
سينما باز نشود، بهتر است
از نظر قاصد اشرفي شايد ضدعفوني كردن‌ها مداوم سالن‌هاي سينما از نظر بهداشتي درست باشد اما از نظر فني درست و از نظر اقتصادي مقرون به صرفه نيست: «به نظرم با اين شرايط اگر سينما بازگشايي نشود، بهتر است. خيلي از سينماداران روز گذشته با من تماس گرفتند و گفتند با اين شرايط سينماهاي خود را بازگشايي نمي‌كنند چون نمي‌توانند مسائل مالي آن را برطرف كنند در همين زمينه هم دولت كوچك‌ترين توجهي به سينما نكرده است.
مناقشه جهاني براي زمان بازگشايي سينما
البته كه چنين بازتاب‌هاي منفي صرفا مربوط به سينما و سينماگران ايراني نمي‌شود. وقتي مسوولان ايالت جورجيا در امريكا اعلام كردند از هفته آينده سالن‌هاي سينما با رعايت تمهيدات فاصله‌گذاري اجتماعي مي‌توانند فعاليت خود را مجددا آغاز كنند و ايالت‌هاي مي‌سي‌سي‌پي، كاروليناي جنوبي، آلاباما، تنسي و فلوريدا نيز در تلاش براي بازگشايي سالن‌هاي سينما هستند اسپايك لي با بازگشايي زودهنگام سينماها مخالفت كرد و واكنش بدي نسبت به تصميم فرماندار جمهوريخواه جورجيا نشان داد. اين كارگردان ۶۳ ساله و سازنده فيلم‌هايي چون «كوكلاكس كلان سياه» و «كار درست را انجام بده» گفت با شكستن قرنطينه و رفتن به مكان‌هاي بسته سلامت خودش را به خطر نمي‌اندازد و فكر مي‌كند ديگران هم نبايد اين كار را بكنند.
اسپايك لي گفته: «الان سالن‌هاي سينما را باز كنيم؟ اصلا و ابدا! هنوز فيلم‌هاي زيادي مي‌خواهم بسازم و تنها جاني كه در بدن دارم را به خطر نمي‌اندازم. فقط آزمايش بدهيد؛ آزمايش و آزمايش. به نظر لي تلاش فرماندار جورجيا بايد بر اين باشد كه افراد هر چه بيشتري آزمايش ابتلا به كرونا را بدهند تا با تعيين آنهايي كه بيمار هستند و جدا كردن آنها از بقيه اين بيماري تسري پيدا نكند.
همچنين در بيانيه‌‌اي كه از سوي انجمن سينماداران امريكا در پاسخ به تلاش برخي ايالت‌هاي جنوبي امريكا براي پايان دادن به شرايط قرنطينه به سبب شيوع ويروس كرونا منتشر شده، آورده است: «برخي از ايالات و مسوولان محلي در حالي در تلاش براي قانوني كردن بازگشايي سالن‌هاي سينما تحت شرايط خاص هستند كه حوزه سالن‌هاي سينما يك صنعت ملي است و تا زماني كه سينماهاي زنجيره‌اي بزرگ آغاز به كار نكنند اكران گسترده آثار سينمايي قابل دسترس نخواهد بود، گر چه ممكن است تعدادي از سالن‌ها در برخي مناطق بتوانند از لحاظ اقتصادي و با آثار قديمي كار خود را از سر بگيرند، اما بازگشايي بسياري از سالن‌هاي سينما ممكن نيست».