تهران؛ شهر گران

گروه اقتصادي

　واحد اطلاعات مجله «اكونوميست» در «هفتادمين گزارش سالانه هزينه‌هاي زندگي»، تهران را با

14 رتبه افزايش هزينه در جايگاه يكصد و ششمين شهر گران جهان از ميان 133 شهر مورد بررسي قرار داد. در گزارش 2020 اكونوميست شهرهاي آسيايي با سبقت از شهرهاي اروپايي و امريكايي‌، به عنوان گران‌ترين شهرهاي جهان معرفي شدند. مانند 6 سال اخير‌، رتبه نخست گران‌ترين شهر جهان به سنگاپور تعلق گرفت. واحد اطلاعات اكونوميست براساس قيمت
50 هزار كالا در 400 گروه به رتبه‌بندي شهرهاي جهان از گران‌ترين به ارزان‌ترين اقدام مي‌كند. گفتني است رتبه تهران در سال 2014 و در ميانه تحريم‌هاي چندجانبه عليه كشور به شصت‌و‌پنجمين شهر گران جهان رسيده بود. پيش از آن رتبه تهران 122 و در زمره شهرهاي ارزان جهان بود. در اين رتبه‌بندي هزينه زندگي در نيويرك با ضريب 100 به عنوان معيار رتبه‌بندي مدنظر قرار گرفته و هزينه ساير شهرها با مقايسه با نيويورك اعلام مي‌شود. بر اين اساس شاخص هزينه زندگي در تهران تقريبا نصف نيويورك و حدود 52 اندازه‌گيري شده است. اين شاخص براي سال گذشته 46 واحد بود. شهر تهران در حالي با افزايش 14 رتبه‌اي به جايگاه فعلي خود رسيد كه شهرهاي استانبول، كي‌يف، بانكوك و مسكو بيش از تهران در رتبه‌بندي امسال جهش داشتند.

تقويت دلار، گران شدن ساير شهرها

براساس گزارش اكونوميست، يك‌سوم از وزن هزينه‌هاي زندگي افراد براي تامين هزينه‌هاي ابتدايي و مسكن افراد صرف مي‌شود. گزارش هزينه‌هاي زندگي در چند سال اخير نشان مي‌دهد كه شهرهاي آسيايي و اروپايي در چند سال اخير و به دنبال تلاش بيشتر براي ارتقاي سطح توسعه همچنين دستيابي به رشد پايدار اقتصادي‌، بالاتر از شهرهاي امريكا رتبه‌هاي نخست گران‌ترين شهرهاي جهان را از آن خود كردند. مهم‌ترين شهر آسيايي كه از سال 2014 رتبه نخست اين گزارش‌ها را دارد، سنگاپور است. به نظر مي‌رسد افزايش رتبه كشورهاي آسيايي به‌دليل تنزل ارزش دلار در مقايسه با ساير ارزها باشد. رخدادي نظير جنگ تجاري امريكا با چين باعث ايجاد رغبت سرمايه‌داران به حفظ سرمايه‌هاي خود به شكل دلار شد و ارزش دلار را در برابر ساير ارزهاي جهان تقويت كرد، اما افزايش سايه كرونا بر جهان و بيم كاهش 3درصدي از رشد ناخالص جهان، سبب تقويت ساير ارزها در برابر دلار شد. هر چند در اين بين نبايد از تلاش‌هاي چين و روسيه براي كنار گذاشتن دلار از معاملات به سرعت عبور كرد. باوجود كاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو و كمتر شدن فاصله ميان نرخ‌هاي بهره در اقتصادهاي مهم جهان، اما همين امر نيز مي‌تواند دلار را تقويت كرده و هزينه زندگي در كشورهاي با ارز رايج ديگري را افزايش دهد.

تهران تا چه اندازه گران است؟

واحد اطلاعاتي اكونوميست معيارهاي گران بودن شهر تهران را در چند گروه كالايي از جمله رستوران، خوراكي، حمل و نقل‌، دسترسي‌هاي فناورانه، هزينه‌هاي نگهداري از كودك، ورزش‌، پوشاك‌، اجاره و خريد ملك دسته‌بندي كرد. در اين دسته‌بندي هزينه‌هاي مربوط به خريداري و اجاره ملك و هزينه‌هاي سالانه مربوط به آموزش كودك بيشترين بخش درآمد افراد را به خود اختصاص دادند. بر همين اساس هزينه تحصيل كودكان در مدارس خصوصي در يك سال حدود 2 هزار و 72 دلار تخمين زده شده كه با دلار
15 هزار تومان، 31 ميليون تومان مي‌شود. ازسوي ديگر ميانگين اجاره آپارتمان يك خوابه در وسط شهر نيز ماهانه 635 دلار يا9 ميليون و 525 هزار تومان تخمين زده شده است. اين رقم براي آپارتمان يك خوابه بيرون شهر 426 دلار يا 6 ميليون و 390 هزار تومان است. ميانگين قيمت هر متر مربع خريد آپارتمان در مركز شهر نيز
3 هزار و 230 دلار اعلام شده كه براي آپارتمان‌هاي خارج شهر با دسترسي كم به هزار و 853 دلار مي‌رسد. هزينه‌هاي زندگي براي يك خانواده 4 نفره در شهر تهران هزار و 642 دلار و براي يك فرد تنها نيز 446.7 دلار تخمين زده شده است. هزينه‌هاي زندگي در تهران 60درصد و اجاره نيز 78.3درصد كمتر از نيويورك اعلام شده است.

واقعيت آمارهاي داخلي

آمارهاي رسمي بانك مركزي نشان مي‌دهد ميانگين تورم در 10 سال اخير 21.76درصد است. هر چند در برخي سال‌ها مانند سال 98 تورم به عدد 41.2 رسيد و در سال 95 نيز عدد 9درصد را ثبت كرد. همزماني رخدادهاي سياسي و اقتصادي با تورم‌هاي بالا نشان مي‌دهد كه اقتصاد كشور تا چه اندازه آسيب‌پذير بوده و تحت‌تاثير تنش‌هاي بين‌المللي قرار مي‌گيرد. با هر تحركي در بخش ارزي كه مي‌تواند نشأت گرفته از سياست‌هاي داخلي باشد يا تنش‌هاي خارجي، بلافاصله قيمت در ساير بازارها مانند مسكن، مواد غذايي‌، خرده‌فروشي‌ها و پوشاك افزايش مي‌يابد.

جزييات تورم

انتشار آمارهاي تورم مربوط به گروه «كالاهاي خوراكي‌، آشاميدني و دخانيات» نشان مي‌دهد كه در سال گذشته‌‌، اين كالاها افزايشي قيمتي در حدود 43درصد داشتند. تورم مسكن و اجاره مسكن نيز با تورمي به اندازه 33 و 23درصد همراه بوده است. مبلمان و لوازم خانگي و بهداشت و درمان نيز با تورمي به اندازه 50درصد و 26درصد دست و پنجه نرم كردند.

قيمت مسكن در تهران

آخرين آمار معاملات مسكن كه توسط بانك مركزي منتشر شده‌، گوياي افزايش قيمت‌هاي مسكن در شهر تهران در 3 سال منتهي به اسفند سال 98 بوده است. متوسط قيمت هر مترمربع واحد مسكوني معامله شده در شهر تهران در اسفند 95 حدود 4 ميليون و 567 هزار تومان بود كه پس از شدت تحريم‌ها و افزايش نرخ ارز به
15 ميليون و 568 هزار تومان در اسفند سال گذشته رسيد. به بيان ديگر در اين سال‌ها حدود 240درصد بر متوسط قيمت هر مترمربع واحد مسكوني افزوده شده كه بر جهش رتبه تهران در ميان شهرهاي گران جهان تاثيرگذار بوده است.

جنگ‌زدگان؛ ارزان‌ترين شهرها

شهرهاي دمشق، تاشكند‌، آلماتي، بوينس‌آيرس و كاراكاس 5 شهر ارزان سال 2020 هستند. شهرهاي ارزان در جهان در كشورهايي قرار دارد كه يا در جنگ داخلي قرار دارند يا با بحران‌هاي متفاوت مالي و سياسي دست و پنجه نرم مي‌كنند. در آن سوي ميدان نيز شهرهاي هنگ‌كنگ، اوزاكا، نيويورك و پاريس در رتبه‌هاي دوم تا پنجم گران‌ترين‌ها قرار گرفتند.